Ağsaqqal
Fəttah Heydərov: “Ömür geri
dönsəydi, elə bu cür yaşayardım...”
"Prezident
İlham Əliyev bütün vətəndaşlarımızı
zəngin görmək istəyir"
- Ulu
öndər Qəbələyə də gəlmişdi...
- Gəldi...
Gəldi, yolüstü ağsaqqallarla
görüşdü, söhbət elədi. Hətta bir axşam da qaldı orada. Sakinlərlə görüş keçirdi, hər
kəslə əl tutdu, kəlmə kəsdi, dərd-sərləri,
problemləri ilə maraqlandı. Siz onun sadə insanlarla
davranışını, mehribanlığını görəydiniz!.. Hə, o vaxtdan Qəbələdə də
dönüş yarandı, hər yanda irəliləyiş
başladı... İndiki uğurlar, Qəbələnin
bugünkü gözəlliyi bax o uğurlu kişinin, o nurlu
kişinin o vaxt ora düşən işığının
nəticəsidir. Allah böyük öndərimizə rəhmət
eləsin... Kaş Allah ona bir az da möhlət
verəydi, Azərbaycanda ayağı dəyməyən yerlərin
hamısına gedəydi. Hamısının bu
gününü görəydi! İnsanların
razılığını, onların üzündəki təbəssümü
görəydi! Çox şükürlər olsun ki, təskinlik
var! Çox şükürlər olsun ki, Allah
böyükdür, Heydər Əliyevin yeri boş deyil. Onun məktəbini bitirən möhtərəm
Prezidentimiz İlham Əliyev indi onun işlərini davam
etdirir. Xalqın ən böyük xoşbəxtliyidir
ki, o yol qırılmayıb, o yol davam edir... İlham
Əliyev də xalqın qayğısına qalır. Elə atası kimi onun da ayağı dəyən
yerlər gülüstana çevrilir. Azərbaycan yenidən
qurulur... O lider xoşbəxtdir ki, özündən sonra
varisinə layiqli miras saxlayır, varisi isə onu ləyaqətlə
əvəzləyir. Bu, həmin lideri yetirən
xalqın da xoşbəxtliyidir. Biz xoşbəxtik ki, Azərbaycanın
dövlət müstəqilliyini qoruyan, milli dövlətçilik
əsaslarını möhkəmləndirən, ölkədə
demokratik ənənələrin əsasını qoyan, onu
inkişaf etdirən, xalqın rifahı naminə böyük
işlərə imza atan Heydər Əliyevin müasiri
olmuşuq...
- İndi
Qəbələ tanınmaz dərəcədə dəyişib...
- Tək Qəbələ deyil, bütün Azərbaycan
müdrik dövlət başçımızın qətiyyəti
ilə laləzara dönür. Ağıllı,
düzgün tutulmuş yol davam edir. Belə
getsə, ölkəmiz çox qısa müddətdə
dünyanın ən gözəl guşəsi olacaq. Azərbaycan artıq müstəqil dövlətdir.
Allah-Təala böyük nemətlər verib bizə.
Neft verib, gözəl təbiət verib. Zəngin
meşələrimiz, dağlarımız, sulu
çaylarımız var. Ucu-bucağı görünməyən
torpaqlarımız var. Və burada da insanların bir-birinin
sözünü tutması lazımdır, bir-birinə dəstək
verməsi gərəkdir. Hamı həmrəy
olmalıdır. Suyumuz boldur, gərək
susuz yerlərə yönəldək, torpağımız boldur,
gərək o sularla torpaqlarımızı
görüşdürək, meşələrimiz boldur,
onları qoruyaq, saxlayaq, onlardan səmərəli istifadə
edək. Gərək torpağı qoruyaq.
Torpağı qorumaq onu becərməkdir,
düşmən əli ilə məhv edilmiş
üzümlükləri bərpa etməkdir və s.
Torpağı qorumaq bol suyu susuz səhralara yönəltməkdir.
Su həyat mənbəyi, aydınlıq rəmzidir,
təmizliyin simvoludur. Bakımızın böyük
suya ehtiyacı var. Məhz bunu nəzərə alan
Prezident İlham Əliyyev paytaxt Bakımızı da saf su ilə
təmin etmək üçün Qəbələ-Oğuz-Bakı
su kəməri layihəsinin çəkilməsinə
xüsusi önəm verdi. İndi həmin
böyük su kəməri çəkilir, bu nəhəng
layihə gerçəkləşmək üzrədir.
Çox keçməz Azərbaycanımızın ucqar
bölgəsinin bulaq suyu paytaxtımıza yetişər... Hacı Zeynalabdin Tağıyev o zaman o balaca
Bakını su ilə təmin etdi. Ulu
öndər Heydər Əliyev inkişaf etməkdə olan
Bakıya Kür suyu gətirdi, Ceyranbatan tikildi. Prezident
İlham Əliyev isə mənim millət vəkili olduğum
o yerin göz yaşı kimi dumduru, şirin yeraltı
sularını, kəhriz sularını Bakıya gətirir...
- Bu, hər
şeydən əvvəl xalqın həyat şəraitinin
yaxşılaşdırılmasına yönələn xidmətdir...
- Prezident
İlham Əliyev ölkənin bütün vətəndaşlarını
zəngin görmək arzusunu dəfələrlə öz
çıxışlarında bəyan edib. Hər
zaman deyir ki, xalqımızın yaxşı yaşamağa
haqqı var və bunu təmin etmək lazımdır. Dediklərini də əməlləri ilə
gerçəyə çevirir. Görürsünüz,
son illərdə yoxsulluq nə qədər aşağı
düşüb. Daha bir məsələ.
Biz öz xalqımıza yoxsul deməməliyik.
Əgər bir insan kənddə yaşayır,
onun evi, həyəti, təsərrüfatı, mal-qarası varsa,
ona necə kasıb demək olar? Yaxud əgər
biri müəllimdirsə, tibb işçisidirsə, işə
gedib, işdən evinə qayıdırsa, özünə
ruzi qazanırsa, ona necə yoxsul demək olar? Xalqımız özünü zəngin mənəviyyatı
ilə varlı hesab edir, kasıblığı mənəviyyatsızlıqda
görür. Tarixən belə olub, indi də
belədir. Biz bunu qoruyub saxlamalıyıq.
Əgər insan mənən zəngindirsə, o, həmişə
varlıdır, dövlətlidir...
- 9-cu əsrdə
Qafqaz Albaniyasının paytaxtı olan qədim Qəbələ
bu gün dünyanın da diqqətindədir. Sürətlə
inkişaf edən, müasirləşən Qəbələ
artıq paytaxtdan sonra böyük mədəniyyət mərkəzinə
çevrilib, mötəbər musiqi festivallarına ev sahibliyi edir...
-
Bilirsiniz, Prezident İlham Əliyev ölkəni siyasi və
iqtisadi yenidənqurma prinsipləri ilə idarə edir. Buna görədir ki, Azərbaycanın hər bir
bölgəsi sürətlə inkişaf edir. Bu gözəlliyin sorağı artıq bütün
dünyanı özünə cəlb edir. İki ildir
ki, dalbadal Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Qəbələdə
keçirilən Beynəlxalq Musiqi festivalını izləyərkən
sevincdən ürəyin köksünə sığmır, təbiətimizin,
mədəniyyətimizin, musiqimizin zənginliyi ilə
qürur duyursan. Şəxsən mənim
üçün sevindirici bir fakt da odur ki, Qəbələdəki
yeni piano zavodunun istehsalı olan Beltman royalı həmin
festivalların qəhrəmanına, əsas rəmzinə
çevrilib. Bu il dünyanın 15 ölkəsindən
gələn musiqiçilər, virtouz sənətçilər
"Beltman"ın arxasına keçdilər. Festivalın
açılış mərasimində Prezident İlham
Əliyev, Azərbaycanın Birinci xanımı Mehriban
Əliyeva, habelə ölkəmizdə səfərdə olan
YUNESKO-nun baş direktoru xanım İrina Bokovanın
iştirakı festivalın dəyərini daha da
artırdı. İrina Bokova "Bu beynəlxalq festival
üçün Qəbələ möhtəşəm səhnədir"
dedi. Amma məncə, Qəbələnin tərifini Heydər
Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban xanım Əliyeva daha
dürüst verib: "Qəbələnin füsunkar təbiətinin
özü elə bil ki, təkrarsız bir musiqi əsəri
yaradır və bizləri bu əsəri dinləməyə dəvət
edir. Buraya qədəm qoyan hər bir insan əsrlərin nəfəsini
hiss edir. Hazırda dünya xəritəsində Qafqaz
Albaniyası olmasa da, Qəbələ mədəniyyətin
paytaxtı kimi çıxış edir..." Bu
fikir festival boyu öz təsdiqini tapdı. Bilirsiniz, mən uzun müddət mədəniyyət
sahəsində çalışmışam. Yaxşı bir fikir var ki, bir ölkənin
böyüklüyü ərazisinin böyüklüyü ilə
deyil, insanlarının mədəni səviyyəsi ilə
ölçülür. Baxın, bütün dünya
indi görür Azərbaycan mədəniyyətinin qüdrətini...
- Qəbələnin
gözəlliyindən danışırıq, digər bir dilbər
guşəmiz, Qarabağ yada düşür, o, hələ də
erməni tapdağındadır...
- Yox,
Qarabağ erməni tapdağında çox qalmayacaq... Qarabağ işğal olunanda mən böyük
ürək ağrısı keçirmişəm. O
ağrı indi də ürəyimdədir. Amma biz
Qarabağı işğaldan azad edəcəyik... Bax, haqqında danışdığımız Qəbələ
festivalı onu da göstərdi ki, Vətən, həm də
bu cənnət torpağın, bu torpaqda doğulan
insanların yaratdığı bənzərsiz sənət
incilərində - musiqidə, sözdə, səsdədir.
Bu ölümsüz musiqini, bu səsləri
yetirən torpaq isə basqı altında qala bilməz və
qalmayacaq da. Mən buna inanıram...
"Millət vəkili insanların
yanında olmalıdır..."
- Qəbələnin
bugünkü tərəqqisində sizin də xidmətiniz az deyil. Bunu qəbələlilər deyir...
- Mən
fövqəladə bir iş görməmişəm... Qəbələdə
çox gözəl kadrlar var. Hər kəs öz sahəsində
yeni bir iş görmək istəyir, öz işinə halallıqla
yanaşır. Sadəcə, onları yönəltmək,
onların gücündən istifadə etmək
lazımdır. Qarşılıqlı
hörmət də oradan yaranır. Gərək
insanların fikirləri düz gəlsin, halallıq və
böyük məqsəd olsun. Bu da var.
İndi Qəbələ inkişaf yolundadır. O, meyvəçilik
rayonudur. Camaatın öz məhsulunu pula
çevirmək üçün uzaq yerlərə getməyə
ehtiyacı yoxdur. Artıq burada meyvə
konservləri istehsal edən zavod, fındıq zavodu,
çınqıl-asfalt... zavodları tikilib. Hər il 5-10 yeni məktəb inşa edilir, yaxud təmir
olunur. Müasir diaqnostika mərkəzi tikilib.
Mövcud xəstəxanalar təmir olunub, indi ətraf
rayonlardan da bura gəlirlər. Qəbələnin
abad yolları, bərəkətli meyvə bağları,
üzüm bağları var. Adamlar halal zəhmətlə məşğuldur.
Gözəl turizm mərkəzləri
yaradılır, mehmanxanalar tikilir. Turizm
ölkənin inkişafı üçün vacib sahələrdən
biridir. Turizmlə yanaşı, kənd təsərrüfatı
da inkişaf edir. Qonaqlara Azərbaycanın
ləziz təamları təqdim edilir, xalqımızın zəngin
süfrə mədəniyyəti nümayiş etdirilir. Əhalinin yaşayışı da
yaxşılaşır. Qəbələnin
bu günü sakinləri də fərəhləndirir,
çünki onlar özləri də quruculuq işlərinin
iştirakçısıdır. Orada
böyük tikinti işləri gedir, insanların mənzil
şəraiti yaxşılaşdırılır. Rayonda Avropa səviyyəli ticarət mərkəzinə
bütün regionlardan axın var. Qəbələnin bu günü
gözəldir, gələcəyi bundan da gözəl olacaq.
Çox müdrik ağsaqqallar var orada. Onlarla söhbət mənə ləzzət verir.
Özümü onların yanında həddən artıq
öyüd-nəsihətə ehtiyacı olan körpə
uşaq kimi hiss edirəm. Ağıllı
adamlardır. Gözəl gənclər var
orada. Hər il məktəbi
qurtaranların böyük bir hissəsi yüksək balla ali
məktəblərə qəbul olur.
Məktəblərdə tədrisin səviyyəsi
yaxşıdır. Gözəl müəllimlər
var orada. Nə desən, gözəldir Qəbələdə...
- Necə
düşünürsünüz, millət vəkilinin ən
başlıca vəzifəsi nədir?
- Milli Məclisdə qanun
yaradıcılığında iştirak etmək - bu, divarlar
arasında olan məsələdir. Millət vəkili
seçicilərin yanında olmalıdır. Özü də hökmən deyil ki, təkcə
deputat seçildiyi yerdə olsun, ölkəmizin hər yerində
olmalıdır, insanların yaşayışı,
qayğıları ilə maraqlanmalıdır. Azərbaycan çox da böyük deyil, mütləq
adamların yanına getmək lazımdır. Çətinliyə düşənlərə
ürək-dirək vermək lazımdır. Uğur
qazanıblarsa, bu uğura sevinmək lazımdır, şərik
olmaq lazımdır ki, uğurunu bir az da
artırsın. Millət vəkilinin vəzifəsi
bundan ibarətdir. Millət vəkili
nümunə olmalıdır öz seçicilərinə, indən
sonra millət vəkili olmaq istəyənlərə.
Nümunə olmalıdır öz dostlarına,
yoldaşlarına...
-
Noyabrın 7-də Azərbaycan Parlamentinə növbəti
seçkilər keçiriləcək. Namizədlər arasında
siz də varsınız...
-
Bilirsiniz, adətən, seçkilər öncəsi namizədlərin
öz seçicilərinə ilk sözü belə olur:
"Mən söz verirəm ki... Mən vəd edirəm
ki..." Xeyr, mən bu sözləri təkrar
etməkdən uzağam. Mən vəd verməyi
sevmirəm, çünki insanları həmişə vəd
verənlərdən gileylənən görmüşəm.
Vəd verirlər, sonra unudurlar... Mən konkret iş görməyə
üstünlük verirəm. Möhtərəm Prezidentimiz
İlham Əliyev dediyi kimi: "Əsl siyasət konkret, real
iş görməkdən ibarətdir..."
"Xeyirxahlıq
sərvətini özləri ilə gəzdirənlər
xoşbəxtdir..."
-
Yaxanızda müstəqil Azərbaycanın "Şöhrət"
ordeni var...
- Möhtərəm
Prezidentimiz İlham Əliyev məni bu ali
mükafatla layiq görüb. Bu şad xəbəri
Vyanada eşitdim, həddən artıq sevinclə
qarşıladım. Səmimi deyirəm,
gördüyüm iş üçün heç vaxt mükafat
gözləməmişəm, yaxşı işləmək hər
bir insanın borcudur. İşləyirsənsə,
yaxşı işləməlisən. Amma
"Şöhrət" ordeni... Xüsusilə də onu
müstəqil Azərbaycanın memarı, Ulu öndər Heydər
Əliyevin əmanəti, nişanəsi olan bir rəhbərin
- Prezident İlham Əliyevin imzası ilə almaq, bunun
sevincini, doğrudan da, böyük duyğularla, intəhasız
duyğularla yaşadım... Prezidentimizə bir
də ona görə minnətdaram ki, verdiyi vədə, dediyi
sözə sadiqdir. İlham Əliyev prezident seçiləndə
çox gözəl bir söz işlətdi: "Mən hər
bir Azərbaycan vətəndaşının Prezidentiyəm".
Bu, sadəcə, söz kimi qalmadı, əmələ
çevrildi. Ən böyük vədlərdən
biri də o idi ki, bir dənə də çadır şəhərciyi
qalmayacaq Azərbaycanda. Bu vədinə hələ bir il əvvəl əməl etdi. Tək bunlar
deyil... Bakı yenidən qurulur, regionlar durmadan
inkişaf edir. Hara gedirsən, orada quruculuq var. Mən
xaricdə olanda - ATƏT Parlament Assambleyasının
üzvü kimi 57 dövlətin deputatlarının iştirak
etdiyi forumda uzun illərdir iştirak edirəm - bu işlərdən
onlara danışanda heyrətləndilər. 9 milyonluq
əhalisi olan bir ölkədə son illərdə onlarla
regional diaqnostika mərkəzi tikilib. Hamısı
dünyanın ən müasir avadanlıqları ilə təmin
olunub. Bu, elə bir əməldir ki, bunu yalnız
möcüzə hesab etmək olar...
-
Şanslı insansınızmı?..
- Bunu
Allah bilir... Taleyim, qismətim budur. Heç nəyi şansla, yaxud şanssızlıqla
bağlamıram. Taleyimə nə
yazılıbsa, onunla razıyam. Bir məsələ var:
heç vaxt tək özümü düşünməmişəm.
Kənddə müəllim işləyəndə də, bir
rayona rəhbərlik edəndə də, nazir, millət vəkili
olanda da bu millətə xidmət etdiyimi unutmamışam...
- Yəqin
ona görə də hamı sizi Allah adamı, xeyirxah insan kimi
tanıyır...
- Mən
sizə bir söz deyim: sağlam adamların hamısı həyatı
sevir, həyatı sevən insan isə xeyirxah olur. Xeyirxahlar bu dünyaya gərəkdir, insanlara
lazımdır. Məncə, xeyirxahlıq
insanın ən böyük mənəvi sərvətidir, bu
sərvəti özləri ilə gəzdirənlər
xoşbəxtdir. Ömrüm boyu
çalışmışam bu mənəviyyatlı
insanların sırasında olum. Allah-Təala
qismət edib, dörd dəfə Həcc ziyarətində, dəfələrlə
Ümrə ziyarətində olmuşam. Müqəddəs
Kəbəni, Məhəmməd Peyğəmbərimizin qəbrini
ziyarət etmişəm. Orada xalqımıza
dualar etmişəm. Qaçqın-köçkünlərimiz
var, onların çoxu ilə yaxın münasibətlərimiz
var. Dəfələrlə Qarabağda qonaq qalmışam.
Həmişə dua edirəm ki, ay Allah, o
gün olsun ki, həmin dostlarımızın evinə bir də
gedək, orada böyük Qələbəni bayram edək.
İnsanların təhsilinə kömək etmişəm,
işığı gələn adamların əlindən
tutmuşam. O kəsdən ki, bir işıq gəlir,
onun ziyası var, o, gələcəkdə xalq
üçün, millət üçün faydalı bir
iş görə bilər, onun əlindən tutub qaldırmaq
lazımdır. İmkanım daxilində etmişəm bunu...
-
Dostluğa münasibətiniz necədir? Deyirlər, dostluq
ömrün sonunadək boy atan bir ağacdır və o insan
xoşbəxtdir ki, uşaqlıq dostunu da, məktəb dostunu
da, tələbə dostunu da, həyat dostunu da saxlaya bilir...
- Dost -
bu, gözəl məfhumdur. Dost insanın daim təmasda
olduğu, ürəyini bölüşdüyü
insandır. Amma çox qəribədir ki,
zaman keçdikcə dostluq da dəyişir, ona görə də
daimi dostlar yoxdur. Zamanın gedişiylə,
yer dəyişmə ilə bağlı insanlar bir-birindən
ayrı düşür, sonradan görüşə bilmirsənsə,
o dostluq xatirə kimi qalır. İkinci mühit yeni
dostlar gətirir... Rəsul Həmzətovun
dostluq haqqında gözəl bir şeiri var. Gənclərlə
söhbətimdə həmişə o şeiri söyləyirəm.
Mən də
dostluq etmişəm, həyata göz açandan,
Sanardım acizlikdir hamıya mehribanlıq.
Neçə
dost itirmişəm öz günahım ucundan,
Neçə
dost da nahaqdan məni itirib artıq...
Siz ey məni
sevənlər, ey mənim sevdiklərim,
İndi
siz hardasınız, sizsiz kimim, nəyim var,
Bircə an günahından keçə bilmədiklərim,
Ya mənim
günahımdan keçə bilməyən dostlar....
Bu şeirdə dostluğa çox yüksək qiymət
verilir. Ancaq həyatımda
onu da hiss etmişəm ki, yaxşı, yaman günün də
dostları var. Və bəzən görürsən ki, elə
dost sənin özünsən (gülür)...
"Mən
özümü Jan Val Jana oxşadıram..."
- "İşdən macal tapanda mütaliə edirəm"
- müsahibələrinizin birində belə demisiniz. Ədəbiyyata
marağınız nə ilə bağlıdır? Bu mənəvi tələbat nədən doğur?
Kimləri mütaliə edirsiniz?
-
Çox təəssüflər olsun ki, kitaba maraq azalıb.
Elə mənim özümdə də... Bu, iki səbəbdən
ola bilər. Ya artıq
maraqlı kitablar yazılmır, yaxud yazılsa da, bizim əlimizə
gəlib çatmır, vaxt olmur. Amma
bütün həyatım mütaliə ilə keçib.
Gənc yaşlarımdan bütün antik ədəbiyyatı,
rus, Avropa, klassik dünya ədəbiyyatını oxumuşam.
Elə bir korifey yoxdur ki, onu oxumayım. Müəlliflərin adını saymaqla qurtarmaz -
bunu mübaliğəsiz deyirəm, çünki o zaman kənddə
elektrik işığı, televizor olmayıb, bir məşğuliyyətimiz
vardı, o da kitab oxumaq. Ona görə də
kitabxanada nə görmüşəmsə, əlimə nə
düşübsə, hamısını oxumuşam. Oxuduğum əsərlərin qəhrəmanlarından
da tərbiyə almışam. Mən
özümü Jan Val Jana oxşadıram. Əgər Hüqonu oxumasaydım, onun "Səfillər"ini
oxumasaydım, oradakı o xeyirxah şəxsiyyəti
"tanımazdım". Aşağı cəmiyyətdən
olan, sonradan, bayaq dediyim o ilahi qismətin nəticəsində
həm qazamata düşən, həm sürgünə gedən,
sonra şəhər merliyinə qədər yüksələn,
xeyirxah işlər görən, şəhəri
abadlaşdıran, kilsəni, yolları təmir etdirən,
Kozzettanı böyüdən, sonradan bədxah bir insanın -
Javelin bədxahlığı nəticəsində yenə də
əvvəlki vəziyyətinə qayıdan Jan Val Jan... Həyatda, bizim taleyimizdə də yüzlərlə
belə misallar bilirəm. Yaxud indi Milli Məclisdə
qanun quruculuğunda iştirak edirik... Bu,
hüquq kitablarını oxumaqla əmələ gələn
deyil. Hüquq insanlar arasında münasibətləri
tənzimləyir. İnsani münasibətlər isə...
Əgər sən tarixi bilməsən, antik dövrün
insanlarının əxlaqı, psixoligiyası,
qarşılıqlı münasibətləri haqqında
bilgin olmasa, eləcə də orta əsrlər, nəhayət,
XIX-XX əsrlər... Bunları da ancaq kitablardan
öyrənirsən. Və kitabdan öyrəndiklərini,
o şəxsiyyətləri, o obrazları indi səni əhatə
edən insanlarla müqayisə edəndə doğru nəticə
çıxarırsan, düz yolu tapırsan və bu yol
işıqlı olur. Yəni kitabla təmas insanın təfəkkürünü
işıqlandırır, yolunu işıqlandırır,
ömrünü işıqlandırır...
- Bəs Azərbaycan ədəbiyyatındakı
hansı obrazlarla öz aranızda yaxınlıq
görürsünüz?
- Hələ
6-cı sinifdə oxuyanda müəllim "Qılınc və
qələm" romanını əlimdə görüb
çox təəccüblənmişdi: "Sən bunu
oxuyursan?" Oradakı surətlər - Nizami
dövrünün adamları... Cəlil Məmmədquluzadə,
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev... Həyatımda
müsbət rol oynayan, poetik hissiyyatımı doyduran Səməd
Vurğun olub. "Vaqif" əsərini əzbər
bilmişəm. "Xanlar" və s. İmran
Qasımovla, Mirzə İbrahimovla yaxın dostluğumuz olub. Yenə altıncı sinifdə oxuyanda üç
gün kənddə oturub gözləmişəm ki, müəllim
mənə "Gələcək gün" romanını gətirəcək.
Nə isə... Elə bir yazıçı
yoxdur ki, oxumayım. Amma indi yoxdu, tapa bilmirəm
(gülür)...
- Deyirlər,
musiqi insanın ruhuna təsir edir, onu düşündürür.
Hansı musiqi ruhunuza daha yaxındır?..
- Kənddə
böyüdüyüm üçün musiqi təhsilim
olmayıb. Ancaq çox böyük arzularım
olub həmişə. Və çox
şükürlər olsun ki, sonradan həyatda bu
arzularımı reallaşdıra bilmişəm. Mədəniyyət naziri işləyəndə
plansız-zadsız 16 musiqi məktəbi açmışam.
Naxçıvanda on musiqi məktəbi
vardı, 16-sını mən açmışam. İstəmişəm ki, uşaqlarmuz musiqi təhsili
alsınlar. Öz övladlarımın da
hamısına musiqi təhsili vermişəm, baxmayaraq ki,
heç biri musiqiçi olmayıb. Amma hər birinin həm
ifaçılıq, həm yaradıcılıq qabiliyyətləri
var... Milli musiqini də, klassik musiqini də xoşlayıram...
- Deyir,
ehtiyat igidin yaraşığıdır, ehtiyatlı adamlar həyatda
az səhv edirlər. Ehtiyatlı
insansınızmı? Və ən çox nədən
ehtiyat edirsiniz?..
-
Nadanlıqdan... Çünki bütün mənfi
təzahürlər, pisliklər nadanlıqdan gəlir. Bayaq dostluqdan danışdıq. Bilirsiniz,
insanlar nədən bir-biri ilə düşmən olur?
İkisindən birinin, yaxud da elə hər ikisinin
nadanlığından... Böyük miqyasda götürəndə,
tarix boyu müharibələr olub, bizim əsrimizdə də,
görürsünüz, qanlı müharibələr var. Ya da regionlarda gedən münaqişələr,
qarşıdurmalar, bunlar hamısı nadanlığın nəticəsidir.
Əgər bir balaca anlaşılma olsa, həyatı dərk
etmək olsa... İnsan dərk eləsə ki, onu yaradan var,
ona tale verən var, yazı var və onu pozan yoxdur, dərk etsə
ki, o, özü ömrünün harada qurtaracağını
bilmir, amma onu bilən var, onda hər şey yaxşı olar...
Onda nadanlıq olmaz, o nadanlığın fəsadları
olmaz. Həyatda ehtiyat etdiyim tək şey
nadanlıqdır...
- Sizcə,
həddən artıq sadəlik, təvazökarlıq insana
mane olmur ki?..
- Məncə,
sadə və dürüst insan heç vaxt heç nədə
uduzmur, əksinə qazanır...
- Ötənlərə
baxanda nəyə təəssüflənirsiz?..
- Bayaq dedim, inanın, mən heç zaman nəyinsə
əşhəd arzusunda olmamışam. Deməmişəm
ki, bu şey hökmən olmalıdır. Onda
təəssüflənirsən ki, onu istədim, o da
olmadı, təəssüf orda yaranır. Səhvlər də oradan yaranır. Əslində,
bu cür düşünməyin özü bir səhvdir... Yox, heç nəyə təəssüflənmirəm.
Mən həyatımdakı çətinliklərdən
danışmadım... Çox ağır
günlərim olub. Xatirimdə məni sarsıdan,
çətin vəziyyətə salan günlərim olub... Anamı itirəndə 22 yaşım vardı.
O ağrını yaşamışam: kaş Anam bir az da yaşayardı... Atamı
itirəndə ağır sarsıntı keçirmişəm.
O, Anamdan az sonra dünyasını dəyişdi...
Mənə qarşı haqsızlıqlar olub.
"Nadanlıqdan qorxuram" deyəndə
onları nəzərdə tuturam. Yox, bunları saymaq,
xatırlamaq istəmirəm, hansılar, hansılar... Təbii
ki, qəlbimi incidib, incidib bu haqsızlıqlar, amma fikir verməmişəm...
Bəzən tək ona təəssüflənirəm ki, reaksiya
vermək olardı... Ancaq qoy insanlar bilsinlər
ki, heç zaman haqsızlıq edənlərin gələcək
həyatı yaxşı olmur, gərək hər zaman
haqqı, ədaləti üstün tutasan. Haqsızlıq heç zaman
mükafatlandırılmır - Allah və insanlar tərəfindən.
Mənə haqsızlıq edənlər də
"mükafat"larının hamısını alıblar
(gülür)... Bunu özüm görmüşəm...
Qorxduğum şeylərdən biri də odur ki, kimsə mənə
yenidən haqsızlıq edər və istəmirəm ki, kimsə
mənə etdiyi pisliyin cavabını alsın... Mən insanlara ancaq yaxşılıq arzulayıram.
İstəyirəm onlar irəli getsinlər, yaxşı
yaşasınlar...
"Həyatımı
bölüşdüyüm qadın gileylənmək
üçün mənə heç bir bəhanə verməyib..."
- İş-gücdə qazandığınız
uğurları ailəniz tamamlayıbmı? İşdən
sonra ailədə də rahatlıq tapa bilmisinizmi? Bir sözlə, ailəniz sizə arzuladığınız
xoşbəxtliyi verə bilibmi?
- Həqiqətən
də, ailə, övlad qayğısı dünyanın ən
gözəl və şərəfli
qayğılarındandır. İşimin
çoxluğu məni də bu müqəddəs
qayğılardan ayırmayıb. Belə bir deyim var: həyatın
məşəqqətlərinə dözmək
üçün onu mütləq bir qadınla bölüşmək
lazımdır. Şükür Allaha, həyatımı
bölüşdüyüm qadın da gileylənmək
üçün mənə heç bir bəhanə verməyib.
Bir deyim də var: "Ailədə xoşbəxtliyə ata
yol açır, ana onu qoruyur". Bilirsiniz, mən belə
fikirləşirəm ki, insanın uzun ömür sürməsində
ailə xoşbəxtliyinin, ailə rahatlığının
rolu az deyil. Dedi-qodusuz,
mehriban, səmimi ailələrdə həyat daha xoş
keçir. Bunu alimlər, mütəxəssislər
də sübut edib. Məncə, dünyada üç
böyük xoşbəxtlik var: sağlamlıq, azadlıq,
ailə. Həyatım boyu bunları qorumağa
çalışmışam...
-
Övladlarınızın hər birində siz
varsınız, sizin cizgiləriniz var. Bu cizgiləri görəndə,
duyanda hansı hissi keçirirsiniz? Bir ata kimi
övladlarınızdan razısınızmı?
- Şükür Allaha, övladlarımın heç
biri böyük bir nəslin müqəddəsliyinə
dönük çıxmayıb. Adət-ənənələri,
nəslin, ailənin dəyərlərini, hörmətini
qoruyurlar. Bu, nəslin xoşbəxtliyidir, tək mənim
yox... Buna görə Allaha duaçıyam, ailəmə
minnətdaram. Bizdə Allah verənə
"şükür" var, şükranlıq var. Hələ
indiyədək eşitməmişəm ki, bizim ailəmizdə
kimsə desin, bu şey niyə yoxdur, bu şey niyə
çoxdur. Bu, olmayıb, hər kəs
başını aşağı salıb öz işi ilə
məşğuldur. Hərə öz taleyini
yaşayır...
-
Övladlarınıza ən böyük nəsihətiniz nə
olur?..
- Rəhmətlik
atam deyərdi ki, Allaha dost olmaq üçün əvvəlcə
xalqla dost olmaq lazımdır. Xalqın dəyərini
bilsən, o, səni ucaldacaq. Xalqın
ucaltdığını isə fələk də yıxa bilməz.
Özüm insanlar arasında çox oluram, hər
dəfə də bu fikrə haqq qazandırıb, atama rəhmət
oxuyuram. Elə uşaqlara da buna bənzər bir nəsihətim
olur: "Özünüzü idarə edərkən
ağlınızı, başqalarına rəhbərlik edərkən
isə qəlbinizi işlədin..."
- Bir fikri
siz də təsdiqləyirsinizmi: dövlətdə dəvə,
övladda nəvə...
- Əlbəttə...
Əlbəttə... Övlad əzizdir, nəvələr ondan
da əziz olur... Nəvələr həyatın,
nəslin, şəcərənin davam etməsi deməkdir.
Nə yaxşı, həyat davam edir...
- Həyat
davam edir dediniz, bu həyat nə imiş, Fəttah müəllim?
- Həyatın
yozumları var... Bir dini yozumu da var, bu dünya
müvəqqətidir, əbədi dünyamız Allahın
yanındadır. Bu dünyada savab sahiblərinin
yeri cənnətdir, günah qazananların da cəzası
orada olacaq. Bu mənada, həyat müvəqqətidir.
Amma bu müvəqqəti həyatı da əbədiyyətə
çevirən şəxsiyyətlər olub. Onlar olub, əbədiyyəti
də əməlləri ilə qazanıb gediblər... Hər halda, yaxşı işlərin nəticəsi
davam edir orada - Allahın yanında. Mən inanclı
adamam və ümidim də var ki, bu həyat orada daha
yaxşı davam edəcək...
- Xoşbəxtlik...
Özünü müdrik hesab edən xoşbəxt deyil, bəlkə,
özünü xoşbəxt hesab edən adam
daha müdrikdir. Sizi bunların hansından saymaq
olar?
- Azərbaycan
çox qəribə taleli torpaq olub. Xalqımız əsrlərlə
öz azadlığı uğrunda mübarizə aparıb,
amma həmişə buna nail ola bilməyib.
Biz xoşbəxtik ki, Azərbaycanın müstəqilliyini
görmək bizlərə nəsib oldu... Bunu görməyə
də bilərdik, əgər Ulu öndər Heydər
Əliyev hakimiyyətə gəlməsəydi və bu məsələdə
özünün müdrikliyini, dünya təcrübəsini
tətbiq etməsəydi... Min şükür Allaha, Azərbaycanın
müstəqilliyini görmək bizə də nəsib oldu...
- Gənclərə
sözünüz...
- Öyrənmək,
öyrənmək - beşikdən qəbrə qədər. Öyrənməyin ən yaxşı vaxtı gənclikdir.
Qoy gənclikdə öyrənsinlər,
ahıllıqda mütləq gənclikdə öyrəndiklərinin
barını yeyəcəklər. Bir gözəl misal
var: "Taledən şikayət etməkdənsə, işləyin..."
Sonra nədənsə
bu misraları söyləyir:
Əgər
sadiq köhlənin zədələnib
qəfildən çapan yerdə büdrəsə,
tez
düşməyə tələsmə...
Onda
görmə günahı,
günahı gör yolda sən...
Bununçün
öz atını dəyişməyə tələsmə...
-
Arzularınız...
- Mən
həmişə nə haqda fikirləşmişəmsə,
xalqımız, millətimiz üçün olub, bundan sonra da
elə olacaq. Bu millətin, bu xalqın içində mən də
varam, mənim ailəm də var, qohum-əqrəbam da var,
dostlarım, qonşularım da var və təbii ki,
bütün Azərbaycan var. Çalışacağam, bundan
sonra da tutduğum yolu, getdiyim yolu davam edim. Arzularım?
Həyat gözəl olsun! Azərbaycan bundan sonra daha
böyük sürətlə inkişaf etsin!..
Müharibələr olmasın Yer üzündə! Anlaşılmazlıq, qarşıdurma olmasın
insanlar arasında. İnsanlar bir-birini
başa düşsünlər, onda hər şey həllini
tapar. İnsanların yaşamağa haqqı var, qoy o
haqq qırılmasın...
- Tez-tez bioqrafiyamızı yazmalı oluruq. Belə vaxtlarınızda düşünmürsünüz ki: "Eh, ömür nə tez keçdi..."
- Əlbəttə,
elə bir duyğu olur... Dönüb geri baxanda
görürsən ki, ömür su kimi axıb gedib. Bunu tez-tez mahnılarda da oxuyurlar. Bir deyim də var ki, həyat gözlə qaş
arasında bir göz qırpımıdır. Doğrudan da, elədir. Amma
üç şey - atılmış ox, deyilmiş söz və
keçmiş günlər heç vaxt qayıtmır. Mənsə dünənimə xiffətlə yox,
qürurla baxıram. Xoşbəxtəm ki, xatirələr
məni incitmir, mənə əzab vermir, əksinə,
onları ürəklə, alnıaçıq yada
salıram...
-
Çox ənənəvi bir sual var, amma təkrar edəcəyəm:
ömür geri dönsəydi...
- Tale əvvəldən
yazılır, necə deyərlər, insanın qisməti
onunla birgə doğulur, buna körpəliyimdən
inanmışam. Mən dinimizə böyük
etiqadla yanaşan, adət-ənənələrimizə sadiq
olan halal bir ailədə böyümüşəm.
Valideynlərimdə Allaha, Yaradana inam vardı və bu, mənim
də beynimə həkk olunub. O ki, qaldı... Ömür geri
dönsəydi... Ömür geri dönsə, elə
bu yolu gələrdim, elə bu cür yaşayardım.
Qismətim bu idi (gülür)...
Firuzə Nadir
525-ci qəzet.- 2020.- 15 sentyabr.-
S.10-11; 12.