Təhsildə inkişaf və yenilənmə üçün növbəti addım
V qrant
müsabiqəsinin göstəricilərinə bir
nəzər
2017-ci ildən etibarən
Təhsil Nazirliyi tərəfindən tam orta
ümumi təhsil müəssisələri və
təşkilati-hüquqi formasından
asılı olmayaraq bütün ümumi təhsil müəssisələrində
çalışan pedaqoji
işçilər üçün
"Təhsildə inkişaf
və innovasiyalar üzrə qrant müsabiqəsi" keçirir. Müsabiqənin keçirilməsində əsas
məqsəd təhsil
müəssisələrində və təhsilverənlərdə
sağlam rəqabəti,
innovativ fəaliyyəti
stimullaşdırmaqdan ibarətdir.
Layihələr müasir tələblər
baxımından təhsilalanların
istedad və qabiliyyətlərinin, potensial
imkanlarının inkişafına,
pedaqoji işçilər
üçün metodik
dəstəyin təkmilləşdirilməsi,
dəstəkləyici mühitin
yaradılması, distant təhsildə
effektivlik üçün
əlçatanlıq, sağlamlıq,
təhlükəsizlik, tolerantlıq
kimi milli-mənəvi
və ümumbəşəri
dəyərlərin təbliği,
məktəb idarəetməsinin
təkmilləşdirilməsi və ümumilikdə 5 mövzu üzrə müxtəlif fəaliyyətləri
özündə əks
etdirir.
Buraya istedad və yaradıcılıq meyllərinə
görə təhsilalanların
kurikulumdan kənar bilik və bacarıqlarının
formalaşdırılması, pedaqoji işçilər
üçün metodik
dəstəyin təkmilləşdirilməsi,
məktəbdə öyrədici
mühitin formalaşdırılması,
təhsilalanların məsafədən
təhsilə əlçatanlığının
təmin olunması, fiziki və psixososial sağlamlığın
qorunması, təhlükəsizlik,
milli-mənəvi və
ümumbəşəri dəyərlərin
təbliği, məktəb
idarəetməsinin təkmilləşdirilməsi
aiddir.
Təhsil
Nazirliyindən bildirilib
ki, bu il
keçirilən "Təhsildə
inkişaf və innovasiyalar üzrə V qrant müsabiqəsi"nə
"Ümumi təhsil
müəssisələri kateqoriya"sı
üzrə 230, "Fərdi
kateqoriya" üzrə
741 olmaqla, ümumilikdə
971 layihə təqdim
edilib. Ekspert qrupunun qiymətləndirməsi
əsasında "Ümumi
təhsil kateqoriya"sı
üzrə 47, "Fərdi
kateqoriya üzrə"
132 layihə olmaqla ümumilikdə ən yüksək bal toplayan 179
layihə qrant qazanıb.
V Qrant müsabiqəsində
"Ümumtəhsil" kateqoriyası
üzrə qalib gəlmiş Bakı şəhəri Məktəb-Lisey
Kompleksinin layihəsi
"Ümumi təhsil
müəssisələrində şagirdlərin fiziki, mənəvi, sosial və psixoloji zorakılıqdan və qısnamadan müdafiəsinin
təmin edilməsi"
probleminə həsr olunub. Məktəb-Lisey Kompleksin tədris
(təlim-tərbiyə) işləri
üzrə direktor müavini Aytən Sadıqovanın sözlərinə
görə, şagirdlərin
təhsilə başladığı
və təhsili davam etdirdiyi dövr psixoloji inkişafın əsas mərhələlərini əhatə
edir. Bu dövrlərdə
yaşadıqları hər
hansı psixoloji narahatlıq, stress, zorakılıq
irəlidə ciddi problemlərin yaranmasına
səbəb olur.
Ümumiyyətlə, bu yaş dövründə uşaqlara
yönəlik fiziki, mənəvi, sosial, psixoloji zorakılıq və qısnama bullinq termini ilə ifadə olunur. UNICEF-ə
görə bullinq uşaqların incidilməsinə
səbəb olan ixtiyari və təkrar olaraq törədilmiş aqressiv
davranışdır: "Təqdim
olunan layihənin məqsədi, intiharların
qarşısının alınması,
uşaqların psixoloji
maarifləndirilməsi, məktəb
psixoloquna yönəlik
öhdəliklərin müəyyən
olunması, məktəbdə
psixodiaqnostik, psixokorreksion
və psixoprofilaktik tədbirlərin görülməsindən
ibarətdir. Psixoloji maarifləndirmə ilə bağlı şagirdlərin, müəllimlərin,
məktəb rəhbərliyinin,
məktəb psixoloqunun
və valideynlərin maarifləndirilməsi istiqamətində
seminarların təşkil
olunması, intiharların
qarşısının alınması
və intihar törətməyə meyilli
olan şagirdlərin tərbiyəsində məhz
empatiya hissinin yaradılmasına nail olunması
da layihənin əsas hədəfləridir.
Bu səbəbdən empatiya bacarığının
inkişaf etdirilməsi
yolları, empatiya və simpatiyanın fərqi və empatiya haqqında məktəb psixoloqlarına
praktik təlimlərin
(workshop) keçirilməsi; məktəb mühitində
qısnama və zorakılığa məruz
qalan və bullinq törədən şagirdlərin müəyyən
olunması, onlarla bağlı statistikaların
hazırlanması və
dinamikasının tədqiqinin aparılması nəzərdə
tutulur".
Müəllim bildirib ki, bu hədəflərə
nail olmaq məqsədilə
məktəb heyətinin
maarifləndirilməsi üçün
praktik təlimlərin
keçirilməsi, məktəb
psixoloqlarında empatiya
hissinin formalaşdırılması
istiqamətində praktik
dərslərin keçirilməsi,
şagirdlərin psixoloji
maarifləndirilməsi, valideynlərlə
bullinqin nə olduğu, qarşısının
alınması yolları
ilə bağlı məlumat xarakterli iclas və seminarların
təşkili, psixodiaqnostik
testlər vasitəsilə
şagirdlərdə aqressiya,
stresə meyillilik, antisosial davranışların
təyin olunması, əldə olunan nəticələrə əsasən
müvafiq klinik müsahibənin keçirilməsi
və sairdir.
Layihənin icrasından gözləntilər
şagirdlərdə bullinq
dinamikasının nəzarətdə
saxlanılması, məktəb
psixoloqlarının mütəmadi
valideyn və məktəb heyəti ilə əməkdaşlığının
gücləndirilməsi, şagirdlərin
bir-birilə empatik ünsiyyətinin və effektiv dinləmə bacarıqlarının inkişaf
etdirilməsi, məktəb
mühitində sağlam
psixoloji iqlimin formalaşdırılmasına nail olmaqdır.
"Ümumi təhsil"
kateqoriyasında qalib gəlmiş "Uğurun
başlanğıcı - təməl
bacarıqlar (soft skills)" layihəsinin mahiyyətində
şagirdlərdə yumşaq
bacarıqların stimullaşdırılması
durur. Layihənin müəllifi Yardımlı
rayonundakı S.N.Abiyev
adına Köryədi
kənd tam orta məktəbinin direktoru Mehrəli Mustafayev bu məsələnin günümüzdə çox
vacib olduğunu deyir: "Hərtərəfli
inkişaf etmiş və bütün əsas bacarıqlara (soft
skills) yiyələnmiş şəxsiyyəti formalaşdırmaqdan
ötrü
müəllimlər üçün
müvafiq öyrədici
təlimlər, treninqlər
və seminarların həyata keçirilməsi Yardımlı
rayonunda mövcud problemin həlli yollarından biri kimi gündəmə gətirilir. Müəllimlərin xüsusi öyrədici
təlimlərə və
tədbirlərə cəlb
olunması vacibdir.
Layihənin məqsədi
Yardımlı rayonunda
"Uğurun başlanğıcı
- təməl bacarıqların
(soft skills) formalaşdırılması"
mövzusunda təlimi
həyata keçirməklə
bu rayonun məktəblərində təhsil
alan şagirdlərdə
sözügedən bacarıqları
formalaşdıran müəllimlərin
hazırlanmasıdır. Layihənin
həyata keçirilməsi
nəticəsində Yardımlı
rayonunun məktəblərində
təlimdə iştirak
etmiş müəllim
və məktəb rəhbərlərinin fəaliyyəti
sayəsində şagirdlərin
hərtərəfli şəxsiyyət
kimi inkişafının
təmin olunması və təməl bacarıqlara (soft skills) yiyələnməsi
sahəsində müasir
tələblərə cavab
verən müəllim
bazası yaradılacaq.
Layihə nəticəsində
100 nəfər müəllimin
peşəkarlıq səviyyəsinin
yüksəldilməsinə (soft skills baxımından) nail olunacaq,
bu müəllimlər
təlimdə əldə
etdikləri yeni bilik və bacarıqları
tədris etdikləri siniflərdə uğurla tətbiq edəcəklər.
İştirakçılar isə bu təlimi
bu gün formalaşan yeni tendensiyalara və texnalogiyalara peşəkar
baxış; sürətli
dəyişən dünya
üçün şagirdlərdə
təməl səriştələrin
və emosional intellektin formalaşdırılmasına
xidmət edən bacarıqlar, səmərəli
işləmək və
şagirdləri inkişafa
cəlb etmək, müəllimlərin özlərinin
daim dəyişən
reallıqlara
uyğunlaşmaları və sinifdə münasibətlərin inam,
etibar, səmərəli
ünsiyyət əsasında
qurulması, şagirdlərin
sürətli dəyişən
gələcəyə istiqamətləndirilməsi,
münaqişəli situasiyalar
və problemlərin həllində yaradıcı yanaşmalar
və s. bilik və bacarıqlarla tərk edəcəklər.
Nəticədə 100 nəfər
səriştəli müəllim
daha neçə yüz müəllimin yeni bacarıqlara yiyələnməsinə
zəmin olacaq".
Müəllim qeyd edib ki,
layihə çərçivəsində
həyata keçirilən
bütün fəaliyyətlər
mütəmadi olaraq qiymətləndiriləcək. Layihəyə
nəzarət Təhsil
Nazirliyi tərəfindən
mütəmadi olaraq vaxtaşırı həyata
keçiriləcək: "Layihənin uğurla həyata keçirilməsi,
onun ideyası hərtərəfli düşünülmüşdür
və uğurla yerinə yetiriləcəyinə,
təhsilimizə fayda
verəcəyinə əminəm".
Balakən şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin kimya müəllimi Leyla Hacıyevanın V Qrant müsabiqəsində qalib olmuş "İnnovativ və həvəskar kimyaçılar klubu" layihəsi şagirdlərin elmi biliklərə marağının daha da artırılmasına hədəflənib. L.Hacıyevanın dediyinə görə, son dövrlərdən başlayaraq ümumtəhsil məktəblərində kimyadan tədris proqramlarının və dərsliklərin dəyişdirilməsi, digər fənlərlə zəif əlaqədə olması və digər səbəblər kimyanın tədrisində müəyyən problemlər yaradır. Şagirdin gözündə kimyanın çətin bir fənn kimi görünməsinin səbəbləri müxtəlifdir. Kimyanın asan öyrənilən fənn hesab edilməməsi, ekoloji problemlərin səbəbkarı kimi görünməsi, eksperimental bir elm olan kimyanın şagirdin qarşısına qaydalar toplusu şəklində çıxarılması, praktiki məşğələlər, təcrübələrin imkanlar xaricində olması kimi səbəblər şagirdlərin kimyanı qavraması və gələcəkdə elmə töhfə vermək imkanlarını azaldır. "İnnovativ və həvəskar kimyaçılar klubu" layihəsi Balakən rayonunda kimya fənninə marağı olan şagirdləri ortaya çıxarmaqla onların təcrübə, praktik məşğələ və intellektual oyunlar və s. metodlarla hazırlığını yüksəltməyi qarşısına məqsəd qoyub. Bu məqsədə çatmaq üçün layihə müddətində şagirdlərin klub ətrafında təşkilatlanmasını təmin etmək, müxtəlif təcrübə, praktik məşğələ və intellektual oyunlarla şagirdlər arasında kimyaya maraq yaratmaq, "Kimyaçı" intellektlərin mübarizəsi adlı intellektual oyununu təşkil etmək, tədqiqat layihələrində ortaq mövzulardan istifadə etməklə kimyanı biologiya, coğrafiya, fizika elmləri ilə əlaqəli (inteqrativ) şəkildə öyrənməni təmin etmək, həyata keçirilən fəaliyyətləri KİV-də dərc etməklə digər şagirdləri də bu fəaliyyətə qoşulmağa sövq etmək planlaşdırılır.
Sevinc
QARAYEVA
525-ci qəzet.- 2021.- 3 dekabr.- S.11.