"Əllərimə ağlama, ağlama, qızcığaz..."

QƏFƏS BÜLBÜLÜ

...Pulum olmasaydı,

ala bilərdimmi

bu qəfəs bülbülünü?

Düz bir il əvvəl

itiribmiş

çəmənini, gülünü.

Bir mahir ovçunun

şikarı bülbül!

El içində sevdalı eşqinin

aşkarı bülbül!

Uç, uç!

Aldım bu qəfəsi,

açdım bu qəfəsi,

Açdım və buraxdım səni.

Uç, uç!

Geniş ormanlar yaxşıdır.

Baxma ki, pələngi, aslanı var.

Uç, uç!

Ormanlar bir yaşıl nağılın yağışıdır.

Pulum çatdı

bu biricik qəfəs azadlığına.

Və əgər,

İşdi-şayəd,

pulum daha çox olarsa,

onda açıb buraxacam

dünyadakı

bütün

haqsız

qəfəs düçarlarını!

1979

ÜRƏYİMİ EŞİT, DÜNYA

Dünya çiyinlərimdə,

çiynim dünyadan ağır,

endirdim başımı çiynimin üstə,

gördüm qollarım yoxdur.

İki qolum - iki budaq.

İki qolum ikisi də dirəndilər göy üzünə...

Baxdım, bədən torpaq üstə,

iki qolum ikisi də

üzür keçir göy üzündən.

Ürəyimi eşit, dünya!

Qollarım hövl eyləmiş,

Torpaq iki haçadır,

Körpu heyrət içində,

Məftillər qocalıbdır.

Gör haçandır

iki yol arasında

qollar naçar qalıbdır!

Dünya! Mənə həyan ol,

Göyləri səksəndirmə,

qollarım yol gedəsidir,

Onu həsrət uçurub,

qollarıma ana ol,

qollarım yorulubdur,

qollarımı ovundur!

Dünya, mənə yiyə dur!

O sahilə... baxınca

ürəyim suya dönür,

Bədən qolsuz çırpınır,

yerə-göyə sığınmır,

Dağlar boy vermir mənə,

barı allah göyündə

qollarıma yol eylə!

Dünya, özün cavab ver!

Mənim bədənsiz qollarım

gül-çiçək çələngini

görən necə tutacaq?

Dönüb bir cüt quş olunca

ağarıb göy üzündə

bədənsiz necə uçacaq?

Ömrü darda, başı qalda,

o təklənən torpağımı...

görən, havax, hansı üzlə

hansı təşviş içində...

necə, nə cür qucacaq?!.

1990

GƏL BİRLİKDƏ UNUDAQ

Əllərimin içinə ağlama,

ağlama qızcığaz,

ağlama, canım, həyanım!

Bilirəm,

yox məndən qeyri kimsəyə gümanın.

Sənə verəcəyim -

Hələlik bunlardır:

Çörək, su, yataq...

Anan da ola bilərəm.

Amma nə dadını, nə qoxusunu

verə bilərəm ananın

heç cürə.

İllərdir, mən özüm gəzirəm

itirdiyim o tamı, o duyğunu.

Gəl razılaşaq.

Gəl, körpə qızcığaz!

Gəl, gəl, çətin olsa da,

Gəl birlikdə unudaq

o ana qoxulu, -

o rəngbərəng,

o "yalqızlıq" qorxulu -

O buludunda, selində boğulduğumuz,

O sapsarı rüzgarında solduğumuz

O səmum yelli yuxularımızı, qız!..

...Çırpıldım qayaya,

çırpıldım dağa həyan olmadı.

Nə dəniz eşitdi, nə çay eşitdi,

duyan olmadı.

Qıvrım telli qızcığaz!

Əllərimin içindəki qıvrım telli başını qaldır,

Kədərini anlayıram.

Sənin dərdin öz dərdimə uyğundur.

Əllərimə ağlama, ağlama, qızcığaz, ağlama,

Ovuclarım onsuz da yaş əlindən yorğundur...

Gəl razılaşaq!

Gəl, gəl, qıvrım telli qızcığaz.

1983

MƏNDƏN SONRA OLACAQ...

Bilirəm, məndən sonra olacaq olacaqlar!

Bəlkə də şamsız qalacaq

bəzi ocaqlar.

Demirəm çox, bircə gün.

Göz yaşı axıdacaq evimdəki

künc-bucaqlar.

Demirəm çox, bircə gün.

Künclərin birindən

müqəddəs həzrəti-Məryəm

kədərli baxışlarını yerə dikəcək.

Künclərin birindən anamın

şəkli diksinəcək

cavan, nakam anamın!

Qızımın -

gözəl-göyçək bircə qızımın

qara gözlərindən damla-damla

yaş dolaşacaq.

Evim-eşiyim

sarı günəş tellərinə bulaşacaq.

Sonra hər şey adiləşəcək.

İyirminci əsr

Başımız üstündən əsir!

Ölənin dalınca ölməyəcəklər sürət əsrində,

Ölkənin niskilini bölməyəcəklər sürət əsrində

hardasa ağa,

hardasa qul insanlar,

məşğul insanlar...

Olsun ki, bir gün, bir səhər

Yazıları birtəhər

Ya par-par zər

Üzü qara, ya qırmızı

Bir kitabım çıxar,

Məndən sonra, inşallah!

Ya məni həyata bağlar,

Ya özü öz içindən ağlar

Məndən sonra, inşallah!

ÇƏRXİ-DÖVRAN

Əl üzmüşəm ruzulardan, nemətlərdən,

Atdım ehtiyac daşımı

sənin o daş bərəndən.

Asılı deyiləm səndən, asılı deyiləm daha

sənin məhbəs çörəyindən.

Dərviş eylədin sən məni

hayıf çıxdın kürəyimdən,

hayıf çıxdın, mənim vətən yataqlı

yaralı ürəyimdən;

Tifağımı dağıtdın,

kölgəmi marıtladın, yorulmadın məzəndən.

Dövran, belin qırılsın, qırdın belimi ikiyə...

sarı... saman... çöpündən...

həsir çarıq da geydirdin,

atdın daşlı düzlərinə, saldın məni məzənnədən!

Barışa bilmirəm sənlə,

Mənim gülüstanımda gül əkib, tikan bitirdin,

bu torpağın üstündə sən biganələr yetirdin!

Çərxinə bax, çərxinə!

Əhmədi-biqəmlər imiş, kef içində hərlənirmiş!

Yoxmuş, yoxmuş! Bu torpağın nə yiyəsi, nə haqq səsi,

Yüz ildir deşir beynimi eyni qə

fəs zənguləsi!

Bu dərədə bu dərdə dərman, əlac, "həkim" yoxmuş,

Yoxmuş, yoxmuş! Heç kim yoxmuş bu torpaqda.

Üzülmüşəm, əl üzmüşəm, evimdən-eşiyimdən,

Tənha qalıb yurdum-yuvam!...

Nə açarlar əlimdədi, nə qıfılı məndədi,

Nə soy-köküm, nə də tayfam olmuş mənim,

Nə adam, nə də otam, guya daşdan yaranmışam,

Məni ana doğmayıbmış!

Nə bədən, nə də başam,

nə işarar, nə yaşaram, nə də ki, mən şairəm!

Nə ürəyim, nə də köksüm varmış mənim,

Köksüm elə partlamaqçın yaranıbmış!

Bir heçəmmiş bu torpaqda;

nə nağılım varmış mənim, nə nağıllı nəfəsim...

nə də nağıllarımın... bir çiçəklik töhfəsi!..

Qədri yoxmuş əllərimin -

Ölüb axan ulduzları daha oxşamayacam,

bu da bir ehtiyacmış -

yaş içində əllərimi

alıb havalı başımdan, özünə bağışlayacam!

Yoxmuş, yoxmuş! Çəkim yoxmuş bu torpaqda.

Üzülmüşəm, əl üzmüşəm yerdən, göydən...

Keç günahımdan, allahım,

Əl üzmüşəm dərgahından, bütün səcdəgahlardan.

Rüsum istəyirmişlər torpağa...

üzüqaraymış əllərim, yerim yox imiş durmağa!

Canımı ölü eylədi

yaratdığın ölü canlar!

Can içində cansız bədən olmuşam,

Sərsəm baxıram hər şeyə,

əşyalar tərsinə durur, itirmişəm dünyamı!

Səsimi axtarıram, gözümü axtarıram,

Axtarıram özümü, heç cür tapa bilmirəm.

Nə solum, nə də sağım, ortada can tələsi!

Bu tələ köhnə tələ! Gör necə də dözürmüşəm!

Açdım heyvanı buraxam, gördüm orda özümmüşəm!

Bundan rəzil heç nə yoxdu mənimçin!

Yoxmuş, yoxmuş! Qanun yoxmuş şifahi həbslərə,

Qərar yoxmuş, qəlbi qəfəs edənlərə!

Fırlanır aləm başıma, daha heç nə tanımıram,

Yoxdu, yoxdu! Nə yer üzü, nə zəmilər, nə sünbüllər...

Sünbüllər səhər yelində daha o cür yellənmirlər...

Doğma deyildir əsən meh! Daha heç nəyi duymuram,

Rəng də, ahəng də eyni, həvəng də, cəng də eyni!

Artıq mənçin nə əkin, nə də biçin,

nə kətmən, nə oraq var,

İndən belə könlüm üçün nə iman, nə bayraq var!

Yoxmuş, yoxmuş! Hakim yoxmuş bu torpaqda.

Yoxmuş, yoxmuş, kimsə yoxmuş bu göylərin qatında,

Yuvam uçmuş, tayfam köçmüş!..

Boş tələymiş ...

Torpaq yoxmuş ayağımın altında!

1983

Nurəngiz GÜN

525-ci qəzet.- 2021.- 18 dekabr.- S.20.