"Ağ libaslı mələk"dəki təzadlı gerçəklər

Tanınmış həkim və yazıçı Məlahət Hümmətqızının bu günlərdə "Ağ libaslı mələk" adlı kitabı çapdan çıxıb. "Elm və təhsil" nəşriyyatında işıq üzü görən kitabda Məlahət Hümmətqızının son illər qələmə aldığı "Biz birlikdə güclüyük", "Sevgi hekayəsi", "Həyat eşqi", "Sarımsaq", "Ağ libaslı mələk", "Mənim qəhrəmanım", "Qaranlıq dünyanın işıqlı adamı", "Ana ürəyi", "Ümid işığı", "Yuxu", "Vida", "Yazılmamış yazı" və digər maraqlı hekayələri yer alıb.

Qeyd edək ki, "Atasız dünyam", "Tənha yuva" şeir kitablarından sonra müəllifin ilk nəsr kitabı - "Qız anası" işıq üzü görüb. "Villa" adlı dördüncü kitabına da nəsr əsərləri - povest və hekayələri daxil edilib. Əsərlərinin əsas qəhrəmanları həyatın acısını dadmış, büdrəmiş, amma yıxılmamış qadınlardır. Maraqlı, dolğun, canlı obrazlar, gərgin, dinamik həyat hadisələri, maraqlı süjet oxucunu cazibəsində saxlaya bilir.

Məlahət Hümmətqızı 2020-ci ilin aprel ayından TƏBİB-in çağırışına səs verib müxtəlif modul xəstəxanalarında - Tədris Cərrahiyyə Klinikası, Abşeron modul, Bilgəh modul, Məhəmmədli modulda könüllü olaraq koronavirus xəstələrini müalicə edib. Səhiyyə sahəsində səmərəli fəaliyyətinə görə TƏBİB tərəfindən Təşəkkürnamə alıb. Pandemiya dövründə çalışdığı xəstəxanalarda yaşadıqlarını, gördüklərini ürək yanğısı ilə qələmə alıb. Beləcə "Ağ libaslı mələk" kitabı yaranıb.

Kitabın ön söz müəllifi Məti Osmanoğlu bildirir ki, Azərbaycanda COVİD-19 virusunun yayılmasının qarşısını almaq üçün tətbiq olunan tədbirlər çərçivəsində səfərbərliyə alınan həkimlərdən biri də Bakı şəhərindəki 11 saylı poliklinikanın terapevt həkimi, ədəbi ictimaiyyətin maraqlı nəsr əsərlərinin müəllifi kimi tanıdığı Məlahət Hümmətqızı olub: "Xüsusi rejimdə fəaliyyət göstərən Məlahət xanımın vaxt tapanda yazıb sosial şəbəkədə paylaşdığı statusları isə ona görə böyük maraqla qarşılandı ki, insanlarda zəmanənin amansız bəlasının fəsadları, təsirləri, eləcə bu xəstəlikdən necə qorunmaq barədə məlumat almaq istəyi çox güclü idi və indinin özündə də çox güclüdür...

Həkimin müşahidələri əsasında kitab yazmaq arzusunu alqışlayanlardan biri də mən oldum. Hər halda, şayiələrlə, şəhər və kənd "əfsanələri" ilə doldurulmuş informasiya boşluğu şəraitində qaranlığın üzünü görmək, səsini eşitmək, o qaranlıq aləmdəki reallıqda insanın nələr yaşadıqları ilə yazıçı təqdimatında əyani tanış olmaq daha maraqlıdır".

M.Osmanoğlu vurğulayır ki, Məlahət Hümmətqızının "Ağ libaslı mələk" kitabına topladığı hekayələr xəstəlik zamanı təcrid edilmiş, özünün mələkləri və iblisləri, qəhrəmanları və qurbanları olan, rəngləri hələ durulmamış qarışıq bir mühitdən reportajlar toplusu təsiri bağışlayır. Bu mətnlərdə gözəgörünməz ölümün, qorxunc virusların əhatəsində çalışan həkimin həyəcanlı müşahidələri oxucuya çatdırılır. Hekayələrdə müəllif öz yaşadıqlarını bədiiləşdirməyə çalışaraq bizə ekstremal şəraitin ortaya gətirdiyi insan mənzərələrinin yaratdığı qarışıq cizgiləri təqdim edir. Kitabdakı hekayələr ölümlə həyat arasında özünü bəzən çarəsiz, bəzən də əcələ qalib gəlməyi bacaran qəhrəman kimi aparan insan mənzərələrinin çılğın rənglərlə verilmiş və hələ tamamlanmamış tabloları təəssüratını yaradır. COVİD xəstələrinin müalicə olunduqları xəstəxana isə hərbi əməliyyatların getdiyi həqiqi müharibə meydanı kimidir: buranın da "ön" və "arxa" cəbhələri var. Ön cəbhədə olan həkimlər fədakar əsgər kimi ölümün üstünə yeriyən, ölümlə üz-üzə dayanan, ölümlə təmasın həyəcanını yaşayan qəhrəmanlardır: "Məlahət xanımın skafandrın içində təqdim etdiyi həkim obrazının emosiyalarını, nə yaşadıqlarını isə kənardan görmək mümkün deyil. Bu obrazın özü də çox vaxt ətrafı tor görür: gözündəki xüsusi eynək tərləyəndə dünyanı, insanları görmək çətinləşir. Ona görə də təsvir zahirdən daxilə "köçürülür", skafandrın içindəki insanın yaşantıları böyüdülüb ön plana gətirilir, gözümüzün qarşısında həyatını insanlara fəda etmək məcburiyyətində olan, xəstəsinin ağrısına ortaq olmağı bacaran mələk obrazı əyaniləşdirilir..."

Bu kitabın oxucularında istər-istəməz bir sual da yarana bilər: səhiyyə sisteminə insanların etibarının zədələndiyi indiki şəraitdə həkim obrazının ideallaşdırılması, mələk kimi təqdim edilməsi nə dərəcədə inandırıcıdır? "Mənə elə gəlir ki, zəmanəmizin ən böyük paradokslarından biri də elə bu sualın başındadır. Bir yandan həkimlər öz andlarına sədaqət göstərir, vəzifələrini vicdanla yerinə yetirib canlarını fəda eləyirlər - yeri gəlmişkən, COVİD xəstəliyi ilə mübarizə meydanında canlarından keçmiş bütün həkimlərin xatirəsi önündə baş əyirəm! - bir yandan da müasir bir tibb mərkəzinin rəhbəri, yüksək təhsilli səhiyyə məmuru can hayında olan insanlardan rüşvət yığmaq üstə həbs olunur, yaxud saxta peyvənd pasportu verib sosial təhlükə yaradan ağxalatlılara prokurorluq cinayət işi qaldırır...

Bəli, burada iblislə mələk üz-üzə gəlir. Məlahət xanımın hekayələrini oxuyanda bütün zamanların sınaqlarından çıxmış bir həqiqət bir daha özünü təsdiqləyir: iblislə mələyin mübarizəsi əbədi olduğu kimi, mələyin qələbəsinə inam da sarsılmazdır. Şübhəsiz ki, Məlahət xanımın əsər boyu təqdim etdiyi aparıcı qəhrəman - ağ libaslı mələk onun öz portretidir. Düzü, mən bu hekayələrdə daha çox üç obrazı izləməyə çalışdım: yazıçı (müəllif) obrazı, həkim obrazı, qadın obrazı... Hələlik Məlahət xanımın üstünlük verdiyi həkim obrazıdır... Mənə elə gəlir ki, bu, hələ başlanğıcdır. Gələcəkdə bu ilkin eskizlər əsasında iblislə mələyin mübarizəsini əks etdirən ciddi bir roman da yazıla bilər..."

S.QARAYEVA

525-ci qəzet.- 2021.- 28 dekabr.- S.15.