Dəyərli biblioqraf alim, qayğıkeş ziyalı

Nadir İsmayılovun 65 illiyinə

Bu günlərdə dəyərli biblioqraf alim, biblioqrafiyaşünaslıq tədqiqatlarında özünəməxsus elmi yolu ilə seçilən, səriştəli təşkilatçı, gözəl pedaqoq, minlərlə tələbənin sevimli müəllimi Nadir İsmayılov həyatının yeni yaşına qədəm qoyur.

O, XXI əsrin ilk illərində ali təhsil almağa başladığım Bakı Dövlət Universitetində tanıdığım ilk müəllimlərdəndir. 21 il ərzində Nadir müəllimi həm müəllim, həm səriştəli alim, həm ata qayğısı ilə tələbələrinin təəssübünü çəkən, onlara təkcə Universitetdə deyil, sonrakı iş həyatında da dəstək olan, hər zaman köməyə çatan təvazökar insan kimi tanımışam.

Dəyərli ziyalı Nadir İslam oğlu İsmayılov 1956-cı il fevral ayının 5-də Beyləqan rayonunun Əmirzeyidli kəndində anadan olub. 1973-cü ildə Şahsevən kənd 1 saylı orta məktəbi bitirərək 1974-cü ildə BDU-nun Kitabxanaşünaslıq-biblioqrafiya fakültəsinə daxil olub, əla qiymətlərlə oxuduğuna görə C.Cabbarlı adına təqaüdə layiq görülüb, 1979-cu ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1979-cu ilin sentyabr ayının 5-dən dekabr ayının 30-dək M.F.Axundov adına Azərbaycan Respublika Dövlət Kitabxanasının (indiki Azərbaycan Milli Kitabxanası) Elmi-metodiki şöbəsində böyük kitabxanaçı vəzifəsində çalışıb. 1979-1982-ci illərdə BDU-nun Biblioqrafiyaşünaslıq kafedrasının əyani aspirantı olub.

Zəhmətkeş alim pedaqoji fəaliyyətə 1982-ci ildən BDU-nun Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsində Biblioqrafiyaşünaslıq kafedrasının müəllimi kimi başlayıb. 1987-ci ildə Moskva Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində "Təbabət üzrə məhəlli kitabxana-biblioqrafiya ehtiyatlarının inkişafı, müasir vəziyyəti və təkmilləşdirilməsi yolları (Azərbaycan materialları əsasında)" mövzusunda dissertasiya işini Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi, professor, unudulmaz müəllimimiz Zöhrab Əliyevin rəhbərliyi altında müdafiə edərək pedaqoji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi aldıqdan sonra 1992-ci ildən dosent kimi Azərbaycanda təbabətin biblioqrafiyası, biblioqrafiyaşünaslıq, biblioqrafiyaşünaslığın tədrisi metodikası, soraq biblioqrafiya xidmətinin təşkili və idarə olunması və başqa fənləri tədris edir. 3 monoqrafiya, 9 kitab, 100-dən çox məqalənin müəllifidir. Bunlardan "Xəzər dənizi və neft" (2003), "Biblioqrafik tərtibatın metodikası" (2004), "Kitabxanada ölkəşünaslıq üzrə biblioqrafik fəaliyyətin təşkili" (2004), "Heydər Əliyev və Azərbaycan elmi" (2010), "Kitabxanalarda biblioqrafik işin təşkili və metodikası" (2018) adlı kitablar xüsusilə əhəmiyyətlidir. Zəhmətkeş alimin gərgin və yorulmaz əməyi və müfəssəl araşdırmaları nəticəsində "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-biblioqrafiya və informasiya resursları: formalaşması, müasir vəziyyəti və təkmilləşdirilməsi yolları" adlı elmlər doktorluğu dissertasiyası üzrə işlər tamamlanıb.

Əməksevər və zəhmətkeş alim həyatının 30 ildən çoxunu kitabxanaşünaslıq-biblioqrafiya elminin inkişafına, çiçəklənməsinə həsr edərək, təkcə Azərbaycanda deyil, dünya miqyasında tanınmış biblioqraf alim kimi şöhrət qazanıb. Əsas tədqiqat sahəsi Azərbaycanın kitabxana-biblioqrafiya resursları, onların yerləşməsi və istifadəsi məsələləri, Azərbaycan biblioqrafiyasının tarixi, nəzəri-metodiki və təşkilati problemləri olan alim ilk dəfə olaraq Azərbaycanda biblioqrafiyanın biblioqrafiyası sahəsində çox mühüm tədqiqatlar apararaq, 2003-cü ildə "Azərbaycan biblioqrafiyasının biblioqrafiyası" adlı sanballı biblioqrafik əsər çap edib. Bundan başqa, Azərbaycan Milli Kitabxanasının "Birillik Azərbaycan Kitabiyyatı" biblioqrafik göstəricisinin redaktoru, AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun 2013-cü ildə nəşr etdirdiyi "Mirzə Fətəli Axundzadə" elmi biblioqrafik göstəricisinin tərtibçisi, "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-100: elmi-biblioqrafiya" (2018) adlı biblioqrafik göstəricinin tərtibçi-müəllifi olub.

Çox az alimlərimizin nəşrləri beynəlxalq miqyasda dünyanın akademik nəşriyyatları tərəfindən çap olunur. 2013-cü ildə Almaniyanın "Lambert" akademik nəşriyyatında "Azərbaycanın kitabxana-biblioqrafiya və informasiya resursları: inkişaf mərhələləri, vəziyyəti və təkmilləşdirilməsi yolları" adlı monoqrafiyanın (rus dilində) çap olunması Nadir müəllimin Azərbaycan biblioqrafiyaşünaslığının inkişafı və dünyaya tanıdılması sahəsində göstərdiyi böyük xidmətlərdəndir. Bununla yanaşı, alimin reytinqli beynəlxalq elmi jurnallarda xarici dildə bir sıra müasir tədqiqat istiqamətlərini əhatə edən elmi məqalələri işıq üzü görüb.

Nadir İsmayılov səmərəli elmi və pedaqoji fəaliyyəti ilə yanaşı, həm də gözəl təşkilatçılıq və idarəçilik keyfiyyətlərinə malik bir insandır. Müxtəlif fasilələrlə 1994-2003-cü illərdə Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsində dekan müavini vəzifəsində çalışıb, 2007-ci ildən Biblioqrafiyaşünaslıq kafedrasının müdir əvəzi olub, 2012-ci ildə kafedra müdiri vəzifəsinə təyin edilib. Bir sıra respublika və beynəlxalq konfranslarda, onlayn treninq və vebinarlarda iştirak edib. Nadir müəllim həm də kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiyaşünaslıq üzrə yüksək ixtisaslı elmi kadrların hazırlığında yaxından iştirak edir. Onun elmi məsləhətçiliyi ilə iki fəlsəfə doktoru müvəffəqiyyətlə müdafiə edib, ona yaxın fəlsəfə doktoru işlərini yekunlaşdırıb, bir neçə fəlsəfə doktorunun opponenti olub, onlarla bakalavr və magistr diplomu müdafiə olunub. Azərbaycan kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya elminin inkişafında, bir pedaqoq kimi tədris fəaliyyətində göstərdiyi xidmətlərə görə respublikanın Təhsil Nazirliyi tərəfindən "Qabaqcıl Təhsil İşçisi" döş nişanı, Fəxri fərmanı və Bakı Dövlət Universitetinin Fəxri fərmanı ilə təltif olunub. 2014-cü ildə BMT yanında Beynəlxalq İnformasiyalaşdırma Akademiyasının həqiqi üzvü seçilib. 2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasının təhsil nazirliyinin əmri ilə elm və təhsilin inkişafı sahəsində yüksək nailiyyətlər əldə etdiklərinə, bu sahələrin inkişafına xüsusi töhfə verdiklərinə, Universitetin sosial-mədəni inkişafında fəal iştirak etdiklərinə görə Bakı Dövlət Universitetin əməkdaşları sırasında biblioqrafiyaşünas alım Nadir İsmayılov da "Bakı Dövlət Universitetinin 100 illiyi (1919-2019) Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı" ilə təltif edilib.

Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi ilə Azərbaycan Milli Kitabxanasının birgə layihəsi kimi işıq üzü görmüş "Azərbaycan Kitabxana Ensiklopediyası" 2015-ci ildə bütün kitabxana ictimaiyyəti üçün çox əlamətdar bir nəşr olunub. Respublikamızın əsas elmi kitabxanalarının rəhbərləri və aparıcı mütəxəssislərinin, görkəmli alimlərin daxil olduğu redaksiya heyətinin və işçi qrupunun bir neçə illik gərgin əməyinin nəticəsi olan ilk fundamental soraq-məlumat nəşrinin hazırlanmasında alimin xüsusi zəhməti, böyük təcrübəsi və əməyi danılmazdır.

Nadir İsmayılov eyni zamanda, bir sıra ixtisas jurnallarının - BDU-nun "Kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya" jurnalının baş redaktorunun müavini, "Kitabxanaşünaslıq və informasiya" elmi-nəzəri və praktik jurnalının, "Kitabşünaslıq və redaktor sənəti" jurnalının, AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun "Elmi əsərləri"nin, Azərbaycan Milli Kitabxanasının "Elmi əsərləri"nin redaksiya heyətinin üzvüdür.

Son illər dosent N.İsmayılov BDU-nun Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsində "Sənədşünaslıq", "Biblioqrafiyaşünaslıq", "Xarici biblioqrafiya" fənlərinin yüksək səviyyədə tədrisini həyata keçirməklə yanaşı olduqca aktual və mühüm əhəmiyyət kəsb edən ayrı-ayrı sahələr üzrə sənəd axınının tədqiqi, informasiya logistikası və konsaltinqi, informasiya noviqasiyası istiqamətləri üzrə elmi tədqiqat araşdırmaları aparır. Kafedra müdiri kimi onun elmi rəhbərliyi və təşkilatçılığı ilə informasiya cəmiyyətində innovativ biblioqrafik informasiya fəaliyyətinin qlobal informasiya mühitinə inteqrasiyası problemləri, Azərbaycan Respublikasında informasiya logistikasının təşkili, metainformasiya xidməti: istiqamətləri, vəziyyəti və perspektivləri və s. mövzularda qabaqcıl elmi tədqiqatlar aparılıb.

Hörmətli Nadir müəllim, Sizin 65 yaşınızı ürəkdən təbrik edir, Sizə möhkəm cansağlığı, yeni-yeni nailiyyətlər, bütün işlərinizdə müvəffəqiyyətlər diləyirəm. Azərbaycan elminin, ölkədə kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiyaşünaslıq təhsilinin inkişafı naminə bütün təşəbbüslərinizdə və istəklərinizdə uğurlar diləyirəm.

Adilə ABDULLAYEVA

Tarix üzrə fəlsəfə doktoru, UNEC Kitabxana-İnformasiya Mərkəzinin direktoru

525-ci qəzet.- 2021.- 16 fevral. S. 12.