“Arazdan
Turana” adlı konfrans keçirilib
Abdulla Şaiqin 140 illik
yubileyi ilə əlaqədar olaraq “Arazdan Turana” adlı virtual konfrans keçirilib.
525.az xəbər verir ki, konfrans Azərbaycan
Respublikasının Mədəniyyət
Nazirliyi, Milli Məclisin Mədəniyyət
Komitəsi, Azərbaycan
Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu,
Azərbaycan Yazıçılar
Birliyi, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti
və İrsi Fondu, TÜRKSOY, Beynəlxalq
Türk Akademiyasının
təşkilatçılığı ilə baş tutub.
Konfransı giriş sözü ilə Milli Məclisin Mədəniyyət
Komitəsinin sədri,
millət vəkili Qənirə Paşayeva açıb. O, çıxışından
sonra konfransı idarə etməyi Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi Məsləhət Şurasının başqanı Əkbər
Qoşalıya həvalə
edib.
İlk olaraq Mədəniyyət Naziri Anar Kərimov şairin həyat və yaradıcılığına
aid əhatəli məruzə
ilə çıxış
edib. Ardınca AMEA-nın
vitse-prezidenti, Nizami Gəncəvi adına
Ədəbiyyat İnstitutunun
direktoru, akademik İsa Həbibbəyli şairin yaradıcılığı
haqqında hərtərəfli
söz açıb.
O bildirib ki, “Abdulla Şaiqin ilk qələm təcrübələri klassik
qəzəl janrında
yazılmış qəzəllərdir.
O, XX əsrin əvvəllərində
yeni ədəbiyyatın
iki istiqamətdə yaranması və inkişaf etdirilməsinə
öz töhfəsini
vermişdir. Şair nəsr əsərlərində
realist, şeirlərində romantikdir. Şeirləri ideal və insanlığa
həsr olunub. Abdulla Şaiq romantizm
ağırlıqlı realist yazıçıdır. Sovet dövründə
maarifçi-realist kimi
diqqəti çəkib.
Onun tərcümə üçün
seçdiyi əsərlər
də maarifçi ədəbiyyatın prinsiplərinə
uyğun gələn əsərlər idi.
O, maarifçi ədəbiyyatın
yeni bir mərhələsini yaradıb.
Yazıçılar arasında nüfuzu
yüksək idi.
Deputat şeçilməyi də
ona verilən siyasi qiymətin göstəricisi idi.
Onu yazıçı kimi də, şəxsiyyət
kimi də nümunə olaraq qəbul edirdilər.
Hüseyn Cavidlə birlikdə
ilk ədəbiyyat nəzəriyyəsi
dərsliyi hazırlayıblar.
Azərbaycanda tənqid və
tənqid tarixi məktəbi onun oğlu Kamal Talıbzadənin adı ilə bağlıdır.
Kamal müəllimin Abdulla Şaiqin
çox cildliyini hazırlayıb nəşr
etdirməsi oğul borcu ilə yanaşı, ədəbiyyatşünaslıq
qarşında böyük
xidmətdir”.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin
sədri, Xalq yazıçısı Anar
əlavə edib ki, “Abdulla Şaiq xoşbəxt sənətkardır. Biz hələ oxumağı bacarmayanda bizə ilk öyrədilən əsərlər
onun şeirləri olub. Onu Şekspir, Krılov,
Nizami Gəncəvinin
“Şərəfnamə” poemasının
tərcüməçisi kimi
tanıyırıq. Müstəqilik dövründə isə şairin yaradıcılığının
yeni cəhətləri
bəlli oldu. Kamal Talıbzadə onun sovet rejiminə etiraz ruhlu şeirlərini
üzə çıxardı.
Məlum oldu ki, onun cümhuriyyət
dövründə yazdığı
türkçülük ruhunda
şeirləri də
var. O, sovet dövründə
bitərəfliyə ən
böyük nümunə
idi. Şaiqin obrazı ilk dəfə
kinomuza mənim senarim əsasında çəkilmiş filmlə
gəlib”.
Beynəlxalq Türk Akademiyasının
prezidenti Darxan Kıdırali Azərbaycan
ədəbiyyatını türk
və müsəlman ədəbiyyatında bir çox ilkləri ilə seçilən ədəbiyyat adlandırıb. “Abdulla Şaiq uşaq ədəbiyyatındakı boşluğu
doldurmağa çalışıb
və öhtəsindən
ustalıqla gəlib.
Həmçinin marş
ruhunda şeirlər də yazıb” - deyə qazaxıstanlı ziyalı çıxışında
vurğulayıb.
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti
və İrsi Fondunun rəhbəri Günay Əfəndiyeva şairin türkçülük
istiqamətində xidmətlərindən
danışıb:
“Abdulla Şaiq ümumtük
ruhunda məktəblərin
açılmasının tərəfdarı
idi. Onun həmin məktəblərdə
yetişdirdiyi şagirdlər
sonralar bütün türk dünyasının
görkəmli şəxsiyyətlərinə
çevrildilər. Türk ocaqlarının
yaradılmasına təşəbbüs
göstərən şairin
şeirlərində türkçülük
xətti üstünlük
təşkil edirdi”.
TÜRKSOYun baş katibinin müavini Bilal Çakıcı şairin “Fitnə” və “Qaraca qız” əsərlərinin TÜRKSOY tərəfindən nəşr edildiyini xatırladıb.
Abdulla Şaiqin Mənzil-Muzeyinin direktoru Ülkər Talıbzadə bütün təşkilatçılara şairin ocağı-ailəsi adından təşəkkür edib. Xatırladıb ki, “onun yubiley tədbirləri 27 yaşından başlayıb. Özünün yaratdığı ilk anadilli məktəb onun ad gününü təşkil edib. 42 yaşı olanda ədəbi-pedaqoji fəaliyyətinin 20 illiyi keçirilib. Sağlığında 75 illiyi dövlət tərəfindən yüksək səviyyədə qeyd olunub. 100 illik yubileyində adının əbədiləşdirilməsi ilə bağlı dövlət tərəfindən bir çox tədbirlər həyata keçirilib. 110 illiyində akademik Kamal Talıbzadənin təşəbbüsü ilə Mənzil-Muzeyi yaradılıb. Abdulla Şaiq 40 ilə yaxın bu mənzildə yaşayıb”.
Konfransda Regional Hüquqi və İqtisadi Marifləndirmə İctimai Birliyinin rəhbəri Arzu Bağırova, İstanbul Türk Ocağının başqanı Cezmi Bayram, “Şərq” qəzetinin baş redaktoru Akif Aşırlı, ADUP-unun Quba filialının rəhbəri Yusif Alıyev (Avşar) çıxış ediblər. Cavanşir Yusifli, Təranə Turan, Arzu Hacıyeva, Minəxanım Əsədli, Aygün Bağırlı və Fərrux Rüstəmov ədibin yaradıcılığının müxtəlif sahələrini əhatə edən məruzələrlə çıxış edilər. Azad Şükürov şairin “Arazdan Turana” şeirini səsləndirib.
Sonda millət vəkili Qənirə Paşayeva və Ülkər Talıbzadə iştirakçılara və dəstək olan hər kəsə təşəkkürlərini bildirib. Qənirə xanım bir sıra təkliflər irəli sürərək deyib:
“Gənc nəslin Abdulla Şaiq irsini daha geniş bilməsi üçün Mənzil-Muzeyini ziyarət etməsi əsasdır. Onun türkçülük ideyasının təbliğatı istiqamətdə Türk Ocaqları tərəfindən 140 illiyinin qeyd edilməsi təqdirə layiq olar. Şairin türkçülük ruhlu şeirlərini Türkiyə türkcəsinə uyğunlaşdırıb çap edərək Türkiyədə yaymaq lazımdır. Türkçülük ruhunun daşıyıcısı olan bir ədəbin yubileyinin Çanaqqala zəfərinin il dönümü gününə salınması təsadüfü deyil”.
Tədbirin keçirilməsinə Avrasiya Beynəlxalq Araşdırmalar İnstitutu İctimai Birliyi, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi və Türk Ədəbiyyatı
Vəqfi də dəstək olub
Gülnar Səma
525-ci qəzet.- 2021.- 19 mart.- S.9.