"Dünya Azərbaycanlılarının Zəfər Qurultayı bizim birliyimizə böyük təkan oldu"

Kiyev Azərbaycanlıları Konqresinin sədri Oleq Andreyeviç Krapivin: "Əminliklə deyə bilərəm, bir çox ölkələrin diasporları istəyir ki, bizim kimi olsunlar"

Müsahibə təklifimlə razılaşacağına o qədər də inanmırdım. Ancaq Şuşadan yüksək əhval-ruhiyyə ilə gəldiyini təxmin edirdim, həm də hazırda Bakıda olmasından istifadə edib, həmsöhbət olmaq istəyirdim. Müsahibə götürmək istəyimi qısa mesajla yolladım, cavabında geri etdiyi zənglə görüş üçün razılığa gəldik. Müsahibim Ukrayna Azərbaycanlıları Radasının həmtəsisçisi və idarə heyətinin üzvü, Kiyev Azərbaycanlıları Konqresinin sədri Oleq Andreyeviç Krapivindir. Qeyd edim ki, Prezident İlham Əliyev Oleq Krapivini Azərbaycan diasporunun inkişafında xidmətlərinə görə "Dostluq" ordeni ilə təltif edib.

***

- Oleq Andreyeviç, Dünya Azərbaycanlılarının Şuşada keçirilən V Qurultayında siz də iştirakçı idiniz. Təəssüratınız necə oldu?

- Qurultay yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdu. Buna görə birinci növbədə cənab Prezidentə, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin rəhbərinə və əməyi keçən hər kəsə təşəkkürümü bildirirəm. Çünki birdən-birə 500-600 nəfəri toplamaq, qarşılamaq çətin məsələdir. Təşkilatçılar bu işin öhdəsindən bacarıqla gəldilər. Təbii ki, hər bir azərbaycanlının arzusu idi ki, Şuşanı görsün. Demək olar ki, 30 ildə Vətəndən kənarda keçirdiyimiz bütün tədbirlərdə bir arzumuz var idi: gün o gün olsun ki, tezliklə Qarabağda, Şuşada toplaşaq. Biz hamımız arzumuza çatdıq. Çox yaxşı tədbirlər, görüşlər keçirdik, yeni planlarımızı və gələcəkdə görüləcək işləri müzakirə etdik. Dövlətimizin başçısı Şuşada bir qrup diaspor nümayəndəsini mükafatlandırdı.

- Mükafatlandırılanlardan biri də siz idiniz. Hansı hisslər keçirirsiniz?

- Bəli, mən də diasporun inkişafında xidmətlərimə görə "Dostluq" ordeni ilə təltif edildim. Bu, mənə çox böyük ruh yüksəkliyi verdi. Hətta deyərdim ki, sanki bu günlərdə sevindiyimdən göylərdə uçurdum. Həm Şuşanı gördüm, həm də tətlif edilmək sürpriz oldu. İnanın, təkcə Şuşanı görmək nəyə desəniz dəyərdi. Mən 1974-1975-ci illərdə Şuşada olmuşdum. Həmin yerlərdə dayanıb yenidən dağlara, sıldırım qayalara baxanda bizim qəhrəman oğullarımızın hansı çətinlikləri dəf etdiyini daha yaxşı anlamaq olurdu. Hamısının qarşısında baş əyirəm.

- Artıq uzun illərdir diaspora fəaliyyəti ilə məşğul olursunuz. Bu işin içində olan biri kimi hansı dəyişikliklərin şahidi olursunuz?

- 30 ilə yaxındır bu işin içindəyəm. Bəli, böyük dəyişikliklər olub. Əvvəl bizdə birlik yox idi. Müxtəlif ölkələrdə yaşayan, fəlaiyyət göstərən nümayəndələrin bir-biri ilə əlaqəsi yox idi, heç bir-birimizi tanımırdıq. İndi elə deyil, bu illər ərzində müsbətə doğru çox böyük dəyişikliklər olub. Biz birləşmişik, daha sıx təşkilatlanmışıq, daha irimiqyaslı işlər həyata keçirmişik. Məhz V Qurultayın keçirilməsi də bu aspektdən əhəmiyyətli idi. Orada biz həm Prezident İlham Əliyevin çıxışını dinlədik, xaricdə Vətənimiz naminə nəyi, necə etməli olduğumuzla bağlı təlimatlar aldıq, həm də bütün ölkələrdən olan diaspor nümayəndələri bir daha böyük bir tədbirdə toplaşa bildi. Bu Qurultay bizim birliyimiz üçün böyük təkan oldu.

Sizə əvvəllər Ukraynada olan vəziyyət haqqında danışım. Bu ölkədə müxtəlif böyük şəhərlərdə 2-3 ayrı diaspor təşkilatı vardı. Fuad Muradov Diaspor Komitəsinin rəhbərliyinə gələndən sonra isə biz yerlərdəki həmin nümayəndəlikləri birləşdirdik. Ən çətin iş də elə birləşmək idi. Çünki bu insanlarn hər birinin öz fikri, ideyaları vardı. Ancaq bu fəaliyyətin yekun nəticəsi olması üçün birləşmək labüd idi. Qoy, hamısı işləsin, amma yekun bir məqsədimiz olsun və onun ətrafında toplaşaq.

- Ukrayna Azərbaycanlıları radasının baş katibi Ceyhun Məmmədov bir müsahibəsində vurğulayıb ki, siz bir neçə ildir Ukraynada yaşayan azərbaycanlılara çağırış edirsiniz ki, diasporda qeydiyyata düşmək daha səmərəli olar. Nə üçün bu fikirdəsiniz, sizcə, bu, doğrudan da səmərəli olacaqmı?

- Yerində verilən sualdır. Deməli, vəziyyət necə idi? Bilirsiniz ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayanda biz həmvətənlərimizi təxliyə etməyə başladıq. Bizdə olan siyahıya uyğun zəng edib insanları xəbərdar edirdik ki, təxliyə nə zaman və necə həyata keçiriləcək. Bunun üçün də bizdə - diaspor üzvlərində mütləq şəkildə siyahı olmalıdır. Məhz siyahı işi ilə bağlı şəxsən mən bir neçə ildir məşğul oluram. Elə region var ki, orada azərbaycanlılar yaşayır, amma heç biri ilə əlaqə yoxdur. Müharibə bizə öyrətdi ki, mən yanılmıram. Çünki elə insanlar vardı ki, biz onları tapa bilmirdik. İnsanlar son anda bizi tapırdılar, hətta narazılıq edirdilər ki, nə üçün bizə təxliyə barədə məlumat verilmir? Mən onlara izah edirdim ki, illərdir burada yaşayırsan, ən azından ərazin üzrə diaspor nümayəndəliklərinə əlaqə nömrəsi vermək lazım idi. Bir az sərt formada desək, yəqin bu təcrübə hamımız üçün dərs olar, anlayarıq ki, birlik və əlaqələr vacibdir.

- Azərbaycan diasporunun fəaliyyəti iki hadisə ilə daha çox qabardı. Birincisi, koronavirus pandemiyası dövründə, digəri isə Vətən müharibəsi zamanı. Həmin dövrlərdəki fəaliyyətinizi necə xarakterizə edərdiniz?

- Pandemiya dövründə biz əsasən ərzaq yardımları ilə işə başladıq. Müxtəlif bölgələrdə yaşayan həmvətənlərimizi ərzaqla, müəyyən tibbi vasitələrlə təmin edirdik. Ümumən bu dövrə baxanda deyə bilərəm ki, Ukraynadakı bütün azərbaycanlılar bir-birini dəstəklədi, heç kim də narazı qalmadı. Kimin əlindən nə gəlirdisə, edirdi. O vaxt artıq mən hiss edirdim ki, bizdə birlik var. Vətən müharibəsi dövründə isə biz burada olmasaq da, hər gün bütün baş verənləri xəbərlərdən anbaan izləyirdik. Prezident çıxış edəndə, azad edilən yerlərin adını çəkəndə bizim üçün böyük bayram idi. Biz əlimizə silah alıb Vətən üçün döyüşə bilmirdik, ancaq ordumuza dəstəyimizi göstərirdik. Eyni zamanda, təbliğat işinə də böyük önəm verirdik. Çalışırdıq ki, Ukraynada erməni əks-təbliğatı dezinformasiya yaymasın. Müharibə zamanı hətta Ukraynanın rəsmi dairələri bizimlə görüşüb, xəbərdarlıq etmişdilər ki, ermənilər provakasiya törədə bilərlər. Həmçinin, Ukrayna telekanalları bizimlə əlaqə yaradır, fikirlərimizi öyrənirdilər. Biz də haqq davamız haqqında gerçəkləri və müharibənin gedişatı barədə doğru informasiyanı telekanallar vasitəsilə Ukrayna xalqına çatdırırdıq. Qeyd edim ki, Ukrayna mediası Vətən müharibəsi dövründə bizi dəstəkləyirdi. Müharibə ukraynalıların bizə münasibətini müsbətə doğru daha da dəyişdi.

- Sizcə, dünyanın müxtəlif ölkələrinin diaspor təşkilatılarının fəaliyyəti ilə bizim aramızdakı əsas fərq, yaxud çatışmazlıq nədən ibarətdir?

- Bugünkü gündə bizdə çatışmazlıq yoxdur. Əvvəl biz də başqa diasporlara baxırdıq. Ancaq bu gün mən əminliklə deyə bilərəm ki, bir çox ölkələrin diasporları istəyir ki, bizim kimi olsunlar. Bizdə bu müsbət dəyişikliklər yaxın 3-4 il ərzində baş verdi. Ukraynada müxtəlif ölkələrin diaspor nümayəndəlikləri var, bir çoxu da öz dövlətləri tərəfindən dətəklənir. Ancaq açıq deyirəm, bizim kimi işləyə bilmirlər. Elə nümayəndəliklər var ki, bəzi şeyləri bizdən soruşub öyrənirlər. Yaxın zamanlarda keçirdiyimiz bir tədbirə Ukrayna millət vəkilləri və digər rəsmiləri dəvət etmişdik. Onlar bizdə Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin olmasına qibtə edirdilər. Sual verirdilər ki, bu işləri necə bacarırsınız? Hətta rəsmi şəxslər parlamentdə Ukrayna diasporu üçün bizdə olan formada komitə təşkil etmək məsələsini müzakirəyə çıxarmağı düşünürlər. Bilirsiniz ki, Kanadada Ukrayna diasporu olduqca güclüdür. Digər Avropa ölkələrində də bu cür fəaliyyətləri var, ancaq komitə halında birlikləri yoxdur.

- Bəs hər şeyi dövlətdən gözləmək doğru yanaşmadır?

- Təbii ki, düz deyil. Belə bir misal var, deyir sən soruşma Vətən sənə neyləyib, soruş gör ki, sən Vətən üçün nə etmisən? Hamı Vətən üçün nəsə etməlidir. Ümumiyyətlə, insan düşünməlidir ki, hansı sahədə el-obasına faydalı ola bilər. Kimisi idmançı, kimisi alim, kimisi incəsənət və s. müxtəlif sahələrdə Vətənini təbliğ edə bilər.

- Bəs dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan azərbaycanlılara hər hansı bir çağırış etsəniz, nə deyərdiniz?

- Birləşmək, yenə də birləşmək. Qoy bizim yumruğumuz möhkəm olsun, biz Vətənimizi elə təbliğ etməliyik ki, hər kəs bizə qibtə etsin. Çünki son hadisələr, Vətən müharibəsi bizə göstərdi ki, biz birlikdə güclüyük, birlikdə tamıq, bütöv Azərbaycanıq.

- Bir müsahibənizdə deyirsiniz ki, Vətən üçün nə etsəm az olar. Oleq Krapivin üçün Vətən hansı mənaya gəlir?

- Bu suala nisbətən sərbəst cavab vermək istəyirəm. Mən Vətənə gələn kimi birinci Şamaxıya gedirəm. Ora mənim doğulduğum yerdir, ata yurdumdur. Daha sonra mütləq Sabunçuya baş çəkirəm. Böyüdüyüm məhəllələri gəzirəm. Əgər mən Azərbaycan gələndə bu yerlərə getməsəm, özümü Vətənə gəlmiş hiss etmərəm. Əgər mən dostlarımla görüşməsəm, o günləri birlikdə yada salmasaq, bu yerlərə tamamilə yad olaram. Rəhmətlik anam yaxşı borş bişirərdi. Bazar günü bütün dostlarım toplaşıb gəlirdik anamın borşundan içməyə. Gecə də iki otaqlı balaca evimizdə iki çarpayıda büzüşüb yatardıq. Bizi kasıbçılıq dövründən gələn möhkəm dostluqlar, o günlər saxlayıb. Mənim üçün Vətən odur ki, harada ki, sən onun çörəyini yeyib, suyunu içmisən. Sən orada mənəvi bağlar, qırılmaz dostluqlar qazanmısan. Nə qədər də kənarda yaşasaq, ürəyimiz hər zaman Azərbaycanladır. Vətənimiz hər zaman var olsun!

Afaq Rza

Foto: Pəri Arifqızı

525-ci qəzet.- 2022.- 30 aprel.- S.6.