Qəzəllər

Ey könül, uyma bu dünyayə ki, möhnətxanədir,

Hər kişi kim uysa dünyayə, yəqin, divanədir.

Bir könül kim mehnəti-eşqlə məmur olmaya,

Padşahsız mülkdür, viranədir, viranədir.

Aşiqi-vəhdət təmənna eyləməzlər kəsrəti,

Bu cəhan Həqq aşiqinə bil ki, zindanxanədir.

Nəşeyi-eşqi nə bilsin cahilü divanələr?

Yandıran eşq atəşinə balü pər pərvanədir.

Rindlər baxsun külahimə, nə zahidlər mənim,

Əksəri-əlfazımız zahirdə çün rindanədir.

Tiri-qəmzəndən həzər qılmaz könül, pərvası yox,

Gör təriqi-eşqdə könlim necə mərdanədir!

Xəlqə eyləllər ibadət, Həqdən qafildir,

Mən necə qail olum zahidlərə: fərzanədir?

Sağəri vəhdət meyindən məstdir, məzur dut,

Küfrimə hökm eyləmə, zahid, demə məstanədir.

***

Ta atəşi-eşqin bu dili-canə düşübdür,

Dil parələnüb hər biri bir yanə düşübdür.

Çin mülkini hindulər alub qarət edübdür,

Ya küfr gəlüb səfheyi-imanə düşübdür,

Könlüm quşı pərvaz edüb künci-qəfəsdən,

Bildüm ki, gedüb zülfi-pərişanə düşübdür.

Bihdanədi, ya danədi mürği-dilə, ya xal,

Marutsifər çahi-zənəxdanə düşübdür.

Nə danədi, nə xali-siyəh dövri-rüxündə,

Göz mərdümidi çöhreyi-cananə düşübdür.

Min dil cəm olub dami-səri-zülfünə bişək,

Yalquz demə kim, bu dili-divanə düşübdür.

Ləli sözini ağzına alma, həzər eylə!

Hər kəs ki alub ağzına, bil, qanə düşübdür.

Duzəx oduna Sağəri yanmaz, bu yəqindir,

Hicran gecəsi atəşi-suzanə düşübdür.

***

Vermə könül o zülfi-pərişanə, Sağəri!

Əqrəb evində müşkil olur xanə, Sağəri!

Ol türrə içrə vermədi təmkin bu könlümə,

Gahi sabah, gah sitəmi-şanə, Sağəri!

Əyyami-vəsl qədrini çün bilmədün, könül!

Yan həsrətilə atəşi-hicranə, Sağəri.

Çak etdi matəmində giribanını, göz aç,

Bir sal nəzər o çaki-giribanə, Sağəri!

Zənciri-zülfə düşməzdi mürği-dil, vəli,

Saldı kəməndi-zülfinə bir danə, Sağəri!

Ey padişah, lütf qılub eylə bir nəzər,

Gör, sağərimdə badə dönüb qanə, Sağəri!

Müxəmməs

Hər zəman kim nəzərim ol büti-rənayə düşər,

Olı divanə könül eşqdə, pərvayə düşər,

Əqrəbi-zülfdən ay çöhrəsinə sayə düşər,

Tərsə bax, çöhrəsini dur edər, ayə düşər,

Atəşi-eşqə düşən eşqdə qovğayə düşər.

Bəs ki könlüm quşi hicranda qılub naləvü ah,

Ruzgarım olmuş zülfi-siyəh kimi siyah,

Atəşi-suzi-fəraqın bədənim qıldı təbah,

Taqətim yoxdu yanam hicrdə, Allaha pənah!

Nə qədər cəhd edərəm vəslinə, fərdayə düşər.

Həzər et, urmagilən zülfünə hər dəm şanə,

Rəhm elə könlümə, etmə sən onı divanə,

Tabei-küfr olub yetdi könül imanə,

Arizi-şəminə olmuş bu könül pərvanə,

Yandurur balü pərin, kimsə ki sevdayə düşər.

Göz qalub yolda, nigarım məni yad eyləmədi,

Atəşi-hicr ara könlümi şad eyləmədi,

Məni odlarə salub, həlli-murad eyləmədi,

Od dutub yandı könül, bir kəsə dad eyləmədi,

Dad qılmaq bu təriqətdə fürumayə düşər.

Ey könül, bəsdi dəxi, naleyi-əfğan etmə!

Məni qanlarə salub qədi-dilü can etmə!

Zülf tək sən məni aləmdə pərişan etmə!

Paybəndi-ələmi-atəşi-hicran etmə!

Sağəri, nalə səsi günbədi-xəzrayə düşər.

Rübailər

Ey dil, dəxi gəl zülfi-pərişanı unut!

Ey göz, dəxi ol çöhreyi-cananı unut!

Ey Sağəri, tövbə qılgilən üsyandan,

Bəsdir dəxi, keçdi ömr, şeytanı unut!

Ey məhruxü sərvqəddü şirinhərəkat!

Üşşaqə sənin şəhdi-ləbindən həyat.

Məhrum məni şəhdi-ləbindən qılma,

Ta almaya cismü canımı suzi-məmat.

Ta eylədi qönçə ləli-cananilə bəhs,

Andandı dönüb qanə, qılub canilə bəhs;

Əfsürdə olub badi-xəzandan qönçə,

Çün biədəb etdi güli-xəndanilə bəhs.

Ta tiği-məhəbbət etdi cismim məcruh,

Əsrari-məhəbbət oldı aləmdə vüzuh;

Hicran odına yandı tənü cani-əziz,

Olmadı edəm nigarə dərdim məşruh.

Könlüm bu cəhanda olmadı hərgiz şad,

Qətlimə olub cəm bu gün əhli-fəsad;

Bir bəndeyi-acizəm, sana yüz dutdum,

Ya canımı al, ya ki, bana qıl imdad.

Sud eyləməz aşiqinə zəncirü kəmənd,

Dildar vüsalıdı bana faidəmənd;

Tərk eyləməz eşq aşiqi-divanə,

Gər xəlqi-cəhan versə bana yüz min pənd.

Hər kəs ki fəraq odunda suzan olmaz,

Vəslə yetişib vasili-canan olmaz;

Hər kəs ki keçər canü dilindən, bişəkk,

Cananə yetər, hiç peşiman olmaz.

Molla Zeynalabdin Sağəri Qarabaği

525-ci qəzet.- 2022.- 4 iyun.- S.23.