Dünənin hüznündən
sabahın coşqusuna
ADMİU ƏMƏKDAŞLARININ AĞDAM TƏƏSSÜRATLARI
Böyük
Zəfərimizdən sonra azad olunmuş Qarabağa -
Ağdama, Şuşaya səfərlərin təşkili,
xüsusən, sərnişin avtobuslarının təyini
xalqımızın qəlbində qubar bağlamış 30
illik həsrətin üstünə sərin su səpdi,
sevincinə sevinc qatdı.
Hər
zaman dövlət siyasətinə, ölkədə gedən
proseslərə biganə qalmayan, Qarabağın işğal
dönəmində keçirdiyi layihələrlə tələbələrinə
bu ağrını unutdurmayaraq vətənpərvərlik
hissləri aşılayan, müharibə dönəmində və
ondan sonra isə mütəmadi vətən, zəfər
motivli tədbirlər, layihələr keçirən Azərbaycan
Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət
Universiteti (ADMİU) yaranmasının 100 illiyi astanasında
daha bir xeyirxah əmələ, gözəl işə imza
atdı. Universitetin rektoru, professor Ceyran
Mahmudovanın təşəbbüsü ilə professor-müəllim
heyəti, eləcə də ölkəmizin görkəmli incəsənət
xadimlərindən ibarət bir qrup Qarabağın əzəmət
simvolu Ağdamı ziyarət etdi. Martın 5-i
reallaşan səfərdə iştirak edən pedaqoqların
bəziləri Ağdama ilk dəfə getsə də, bir
çoxu işğaldan öncə səfər etdikləri
Ağdamın sorağıyla çıxmışdılar yola.
Əlbəttə,
qarşılaşdıqları isə tamamilə ayrı mənzərə
idi. Ötən il, müharibədən
az sonra ziyarət etdiyim Ağdamın bu mənzərəsinin
onlara yaşatdıqları hisslər artıq mənə
tanışdı. Bu tanış hisslərin
sorağıyla, həmçinin, Ağdamı onların dilindən
də eşitmək üçün səfərdə
iştirak etmiş bəzi əməkdaşlarla həmsöhbət
oldum. Onların sevinc qarışıq hüznü, fərəh
qarışıq kədəri səslərinə, gözlərinə
hopmuşdu...
"Müharibənin
paytaxtı Ağdam..."
ADMİU-nun
prorektoru, professor Gülşən Əliyeva-Kəngərli bu
günün unudulmaz olduğunu deyir: "Bizim nəslin qismətinə
bir çox çətinliklər, məğlubiyyətlər
görmək düşüb. Ancaq hər
şeyin həlli olduğu kimi bunun da həlli vardı. Bu həll də çox möhtəşəm oldu.
Bu, Azərbaycan xalqının qələbəsi,
Qarabağın azadlığı, böyük bir zəfər
idi. Bununçün çox xoşbəxtəm,
məsudam.
Bir neçə gün öncə isə azad olunmuş
Qarabağa getmək qismətimiz oldu. Yolumuz Qarabağın
ürəyində yerləşən, imarətlər şəhəri
gözəl Ağdama idi. Əvvəllər
Ağdamda olmuşdum və o, mənim xatirimdə imarətli
günləriylə qalmışdı. Bu
gün isə təəssüf ki, çox acınacaqlı mənzərəylə
qarşılaşdıq. Müəyyən
yerlərdə düşmənin daşa, divara belə olan
nifrətini görürdük. Ancaq
içimdə həm də böyük ümid var. Bu gün
Ağdam azaddır və onun xoş günləri hələ
qabaqdadır. Ağdam həm birinci, həm də ikinci Qarabağ savaşında
müharibənin paytaxtı olub. Mənimçün
bura gözəl olduğu qədər də müqəddəsdir.
Ağdam deyəndə I Qarabağ müharibəsində
şəhid olan 6 min gənc, fədakar, mərd Azərbaycan
övladı gəlir gözlərim qarşısına.
Çox arzulayıram ki, bu gün olmasa da, ən
yaxın gələcəkdə abad Ağdamı,
Qarabağı görüm.
Bizə yaratdığı bu şərait
üçün həm Təhsil Nazirliyinə, həm də
Universitetimizin rəhbərliyinə təşəkkür edirəm. Mən
Qarabağdan deyiləm, fəqət bu gün Qarabağ
hamımızın vətənidir. Çünki
Qarabağ Azərbaycandır!"
ADMİU-nun
prorektoru, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent Sədaqət Əliyeva Ağdama ilk səfərinin
müharibədən sonrakı zamana düşməyinin məyusluğunu
yaşayır: "Hər zaman çox təəssüf
etmişəm ki, bu yaşımacan Ağdama getməmişəm.
Ona da təəssüf edirəm ki, ora ilk səfərim
II Qarabağ müharibəsindən sonraya təsadüf etdi.
Orda gördüklərim məni çox məyus
etdi. Amma bununla yanaşı, içimizdə
sevinc və qürur da var ki, Ağdam, Qarabağ azaddır.
İnanırıq ki, böyük bir həsrətə
son qoyan, torpaqlarımıza öz azadlığını
qaytaran Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev Qarabağa
öz nəfəsini, abadlığını da qaytaracaq.
Ağdamın
azad olunmuş hissəsinə ilk daxil olarkən "Ohanyan səddi"ni gördük. Yol boyu müdafiə
sədləri, tellər, xəndəklər diqqətimi cəlb
etdi. Azərbaycan oğullarının, qəhrəmanlarının,
şəhidlərimizin vuruşduqları, qanlarını,
canlarını fəda etdikləri yerləri öz gözlərimizlə
gördük.
Ağdamın
özünə çatanda isə 30 il
boyunca bu gözəl şəhərə edilən təcavüzün,
vəhşiliyin şahidi olduq. Hər tərəf
dağıdılıb, xarabaya çevrilib, maddi-mənəvi
abidələrimiz məhv edilib. Ağdam
Çörək Muzeyinin cəmi bir divarı qalıb, onun da
üstündəki mozaikalar böyük zərər
görüb. Ağdam Dövlət Dram
Teatrının yalnız giriş divarları var. Ağdam
Cümə Məscidində, Xurşidbanu Natəvanın qəbrində,
İmarətdə, Şahbulaq qalasında da erməni
vandalizminin izlərini gördük.
Ən təsirli hissləri isə Şəhidlər
xiyabanında yaşadıq. Əfsanəvi qəhrəman
Allahverdi Bağırov haqda çox eşidib, çox
oxumuşduq. Son günlərdə
ADMİU-dakı tədbirdə Xocalı əsiri Dürdanə
xanımın danışdıqları da bizə o dəhşətləri
və Allahverdi Bağırovun fədakarlıqlarını bir
daha göstərmişdi. Allahdan bu qəhrəmanımızın
qəbrini ziyarət etməyi arzulayırdım və
şükür ki, bu, mənə qismət oldu. Orda həmçinin, Xocalı qurbanlarının,
günahsız körpələrin, qocaların da məzarlarını
ziyarət etdik.
Bütün bunlar onu göstərir ki, xalqımız
yaşadığı bu ağrıları və ona
bunları yaşadanları heç zaman unutmamalıdır. Bu, bizim qan
yaddaşımızdır.
Ağdam səfəri həyatımızın ən
önəmli məqamlarından birinə çevrildi. Ümidvaram
ki, bu cür səfərlərin davamı gələcək və
növbəti ziyarətimiz Şuşaya olacaq".
ADMİU-nun professoru, Xalq artisti İlham Namiq Kamal da
Ağdam ziyarətçiləri arasında idi. Özünün gözəl
rollarıyla hər zaman tamaşaçılara şən əhval
ruhiyyə bəxş edən sənətkarımız da
Ağdamdan kövrək duyğularla qayıdıb:
"Martın 5-də doğma kollektivimizlə birgə
Ağdama səfər etdik. Orda elə dəhşətli
mənzərəylə qarşılaşdıq, viranə
qalmış abidələr, binalar gördük ki, bu, əlbəttə,
insanı həddindən artıq rəncidə etdi. Mən işğaldan öncəki dövrdə
Ağdamda çox olmuşam, Ağdam Dram Teatrında
tamaşalar oynamışam, kinoteatrında yeni filmlərimizin
nümayişini etmişik. Ağdam
camaatı bizi hər zaman çox yüksək səviyyədə
qarşılayardı. İndi isə
çox kədərlidir ki, orda demək olar, heç bir
şey qalmayıb. Düşmənin
qatı nifrəti elə Ağdama kənardan baxmaqla da bilinir.
Həmçinin, bu xarabalıqda müharibə
kadrları da görünür. Nə qədər
vəhşi olasan ki, qəbiristanlığı da
dağıdasan. Bunları gördükcə
insan sarsılır. Amma mən inanıram
ki, bizim möhtərəm prezidentimiz, Ali Baş Komandan
İlham Əliyevin başçılığıyla orda həyat
yenidən dirçələcək. Çünki
onun sərkərdəliyiylə çoxillik həsrətə
son qoyuldu, xalqımızın mübarizliyi sayəsində
torpaqlarımız azad edildi. Bu, həm də
Azərbaycan xalqının torpaq sevgisinin, vətən məhəbbətinin
bariz nümunəsidir.
Əlbəttə, dünyamızın çətin
zamanında oranı yenidən abadlaşdırmaq
üçün ciddi vəsait və insan qüvvəsi
lazımdır. Ancaq xalqımızın birliyi bunun da
öhdəsindən gələcək. Artıq
orda 3-4 binanın təməl daşı da qoyulub. Bu, çox sevindirici haldır. Deməli,
bu, başlanğıcdır və bunun ardı olacaq. Yaşasın Azərbaycan xalqının sarsılmaz
birliyi!"
"Atamın
uğrunda döyüşdüyü Ağdama səfər..."
ADMİU-nun
Teatr sənəti fakültəsinin dekanı Ellada Hüseynova
isə Ağdamda gördüklərinin heç bir
insanlığa sığmadığını deyir: "Orda
ancaq düzənlik və daşlardır. Bələdçimiz
Ağdamın mərkəzində küçələri,
abidələri bizə tanıtmağa
çalışırdı, amma biz demək olar ki, heç nə
görmürdük, çünki yoxdur, yoxa
çıxarıblar. Bu, dəhşətdir.
Bunun qarşısında dözmək, tab gətirmək
çox çətin idi.
Ağdam dövrünün ən varlı şəhərlərindən
biri olub. Ondan
geriyə isə heç nə qalmayıb. Təkcə Şahbulaq
qalasında bir az normal mənzərə
vardı, onu da düşmən öz məqsədləri
üçün saxlamışdı. Ona görə
də orda ancaq düşmənə nifrət hissi
keçirirdim. Bir daha əmin oldum ki,
onlardan heç vaxt insan olmayacaq.
Təbii ki, Ağdama yenidən həyat
qayıdacağına, gözəlləşəcəyinə
böyük ümid və inam var. O günü səbrsizliklə
gözləyirik".
ADMİU-nun
Kino və televiziya tədris studiyasının əməkdaşı,
II Qarabağ müharibəsi iştirakçısı Azər
Həsənov isə mərhum atasının uğrunda
döyüşdüyü torpaqlara getməyin
yaşatdığı qarışıq hisslər içərisindədir:
"Ağdama getmək xəbərini eşidəndə
çox sevindim. Çünki həm bir tərəfim
Ağdamdandır, həm də atam I Qarabağ müharibəsində
Ağdam-Ağdərə döyüşlərində
iştirak edib. Ta uşaqlığımdan atamdan, bibilərimdən
Ağdam haqqında eşitmişdim. Ağdama
çatanda çox məyus oldum. Düşmən
oranı barbarcasına məhv edib. Salamat
bir mərtəbə belə yoxdur. Bir məscid,
bir də Şahbulaq qalası qalıb ki, qaladan özlərinin
yalançı tarix muzeyi, məsciddən isə
müşahidə nöqtəsi kimi istifadə ediblər.
Orda könlümə rahatlıq verən yerlərdən
biri Ağdam Dram Teatrının qalıqları oldu. O qalıqlar o qədər
möhtəşəm idi ki, hər şeyi dağıtsalar
belə, təkcə o sütunlar Ağdamın əzəmətini
göstərməyə yetirdi.
Özüm müharibədə Füzuli, Cəbrayıl,
Zəngilan istiqamətində olsam da, vətənin hər
qarışı bizimçün əzizdir. Kökümün
bağlandığı, atamın uğrunda
savaşdığı yerlərə getmək çox gözəl
duyğu idi. Həmçinin, bu səfərin bir özəlliyi
də o idi ki, Ağdama mənə dərs demiş müəllimlərimin
həmkarı kimi getdim. Bu səfəri təşkil edənlərə
təşəkkür edirəm".
Şahanə
MÜŞFİQ
525-ci qəzet.- 2022.- 10 mart.- S.11.