Dünya birliyinə inteqrasiya: Azərbaycanda dövlət siyasətinin mühüm prioriteti

Azərbaycanda həyata keçirilən siyasətin əsas məqsədlərindən biri də dünya birliyinə inteqrasiya, eyni zamanda, beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlərin daha da genişləndirilməsi və qarşılıqlı əməkdaşlığa əsaslanan inkişaf platforması formalaşdırmaqdan ibarətdir. Qarşıya qoyulan hədəfə çatmaq üçün keçən dövr ərzində çox mühüm addımlar atılıb.

Prezident İlham Əliyev deyib ki, Azərbaycan dünya birliyinə inteqrasiyanı daim öndə vəzifələrdən biri kimi tutub. Ölkəmizin dünya birliyinə inteqrasiyası dövlətimiz üçün, onun inkişafı üçün, müasir dövrün tələblərinə uyğun texnologiya, elm-təhsil əldə etmək üçün vacib addımlardır: "Bu, təkcə ölkəmiz üçün deyil, eləcə də dünya üçün önəm kəsb edir. Çünki dünya dövlətlərinin də Azərbaycandan əldə edəcəyi, öyrənəcəyi çox şeylər var. Azərbaycan inkişaf etməkdə olan dövlətdir və yeraltı, yerüstü sərvətlər ölkəsidir. Daima güclənərək, inkişaf edərək bir çox dövlətləri geridə qoyan Azərbaycan artıq güclü orduya da sahibdir. Elə təkcə 44 günlük Vətən müharibəsi Azərbaycanın hansı gücə sahib olmasını bir daha dünya dövlətlərinə göstərdi".

Azərbaycanın dünya birliyinə inteqrasiyası olunmasında Ümummilli lider Heydər Əliyevin əvəzsiz xidmətləri var. Heydər Əliyevin hakimiyyəti dövründə ölkəmizin sistemli şəkildə dünya birliyinə inteqrasiya olunmasında ikitərəfli və çoxtərəfli siyasi münasibətlərin genişlənməsi istiqamətində atılan addımlar mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ilk olaraq İslam Konfransı Təşkilatı (İKT), İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (EKO), Qara dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (QİƏT), Beynəlxalq Valyuta Fondunun və Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) kimi beynəlxalq iqtisadi təşkilatlarla əməkdaşlıq münasibətləri qurub. Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorundakı neft yataqlarının istismarına dair 20 sentyabr 1994-cü ildə imzalanan "Əsrin müqaviləsi" ölkəmizin dünya dövlətləri ilə qarşılıqlı əlaqələrinin dərinləşməsi və beynəlxalq mövqelərinin möhkəmləndirilməsinə güclü təkan verib. Məhz "Əsrin müqaviləsi" və sonrakı illərdə bir-birinin ardınca imzalanan neft müqavilələri Azərbaycanın dünya birliyinə inteqrasiyasını daha da sürətləndirib.

Millət vəkili Elman Nəsirovun sözlərinə əsasən, Azərbaycanın xarici siyasət kursunu 1993-cü ildə Ulu öndər Heydər Əliyev müəyyən edib. Həmin kursa görə, Azərbaycan ilk növbədə müstəqil xarici siyasət həyata keçirib: "Müxtəlif güc mərkəzləri ilə bərabər məsafədə dayanmağı bacaran bir siyasət yürüdülüb. Bu siyasət ilk növbədə milli maraqlara söykənib. Paralel olaraq da öz tərəfdaşlarının maraqlarını nəzərə almaqla, əməkdaşlıq mühitinə, bir-birinin daxili işlərinə qarışmamaq, qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq prinsiplərinə söykənən siyasət həyata keçirilib. Həmin siyasəti ölkə Prezidenti İlham Əliyev müvəffəqiyyətlə davam etdirir. Dövlət başçısının müəyyən etdiyi xarici siyasət kursunun prioritet istiqaməti ikitərəfli münasibətlər formatıdır. İkitərəfli münasibətlər yüksək səviyyədə olanda üçtərəfli, dördtərəfli və digər çoxtərəfli əlaqələr formalaşır. Qonşularla münasibətlər ikitərəfli münasibətlər çərçivəsində bizim üçün ən öndədir. İşğalçı Ermənistan dövləti ilə bu münasibətlər indiyədək olmayıb. Gələcəkdə münasibətlərin və əməkdaşlıq münasibətlərinin yaranması isə Ermənistanın davranışından asılıdır. Qonşularımızla yüksək səviyyəli münasibətlərimizin olması nəticə etibarilə regionda çox mühüm layihələrin reallaşmasına yaşıq işıq yandırıb. Əgər bizim Gürcüstan və Türkiyə ilə yüksək səviyyəli əlaqələrimiz olmasaydı, Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft və qaz kəmərlərindən, Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xəttindən söhbət gedə bilməzdi. Bu ölkələrlə yaxşı əlaqələrimiz olmasaydı, bu gün Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizindən danışa bilməzdik. Eyni zamanda, Rusiya ilə strateji tərəfdaşlıq münasibətlərimiz olmasaydı, İranla qonşuluq münasibətlərinin inkişafına sadiq qalmasaydıq, Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi işə düşə bilməzdi. Bütün bunlar bir daha təsdiq edir ki, strateji əhəmiyyətli layihələrin reallaşmasında Azərbaycanın uğurlu ikitərəfli münasibətləri, xüsusilə də qonşu ölkələrlə əlaqələri çox mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bunlar Azərbaycanın mövqelərini gücləndirib. Həm də iqtisadi müstəqilliyimizi təmin edib ki, bu da siyasi müstəqilliyimizi şərtləndirib və ölkəmiz beynəlxalq aləmdə etibarlı tərəfdaş kimi qəbul edilir".

Millət vəkili qeyd edib ki, çoxtərəfli münasibətlər fonunda Azərbaycan bu gün dünyanın əksər beynəlxalq təşkilatları ilə sıx əməkdaşlıq kursu həyata keçirir: "Bu kurs qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığa söykənir. Dövlətimiz heç zaman başqalarının daxili işlərimizə qarışmasına imkan verməyib. Bunu da qarşı tərəflərdən tələb edir ki, bu da beynəlxalq hüququn çox mühüm prinsiplərindən biridir. Bu gün Azərbaycanın qeyd etdiyim istiqamətdə apardığı xarici siyasət kursu nəticəsində beynəlxalq mövqeləri də güclənir. Eyni zamanda, həmin siyasət nəticəsində ölkəmizin hərbi gücü kifayət qədər artıb. Bunun nəticəsidir ki, 44 günlük Vətən müharibəsində Ali Baş Komandanımızın rəhbərliyi altında şanlı ordumuz xalqımızın dəstəyi ilə tarixi qələbəyə imza atıb. Bu zəfər Azərbaycan xalqının ləyaqətini, qürurunu özünə qaytarıb, xəcalət təri bizim alnımızdan silinib. Biz bu gün o qələbənin təntənəsini yaşayırıq və yeni hədəflər müəyyən etmişik. İşğaldan azad olunan ərazilərimizin yenidən qurulması və bərpası ilə bağlı siyasət reallaşmaqdadır. Ötən il bu məqsədlə 2,2 milyard manat vəsait ayrılmışdı, 2022-ci ilin dövlət büdcəsində də eyni miqdarda vəsait ayrılıb və biz bu gün dost ölkələrlə, tərəfdaşlarımızla Qarabağın bərpası və yenidən qurulması siyasətini həyata keçiririk. Azərbaycan dünya birliyinə inteqrasiya ilə bağlı yürütdüyü siyasətin sayəsində hərbi gücünü daha da artırır. 2022-ci ilin müdafiə və təhlükəsizlik xərcləri 4,5 milyard manatdır, yəni təqribən 2,7 dollardır. Müqayisə üçün bildirək ki, Ermənistanın müvafiq il üçün müdafiə büdcəsi 725 milyon dollardır".

Elman Nəsirovun dediyinə görə, Azərbaycanın yürütdüyü siyasətin fəlsəfəsini sülhə və beynəlxalq təhlükəsizliyə töhfə vermək prinsipi təşkil edir: "Azərbaycan Ermənistan üzərində tarixi qələbəyə imza atmasına baxmayaraq, məğlub etdiyi dövlətə əməkdaşlıq əlini uzadır. Onunla iqtisadi, nəqliyyat əlaqələrinin, kommunikasiya xətlərinin bərpasını, Zəngəzur dəhlizinin işə salınmasını, sərhədlərin demarkasiyası və delimitasiyasını istəyir. Azərbaycan elə bir siyasət həyata keçirir ki, regionda hər şey kökündən dəyişsin, əbədi düşmən olmaq olmaz. Düşmənçilik mühitinin yaranmasının səbəbkarı Ermənistan idi. Onların torpaqlarımıza, əhalimizə, tariximizə, mədəniyyətimizə qarşı yürütdüyü barbar siyasəti unutmadan, yaddaşımıza həkk edərək onlara qarşılıqlı əməkdaşlıq əlini uzatmışıq. Əməkdaşlıq yeganə yoldur, həm də alternativ müharibədir. Güman edirik ki, Ermənistan özündə güc tapıb bu yolu seçəcək".

Elman Nəsirov hesab edir ki, Azərbaycanın yürütdüyü siyasətin fəlsəfəsini sülhə və beynəlxalq təhlükəsizliyə töhfə vermək prinsipi təşkil edir: "Azərbaycan Ermənistan üzərində tarixi qələbəyə imza atmasına baxmayaraq, məğlub etdiyi dövlətə əməkdaşlıq əlini uzadır. Onunla iqtisadi, nəqliyyat əlaqələrinin, kommunikasiya xətlərinin bərpasını, Zəngəzur dəhlizinin işə salınmasını, sərhədlərin demarkasiyası və delimitasiyasını istəyir. Azərbaycan elə bir siyasət həyata keçirir ki, regionda hər şey kökündən dəyişsin, əbədi düşmən olmaq olmaz. Düşmənçilik mühitinin yaranmasının səbəbkarı Ermənistan idi. Onların torpaqlarımıza, əhalimizə, tariximizə, mədəniyyətimizə qarşı yürütdüyü barbar siyasəti unutmadan, yaddaşımıza həkk edərək onlara qarşılıqlı əməkdaşlıq əlini uzatmışıq. Əməkdaşlıq yeganə yoldur, həm də alternativ müharibədir. Güman edirik ki, Ermənistan özündə güc tapıb bu yolu seçəcək".

Millət vəkili Vüqar Bayramovun dediyinə görə, müstəqillik əldə etdikdən sonra ölkədə dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya istiqamətində çox mühüm addımlar atılıb, xarici iqtisadi əlaqələrin coğrafiyası genişlənib. Beynəlxalq və regional təşkilatlarla aparılan ardıcıl iş Azərbaycanın xarici iqtisadi əlaqələrinin daha da genişlənməsinə səbəb olub. Nəticədə ötən müddət ərzində Azərbaycanın BMT və onun qurumları, Avropa İttifaqı, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası, eləcə də Dünya Bankı, Beynəlxalq Valyuta Fondu, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və s. kimi nüfuzlu beynəlxalq institutlarla əlaqələri daha da möhkəmlənib: "Hazırda ölkədə mövcud siyasi və makroiqtisadi sabitlik, investorların hüquqlarının etibarlı qorunması, zəngin təbii ehtiyatlar, yüksək ixtisaslı işçi qüvvəsi Azərbaycanı xarici investisiyalar üçün ən cəlbedici ölkələrdən birinə çevirib. Bugünədək Azərbaycan hökuməti ilə xarici dövlətlər arasında investisiyaların təşviqi və qarşılıqlı qorunması haqqında çoxlu sayda saziş imzalanıb. Davamlı iqtisadi inkişaf, maliyyə imkanlarının artması, özəl sektorun inkişafı Azərbaycanı, eyni zamanda, investisiya ixracatçısına çevirib. Ötən müddət ərzində Türkiyə, Gürcüstan, Rusiya, ABŞ, Yaponiya, Çin, İsveçrə, Serbiya, Monteneqro, Ukrayna və digər ölkələrə əhəmiyyətli həcmlərdə investisiya yatırılıb. Dünya iqtisadi sisteminə inteqrasiyanın sürətləndirilməsi, xarici iqtisadi əlaqələrin, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığın genişləndirilməsi, xarici ölkələrlə ikitərəfli əlaqələrin inkişafı müstəqil Azərbaycanın daha da qüdrətlənməsinə xidmət edir, ölkənin dünyada nüfuzunu daha da artırır".

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet.- 2022.- 16 noyabr.- S.15.