Bülbülün Kəndoba izləri

 

Azərbaycan peşəkar vokal sənətinin banisi Bülbül sənətdə təkdir, müqayisə olunmazdır. Hətta mən  fikirləşirəm ki, yer üzündə Bülbül  qədər öz adını doğrulda bilən ikinci bir adam bəlkə yoxdur. Hər bir  möcüzəyə həm müqəddəslik kimi baxılır. Bülbülün səsi əsl  möcüzə olduğu üçün bu böyük sənətkara "müqəddəs səsin sahibi" sözləri çox yaraşır.  Fikrimə  o da  gəlir ki, oxuyanda  bülbül kimi cəh-cəh vurduğuna, bülbül kimi xoş avazlı  olduğuna görə bu ad Allah-təala tərəfindən ona sanki bir  vəhy kimi  göndərilib, bir mükafat kimi  bəxş  olunub.

Əgər mən, böyüklər bir yana, hələ 7-8 yaşlı bir uşaq ikən Bülbülün səsini ilk dəfə  radiodan eşidib, o səsin məlahətinə, gözəlliyinə, şirinliyinə vurulmuşamsa, o səsin ecazını duya bilmişəmsə, bu səs hələ uşaq yaşlarımdan diqqətimi özünə çəkə bilibsə, məni duyğulandırıbsa əgər 13-14 yaşlarımda Bülbülün ölüm xəbərini eşidib sarsılmışamsa, bu ağır itkinin dərdini çəkmişəmsə, deməli, bu insan başdan-başa heyrət doğuran, möcüzələr yaradan bir sənətkar olub eyni bir istəklə bu gün ürəklərdə yaşamaqdadır. Onu da deyim ki, Bülbülün səsi, gözəl ifaları o vaxtlardan, yəni uşaq yaşlarımdan mənim beynimə, ruhuma həkk olunub, duyğularıma, hisslərimə hopub.

Uzun illər hər ayın 26-da (Bülbülün rəhmətə getdiyi rəqəmdir - sentyabrın 26-sı) radionu açıb Bülbülün səsinə qulaq asmışam hər dəfə bu anım gününü təsis edənlərə "çox sağ olun" demişəm. Hər anım günündə bu dahi müğənni sanki yenidən dünyaya gəlir. Bax, əsl ölməzlik budur!

vaxt Bakıya getsəm, yolumu mütləq dahi Bülbülün heykəli ucaldılmış küçədən salıram. Heykəlin önündə dayanıb xeyli düşünürəm, Bülbülün adını eşidib səsinə ilk dəfə qulaq asdığım uşaqlıq çağlarımı yada salıram. Yeganə müğənnidir ki, günlərlə, aylarla dinləsən, yorulmursan...

...85 yaşlı Cəmaləddin kişi ilə söhbətimizdə mənim bu hiss duyğularıma daha bir zənginlik gəldi. Bülbüllə bağlı söhbətimiz bizi daha da mehribanlaşdırdı, doğmalaşdırdı. Çünki düşüncələrimiz, Bülbülə olan sevgimiz, marağımız, zövqümüz, hörmət ehtiramımız üst-üstə düşürdü.

Sən demə, həmsöhbətim Cəmaləddin kişi Bülbülü təkcə gözəl müğənni kimi deyil, həm atasının yaxın dostu kimi tanıyırmış. Atası Atamalı kişi Bülbüllə ailəvi dost olublar, bir-birlərinə gediş-gəlişləri varmış.

Mənə dahi müğənni Bülbül haqqında maraqlı xatirələr söyləyən Cəmaləddin Zeynalov Ağsu rayonunda tanınmış ziyalılardandır. Uzun illər rayonda bir çox rəhbər vəzifələrdə işləyib, rayonun ictimai-siyasi təsərrüfat həyatında yaxından iştirak edib. Uzun illərdir ki, rayonun Veteranlar təşkilatına sədrlik edir bu gün xoş amallarla yaşayır.

Yaş fərqimizə uyğun olaraq mən Bülbülün səsini ilk dəfə radiodan eşitdiyim uşaqlıq çağlarımı xatırladım. Cəmaləddin kişi isə Bülbülü lap yaxından gördüyü hətta dahi sənətkarın ailəsi ilə birlikdə onların evində qonaq olduğu o gözəl çağları böyük fəxrlə yada saldı.

Bülbülü yaxından görmüş, hətta onu evlərində qonaq kimi qarşılamış bir adamla həmsöhbət olmağım, eləcə Cəmaləddin kişinin Bülbüllə bağlı dedikləri mənə xüsusi zövq verdi.

 

Cəmaləddin kişinin Bülbüllə bağlı dedikləri xəyalən məni, elə onun özünü ötən illərə - uşaqlıq ilk gənclik illərimizə qaytardı. Hər ikimiz çirin xəyallara daldıq, xatirələrimizin işığında dahi Bülbülü gördük. Sanki o, bizim nəzərlərimizdə yenidən dünyaya gəlmişdi.

Cəmaləddin kişi Bülbüllə bağlı o illəri xatırlayaraq dedi: “1949-cu ilin bir yaz səhəri idi. Ağsu rayonunun birinci katibi, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Hüseyn Məmmədov (o, əslən Ordubad rayonundan idi) atamı yanına çağırıb bildirir ki, dostun Bülbül böyük bir konsert briqadası ilə rayona gəlir. O vaxt atam Atamalı Zeynalov Ağsu rayonunun Kəndoba kəndində kolxoz sədri işləyirdi. Atam bu xəbəri eşidəndə qonaqları qarşılamaq üçün dərhal hazırlıq görməyə başladı.

Rayon mərkəzində Bülbülün iştirakı ilə böyük bir konsert oldu. Sonra atam yaxın dostu olan Bülbülü konsert briqadası ilə birlikdə bizim kəndə - Kəndobaya dəvət etdi. Bülbül əmi (mən ona "əmi" deyirdim) bizə gələndə həyat yoldaşı Adilə xanımı oğlu Poladı da özü ilə gətirmişdi.

Kənddə böyük bir məclis quruldu. Bülbülün gəlişindən xəbər tutan kənd camaatı hamılıqla yığışıb gəlmişdilər bizim həyətə. Yemək-içmək ərəfəsində səsləndirilən musiqi sədaları məclis əhlinə xüsusi zövq verirdi.

Atam olduqca zarafatcıl, deyib-gülən adam idi. O, məclisin şirin yerində Bülbül əmiyə dedi: "Ay Bülbül, sən şirin mahnıları, romansları, dünya xalqlarının mahnılarını onsuz da çox gözəl oxuyursan. Gəlsənə, bu gün, bu gözəl məclisdə, kənd camaatının toplaşdığı bu gözəl gündə gözəl  muğamlarımızdan oxuyasan".

Bu söz  Bülbül əminin   ürəyindən oldu. Odur ki, tar çalana  üz tutub:  Bir "Rast" çal, - dedi.

Tar bir anda  cuşə gəldi. Bülbül "Rast" muğamı  üstündə bu sözləri  oxumağa  başladı:

 

 

 

Xatirat dəftəri durur qarşımda,

Dolanır dəli bir sevda başımda.

Gözəl Qarabağda cavan yaşımda

Bir gözəl seçdiyim yadıma düşdü.

                              

 

Gözəl Qarabağın gözəl çiçəyi,

Baxdıqca artırdı ömrün diləyi.

Ona öz sevgimi necə deməyi

Hey ölçüb-biçdiyim yadıma düşdü.

                               

 

Sonatək uçmuşdu eşqin gölündən,

Adı aşiqinin düşməz dilindən.

İsa bulağında onun əlindən

Su alıb içdiyim yadıma düşdü.

 

 

Baxdıqca doymazdım gül yanağından,

Bir güldü, dərmişdim eşqin bağından.

Bir gün  evlərinin lap qabağından

Titrəyib keçdiyim yadıma düşdü...

Bülbül muğamı bitirib  keçdi xalq  mahnısına:

 

 

İkisi bir  boyda  gəzən  gözəllər,

Toyda-mağarda  süzən  gözəllər,

Hər sözə  bir  söz  düzən gözəllər...

...Eyvana çıxdım, gördüm yar  gəlir,

Dağlar  maralı  o maral  gəlir,

Başına örtüb xara  şal  gəlir...

 

 

Hamı  heyranlıqla, necə deyərlər, nəfəs dərmədən Bülbülə  qulaq asırdı. İfa  sona  çatanda  məclis  əhli  Bülbülü  xeyli alqışladılar...

....Danışdıqca  kövrələn, ara-bir qəhərlənən  Cəmaləddin kişi  söhbətinə  davam  edib dedi: “Bülbül  əmi  bizim  kəndə  öz  "Moskviç" maşını ilə gəlmişdi. Söhbət əsnasında  Bülbül  atama  dedi: "Atamalı, eşitmişəm yeni  "Pobeda" maşını çıxıb. Mən Bakıya qayıdanda  həmin maşından  alacam. Bu "Moskviçi" bağışlayıram sənə.

Atamın  etirazına baxmayaraq, Bülbül əmi dediyini elədi. " Moskviç" qaldı bizdə. Atam səhəri gün Bülbül əmini  konsert briqadasının  üzvləri ilə birlikdə qonşuluqda  yerləşən  Sığırlı  dəmir yolu stansiyasından  qatarla  Bakıya  yola  saldı.

Cəmaləddin kişi  Bülbüllə  bağlı daha bir xatirəni yada saldı: O vaxt, 50-ci illərdə hər yerdə  sürücülük  kurslarına  böyük  tələbat vardı. Sürücü kadrlar  çatışmırdı. Bizim Kəndoba  kəndindəki kolxoz da sürücü sarıdan çətinlik çəkirdi. Odur ki, Kəndoba kəndində  kolxoz sədri işləyən  atam 1958-ci ildə Bülbülə bu məzmunda  bir məktub yazdı: "Kolxozumuzun sürücü kadrlarına  böyük ehtiyacı  var. Ona görə də kəndimizdən  üç nəfər  gənci sənin  yanına  göndərirəm. Xahiş edirəm ki,  onların sürücülük  kursuna  qəbul  olunmasına  köməklik  göstərəsən".

Beləliklə, atam yazdığı məktubla  birlikdə  həmin gəncləri  göndərir  Bakıya - Bülbülün evinə. Bülbül atamın  yazdığı  məktubu da, uşaqları da  mehribanlıqla  qarşılayır və  onların  sənədlərini  hazırlatdırıb  sürücülük kursuna  təqdim etdirir. Kəndobadan olan həmin gənclər Bülbülün qayğısı sayəsində Bakıda sürücülük kursuna daxil olub oxuyurlarsürücülük vəsiqəsi ilə kəndimizə qayıdırlar. Həmin o gənclər uzun illər Kəndoba kolxozunda sürücü işlədilər...

Bülbül əminin belə xeyirxah işləri çox olub. Mən özümbir neçə dəfə Bülbül əmigilin evində olmuşam. Poladın uşaq yaşlarında evlərində pianino çaldığını da görmüşəm.

Bülbül əmi rəhmətə gedənə qədər atamla dostluqlarını davam etdirmişdilər...”...Cəmaləddin kisinin həzin və kövrək duyğularla söylədiyi xatirələr məndə xoş təəssüratlar oyatdı, dahi sənətkar Bülbüllə bağlı bilgilərimi daha da artırdı. Bəli, dahi Bülbülün Kəndoba izləri bu gün də yaddaşlardadır.

 

Tofiq ABDULLAYEV

 

525-ci qəzet.- 2022.- 24 sentyabr.- S.15.