Azərbaycan təhsilinin ötən ili: inkişaf üçün atılan addımlar
Ötən il təhsil müəssisələrinin
fəaliyyətinin müasir
tələblər səviyyəsinə
yüksəldilməsi və
tədris ocaqlarının
maddi-texniki bazasının
gücləndirilməsi istiqamətində
səmərəli işlər
görülüb. Təhsildə keyfiyyətin dayanıqlılığını
təmin etmək, həmçinin, ümumi təhsil sahəsində müasir dövrün çağırışlarına əsaslanmaqla inkişafı
şərtləndirən dəyişikliklərə
nail olmaq məqsədilə
bütün potensial imkanlar səfərbər edilib.
Ölkə üzrə 55 rayon və şəhərdə təşkil
edilən, ümumi sayı 850-ə çatan
icma əsaslı məktəbəqədər təhsil
qrupunda 16 041 nəfər
3-4 yaşlı uşaq
təhsilə cəlb
edilib. Lisey və gimnaziyalara
qəbul olunan şagirdlərin sayı ötən ilə nisbətən 15 faiz artıb.
2021-2022-ci
tədris ili
üzrə lisey və gimnaziyalara qəbul qaydalarında dəyişiklik edilib, ilkin olaraq seçilmiş
15 pilot təhsil müəssisəsində
qəbul prosesi mərkəzləşdirilmiş qaydada elektron xidmət vasitəsilə həyata keçirilib. 1800-ə yaxın şagird lisey və gimnaziyalara qəbul edilib.
2021-ci ildə buraxılış
imtahanlarında sağlamlıq
imkanları məhdud şagirdlərin (görmə,
eşitmə və nitq qüsurlu) iştirakı təmin olunub. Təhsilə cəlb olunan
sağlamlıq imkanları
məhdud şəxslərlə
bağlı məlumat
bazası yaradılıb
ki, bu baza
evdə təhsil, xüsusi təhsil müəssisələrində və ya xüsusi
siniflərdə, o cümlədən,
ümumtəhsil məktəblərində
inklüziv təhsilə
cəlb olunmuş sağlamlıq imkanları
məhdud uşaqlar barədə məlumatları
özündə əks
etdirir.
2021-2022-ci
tədris ilində Təhsil Nazirliyinin sistemində fəaliyyət
göstərən 13 internat
məktəbində 4971 nəfər,
16 inteqrasiya təlimli
təhsil müəssisəsində
6333 nəfər, 8 təmayüllü
internat tipli təhsil müəssisəsində
4439 nəfər şagird
təhsil almaqdadır.
2021-ci ildə Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü və
dəstəyi ilə ölkəmizdə 12, Bakı
Şəhər İcra
Hakimiyyətinin sifarişi
ilə 3, Mənzil İnşaat Dövlət
Agentliyinin (MİDA) sifarişi
ilə 2, Qaçqınlar
və Məcburi Köçkünlərin Sosial
İnkişaf Fondu sifarişi ilə 1 təhsil müəssisəsi
inşa və əsaslı təmir olunaraq müəllim və şagirdlərin ixtiyarına verilib. 2021-ci ildə Təhsil
Nazirliyi tərəfindən
69 təhsil müəssisəsi
tikilib və əsaslı təmir edilib. Onlardan 29-da tikinti, 9-da əsaslı
təmir işləri
görülüb, o cümlədən,
1 peşə mərkəzi
tikilib, 31 modul tipli məktəb quraşdırılıb.
2021-ci təqvim ilində ölkənin təhsil müəssisələri üçün
indiyədək ən
çox sayda - 21000 kompüter alınıb. Məktəblərin yeni alınmış kompüterlərlə
təchizatı nəticəsində
300 min şagirdin
rəqəmsal bacarıqları
artacaq, 400 minə yaxın şagirdin summativ qiymətləndirilməsi
rəqəmsallaşacaq, 5 regionun
(Bakı, Gəncə,
Mingəçevir, Şirvan,
Sumqayıt)
365 min nəfər şagirdi
üçün e-jurnal
və e-gündəlik
sisteminin tətbiqi mümkün olacaq.
2021-ci ildən pilot layihə olaraq 27 şəhər və rayon üzrə seçilmiş məktəblərə
2045 resurs dəsti təqdim edilib. Layihədən faydalananların sayı
birinci sinif şagirdlərinin 28 faizini
təşkil edir.
Hazırda 97 faiz təhsil
müəssisəsi fasiləsiz
istiliklə təmin edilir. 591 təhsil
müəssisəsində yanğından
mühafizə sistemləri
təkmilləşdirilib.
2021-ci ildə şagirdlərin
istifadəsi üçün
ümumilikdə 270 adda
7030264 nüsxə dərslik
çap olunub.
Ümumi
təhsil müəssisələrinin
I sinifləri üçün
ilk dəfə olaraq təhsil proqramı (kurikulum) əsasında
"Təsviri incəsənət"
dərsliyi və həmin dərsliklərlə
müəllimlərin işləməsi
üçün metodik
vəsait, həmçinin,
II və VI siniflər
üçün 25 adda
yeni dərslik və həmin dərsliklərlə müəllimlərin
işləməsi üçün
metodik vəsaitlər
hazırlanıb. Ümumi təhsil
müəssiələrinin IX sinifləri üçün
"Zəfər tarixi"
dərsliyi hazırlanıb.
Yeni tədris ilində ilk dəfə xüsusi məktəblərin intellekt
məhdudiyyəti olan
şagirdləri üçün
I sinif "Azərbaycan
dili" (tədris dili), "Riyaziyyat" və "Matematika" dərslikləri, həmin
dərsliklərlə müəllim
və valideynlərin
işləməsi üçün
metodik vəsaitlər
hazırlanıb. Bundan
başqa, tədris Azərbaycan və rus dillərində olan ümum təhsil müəssisələrinin
II və VI sinifləri
üçün 46 adda
dərslik və müəllim üçün
metodik vəsaitlər
məzmun, bədii tərtibat, dil və üslub baxımından əsaslı
şəkildə təkmi
2021-ci ildə keçirilmiş
müəllimlərin işə
qəbulu müsabiqəsində
rekord sayda - 62242 müraciət qəbul edilib. Ümumilikdə 21 iş gününü əhatə edən və ölkə üzrə 12 imtahan mərkəzində həyata
keçirilən imtahanlarda
46930 namizəd iştirak
edib.
2021-ci ildə ümumilikdə
12154 vakansiya üzrə
müsabiqə elan edilib. Hazırki dövrə kimi
10000 nəfərə yaxın
namizəd işlə
təmin olunub. 3794 nəfər müddətsiz,
5866 namizəd isə müddətli əmək
müqaviləsi əsasında
işə qəbul olunub. İşə qəbul edilmiş
müəllimlərin 51 faizi
ucqar kənd məktəblərinin payına
düşür. Namizədlərin işə qəbulu prosesi tədris ilinin sonunadək davam edəcək.
Təhsil
Nazirliyi sisteminə daxil olan dövlət
ümumi təhsil müəssisələrində müddətsiz müqavilə
ilə işləyən
müəllimlərin iş
yerinin dəyişdirilməsi
müsabiqəsinin nəticələrinə
əsasən, 1841 nəfərin
iş yerinin dəyişdirilməsinə razılıq
verilib.
2021-ci ildə 211 nəfər
müsabiqə nəticəsinə
əsasən ümumi
təhsil müəssisəsinin
direktoru vəzifəsinə
təyin olunub.
Şəhid və qazi ailəsi üzvlərinin sosial müdafiəsinin, məşğulluğunun təmin
edilməsi məqsədilə
2021-ci ilin 28 yanvar tarixindən etibarən Təhsil Nazirliyinə tabe olan qurumlar,
təhsil müəssisələrində
69 vəzifə üzrə
vakansiyalara həmin kateqoriyadan olan şəxslərə üstünlük
verilməsi üçün
tədbirlər həyata
keçirilib.
Tədbirlər çərçivəsində ümumilikdə 1288 nəfər
işə qəbul edilib. Onlardan 498 nəfəri
şəhidlərin ailə
üzvü, 107 nəfəri
hərbi qulluqçuların
ailə üzvü,
265 nəfəri qazi,
418 nəfəri Vətən
müharibəsi iştirakçısıdır.
Aparılan monitorinqlərin nəticəsinə
əsasən, 13
Rayon Təhsil Şöbəsinin
müdiri, 12 Ərazi Maliyyə Hesablaşma Mərkəzinin rəisi və 138 məktəb direktoru barəsində intizam tənbehi tədbiri görülüb, 9 yerli təhsili idarəetmə orqanının rəhbəri,
1 Ərazi Maliyyə Hesablaşma Mərkəzinin
rəisi və 24 məktəb direktoru tutduğu vəzifədən
azad edilib.
Təhsil naziri Emin Əmrullayev
deyir ki, təhsil sistemində bir sıra layihələr
uğurla davam etdirilib. Ölkədə məktəbəqədər
təhsil müəssisələri
ilə əhatə olunmayan yerlərdə, müəyyən kəndlərdə bu günə qədər 850-dən artıq
icma əsaslı məktəbəqədər təhsil
qrupları təşkil
olunub. Burada 16000-dən artıq uşaq təhsilə cəlb olunub. Həmin qrupların təşkili nəticəsində
780-ə qədər yeni iş yeri yaradılıb
ki, bu da
qadınların işlə
təmin edilməsinə müsbət təsirini göstərib:
"Ötən il Azərbaycan tarixində maksimal sayda gənc tələbə
adını qazanıb.
Biz bakalavr və magistratura səviyyələrində çox yüksək qəbul planlarını
görürük. Başqa
bir müsbət
nəticə müəllimlərin
işə qəbulu ilə bağlıdır.
Belə ki, bu il 10
mindən artıq insan işlə təmin edilib. Təbii ki, bu da böyük rəqəmdir.
Ali təhsil sahəsində
bir sıra beynəlxalq layihələrimiz
uğurla davam edir. 4 beynəlxalq ikili
diplom proqramı - Cənubi Koreya Respublikasının İnha
Universiteti,
ABŞ-ın Corc
Vaşinqton Universiteti
ilə iki proqram və Türkiyənin Ege Universiteti ilə proqramlarımız davam edir".
Nazir qeyd edib ki, ötən il Prezident tərəfindən Təhsil Nazirliyinin tabeliyində Təhsilin İnkişafı Fondunun yaradılması haqqında fərman imzalanıb. Artıq Təhsilin İnkişafı Fondu ilə müəyyən layihələrin həyata keçirilməsi planlaşdırılır: "Ötən il mənə görə, Azərbaycan təhsilində uğurla həyata keçirilən STEAM ili də adlandıra bilərik. 2021-ci ildə STEAM layihəsi 302 ümumtəhsil məktəb və 10 STEAM Mərkəzini əhatə edib. 100 mindən artıq şagird STEAM tədrisinə cəlb edilib. Ötən il Təhsil Nazirliyi Təhsil İnstitutu ilə birlikdə ölkəmizdə ilk dəfə "STEAM Azərbaycan Festivalı 2021" təşkil etdi. İlk dəfə təşkil edilən festivalın keçirilməsində məqsəd müxtəlif ideyaları ilə fərqlənən istedadlı və yaradıcı şagirdlərin aşkar olunması, təhsilalanlar arasında yeni əməkdaşlıq və ünsiyyət imkanlarını inkişaf etdirmək idi. STEAM festivalında gördük ki, bizim Azərbaycan məktəblərində nə qədər istedadlı uşaqlarımız və innovasiyalar var. Tədris ilinin sonuna qədər 15 STEAM Mərkəzini istifadəyə verməyi planlaşdırırıq. Son illərdə peşə təhsilinə maraq artıb. Belə ki, peşə təmayüllü siniflərimizin sayının artması, ümumiyyətlə, peşə təhsilinə olan istəyin və bu il peşə təhsilinə qəbul olan uşaqların maksimal sayda olması, ötən illə müqayisədə 12 faiz artması bizi çox sevindirir. İlk dəfə olaraq yüksək texniki peşə təhsilinə başlanılması peşə təhsili müəssisələrinin tələbələri üçün təhsillərini davam etdirmək və ali təhsil almaq baxımdan yeni imkanlar açır".
Təhsil nazirinin sözlərinə əsasən, "Rəqəmsal bacarıqlar" layihəsi ötən il daha çox şagirdin əhatəliliyi baxımından uğuru olub. Layihə 190 min şagirdi əhatə edib. Təbii ki, bütün bu layihələr və əldə olunan nailiyyətlər əsasən Azərbaycan məktəbinə yeniliklərin gəlməsi ilə əlaqədardır: "Mən azərbaycanlı şagirdlərin olimpiada nailiyyətlərini də xüsusi qeyd etmək istərdim. 2021-ci ildə məktəblilərimiz 15 müxtəlif beynəlxalq olimpiada və müsabiqələrdə iştirak edib. Şagirdlərimiz 6 qızıl, 16 gümüş, 33 bürünc medal olmaqla, ümumilikdə 55 medal qazanıblar. Azərbaycan beynəlxalq qiymətləndirmələrdə iştirak edir. Yəni biz təhsil sistemi olaraq nədənsə kənarda qalmağı, nəyisə gizlətməyi sevmirik və yaxud da istəmirik. Amma təbii ki, sistem böyük olduğuna görə hələ də həlli vacib məsələlər var. Bunları da danmırıq. Bizim inandığımız budur ki, elə həll yolları, mexanizmlər var ki, onların tətbiqi bir deyil, yüzlərlə, minlərlə adamın problemini eyni anda həll edə bilər. Biz o mexanizmləri tətbiq etməsək, həmin fərdi problemlər həmişə olacaq və bununla sadəcə olaraq həyatımızı və zamanımızı onların həllinə sərf edəcəyik".
Sevinc QARAYEVA
525-ci qəzet.- 2022.- 12 yanvar.- S.7.