Milli Qurtuluş Günü -
tariximizin sınaq anı
1991-ci ilin oktyabrında Azərbaycan dövlət
müstəqilliyini bərpa etsə də, məlum və mənfur
qonşuların terrorçu-separatçı niyyət və
fəaliyyətləri, eləcə də daxili səriştəsizlik,
mənəm-mənəmlikdən doğan qarşıdurma və
bəzi hallarda xəyanət təzahürləri fonunda ölkənin
yaxın gələcək üçün taleyi şübhə
altında idi. Vətənin bu ölüm-qalım
dövründə Azərbaycanın xilas yolu alternativsiz olaraq,
yalnız bir adla - böyük şəxsiyyət, görkəmli
dövlət xadimi Heydər Əliyevlə bağlı idi.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycanda hakimiyyətə
qayıdışı yalnız xalqın təkidli tələbləri
ilə deyil, TARİXİN HÖKMÜ VƏ
MƏNTİQİ İLƏ baş verdi.
Milli müstəqilliyimizi gözü götürməyən
istər qlobal, istər də regional miqyaslı düşmənlər
yalnız torpaqlarımızı qamarlamaq, daxili səbatsızlıq
yaratmaq deyil, ciddi-cəhdlə bir növ, Azərbaycan tarixinin
gedişini dayandırmaq istəyirdilər. Bu mənada
1993-cü ilin 15 iyun günü millətin Ulu öndəri
Heydər Əliyev tərəfindən Milli Qurtuluşumuzun təmin
edilməsi ilə yanaşı, Azərbaycan Milli tarixinin də
xilası günü anlamına gəlir.
Bu material üzərində işləyərkən,
internetdə tarixçi alim, professor Cəbi Bəhramovun bir
müsahibəsində rast gəldiyim maraqlı bir məqamı
bölüşmək istəyirəm. O qeyd edir ki, Heydər
Əliyev özünün uzun illər ərzində
formalaşdırdığı milli strategiyasını Azərbaycanın
istər xanlıqlar, istər də Rusiyaya birləşdirilmə
və ondan sonrakı, eləcə də sovet dövründəki
tarixinin ən vacib anlarını dərindən analiz edərək,
çıxardığı nəticələr və
onların gələcəkdə fəaliyyət
üçün konseptual şəkildə nəzərə
alınması üzərində qurub: "Heydər Əliyev
bu hadisələri çox dərinliyi ilə, nöqtəsinə
qədər bilirdi. O, 1967-ci ildə, hətta ondan əvvəlki
dövrlərdə də dövlətin təhlükəsizlik
orqanlarında işləyərkən, tarixçi alimlərlə
mütəmadi görüşürdü. 1969-cu ildən
2003-cü ilə qədər bütün mərhələlərdə
onun maraqlandığı sənədləri ona veriblər.
Özü də dəfələrlə söhbətlərində
tarixçi alimlərimizə "sizin 1918-ci il hadisələrinə,
XI Qızıl Ordu və Dağlıq Qarabağla bağlı
məsələlərə münasibətinizi bilmək istəyirəm"
deyirdi".
Milli Qurtuluş anından sonra, həyatının
sonrakı on ili ərzində də Heydər Əliyevin
tarixi-siyasi təcrübəsi, dəqiq intuisiya və dərin
intellekti müasir Azərbaycanın dünya xəritəsində
müstəqilliyi əbədi və dönməz olan ölkə
kimi öz layiqli yerini almasına xidmət etdi.
Bu dediklərimizi nəzərə alaraq, müasir
kütləvi informasiya vasitələrində Milli Qurtuluş
Günümüzlə bağlı məsələlərin
işıqlandırılmasına daha köklü, hadisələrin
xronoloji salnaməsi ilə yanaşı, onların
tarixi-strateji mahiyyətinin aydınlaşdırılması
yönündə materiallara daha çox yer verilməsini arzu
edərdik.
P.S. 1993-cü ilin iyununda Ulu öndər məlum
ağır hadisələrlə bağlı Gəncədə
olarkən, burada keçirdiyi gərgin görüşlər
zamanı onun üzündəki qayğılı ifadələrdə
respublikanın, millətin taleyinin yükünün əks
olunduğunu duymamaq mümkün deyildi. Gəncədən
göndərdiyimiz bu yazı da Heydər Əliyevin həmin
çətin anlardakı, dərin düşüncələrlə
dolu, amma Milli Qurtuluşumuzun mütləq yaxında
olduğunu müjdələyən obrazının onilliklər
ərzində silinməz təsiri altında yaranıb.
Zakir MURADOV
Gəncə
525-ci qəzet.- 2023.- 15 iyun.- S.11.