Vətənə yol əsgərdən keçir

Bu yazının başlığını oxuyanda, ola bilər, kimsə bunun bir bədii ifadə vasitəsi mübaliğə olduğunu fikirləşsin. Əslində isə bu nə mübaliğə, nə də bir müəllif uydurmasıdır. Bir yazı hazırlayanda və öz fikirlərimi ifadə edəndə mütləq reallığa və faktlara əsaslanmağa çalışıram. İndi baxaq, "Vətənə yol əsgərdən keçir" ifadəsində hansı faktlara əsaslanırıq?

Döyüş nizamnaməsinə görə, istər müdafiə, istərsə də hücum döyüşləri zamanı əsgərlə əsgər arasında 10 metrə qədər məsafə olmalıdır. Vətən torpaqlarına işğalçılıq məqsədi ilə təcavüz etməyə cəhd göstərən düşmən ilk növbədə, sərhədboyu müdafiə səngərlərimizdə 10 metrdən bir dayanmış əsgərlərimizlə qarşı-qarşıya gələcək. Sözsüz ki, Vətənimizin müdafiəsində dayanmış Azərbaycan əsgəri təpədən-dırnağa qədər silahlanmış azğın düşmənə qarşı cəsarətlə döyüşərək onu geri çəkilməyə məcbur edəcək.

Bu mövzuda uzun illər şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji təminat sahəsində bir yerdə xidmət etdiyimiz, böyük təcrübəyə və hərbi elmi biliyə malik yaxın dostum general-mayor Elman Orucovla xeyli müzakirə apardıq. O, döyüşçülər arasında döyüş zolağında olan 10 metrəyə qədər məsafəni hərbi-elmi cəhətdən qısa olaraq belə izah etdi: "Hərbi-elmi taktika bölməsinin akademik hesablamalarına görə, döyüş meydanında verilən tapşırığı yerinə yetirmək üçün hücum edən bölmənin döyüşçüləri arasında ara məsafəsi 10 metrə və daha çox olan zaman döyüşçünün sağ qalma və verilən döyüş tapşırığını yerinə yetirmə ehtimalı artır. Bu ara məsafəsi müdafiə olunan bölmənin atəş sıxlığından, atəş sıxlığı isə müdafiə olunan bölmənin şəxsi heyətinin və atıcı silahlarının sayından asılıdır".

Ölkəmizin müdafiəsində fiziki və əqli cəhətdən sağlam olan hər bir kişi vətəndaşa bu ölkədə 10 metrə qədər torpaq payı düşür. Elə buna görə ölkə vətəndaşı olan hər bir kişi onun payına düşən bu 10 metrə qədər torpaq payını qorumaqda borcludur.

Tarixə nəzər salanda görürük ki, torpağın, Vətənin, millətin, dövlətin taleyi həmişə cəsur döyüşçülərin, ağıllı sərkərdələrin, müdrik dövlət başçılarının, uzaqgörən siyasətçilərin çiyinləri üzərində daşınıb və daşınır.

Əsgər torpaq qədər müqəddəsdir, çünki torpaq üzərində onun qanı tökülür. Torpaq öz gücünü, qüdrətini, dəyərini əsgərdən, əsgər dəyanətindən alır. Vətənin şərəfi də, şöhrəti də məhz belə oğullar, belə qəhrəmanlardır. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev deyirdi: "Əgər qan tökülmürsə, o Vətən Vətən deyil, şəhid olmasa, o Vətən müstəqil ola bilməyəcək".

...1992-ci il aprel ayının 10-dan 11-nə keçən gecə səhər saat 05:00 radələrində erməni terrorçu-quldur dəstələri yeni seçilmiş "prezident"in rəhbərliyi ilə Füzuli rayonunun Cəmilli kəndinə qəflətən hücuma keçdilər. Düşmənin məqsədi kəndi ələ keçirməklə qonşu Qacarlar kəndini mühasirə vəziyyətinə salmaq, onun işğalını asanlaşdırmaq, bununla da Qırmızı bazar qəsəbəsinin etibarlı müdafiəsini təmin etmək, Füzuli-Şuşa çöl yolunu bağlamaq idi.

Həmin dövrdə Füzuli rayonunun müdafiəsini təşkil və təmin edən yeganə silahlı bölmə Füzuli Ərazi Özünümüdafiə taborunun və rayon Polis Şöbəsinin çevik polis bölmələrinin döyüşçüləri idi. Füzuli Ərazi Özünümüdafiə Taborunun bölmələri, yüzlərlə, minlərlə füzulili tabor komandiri mərhum polkovnik-leytenant Mobil Yusifovun rəhbərliyi altında əks-hücuma keçdi. Gün ərzində qanlı döyüşlər aparıldı, döyüşçülərimiz düşmən üzərində üstünlüyü ələ aldı. Ağır zərbələrə məruz qalan düşmən onlarla canlı qüvvə itirərək geri çəkildi. Düşmənin quldur dəstələri darmadağın edildi.

Düşmənin bölük dayaq məntəqəsindən döyüşü seyr edən "prezident" Levon Mıkırtıçyan döyüşçülərimiz tərəfindən endirilən sarsıdıcı zərbələr nəticəsində ölümcül yaralanmışdı. Döyüşçülərimiz xeyli silah-sursat və bir ədəd "BTR-60" zirehli maşını qənimət olaraq ələ keçirmişdilər.

Bizim tərəfdən Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, polis baş leytenantı Pəhləvan Fərzəliyev və onun döyüş yoldaşları şəhid oldular.

Uğurlu qələbədən iki gün sonra tabor komandiri mərhum polkovnik-leytenant Mobil Yusifov taborun idarə heyəti ilə yığıncaq keçirərkən bildirdi ki, "11 aprel günü bizim üzərimizə döyüşə gəlmiş qondarma respublikanın "ilk prezidenti" Levon Mıkırtıçyan həmin gün ağır yaralanıb, bu gün isə aldığı yaraların nəticəsində xəstəxanada ölüb. Erməni KİV-ləri bu məsələni ört-basdır etməyə çalışır ki, guya ona iş otağında sui-qəsd edilib. Ancaq bizə sızan kəşfiyyat məlumatına görə, o, bizim döyüşçülərimiz tərəfindən 11 aprel günü əks-hücum döyüşlərində zərərsizləşdirilib".

Füzuli rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Aslan Mehdiyev Cəmilli-Qırmızı Bazar istiqamətində aparılmış əks-hücum döyüşlərində iştirak edən bütün döyüşçülərə təşəkkür etdi.

...1993-cü ilin yanvar ayının 4-ü idi. Qarabağda ağır döyüşlər gedirdi. Səhərə yaxın ermənilər Füzuli rayonunun Aşağı Veysəlli kəndi istiqamətində qəflətən hücuma keçmişdilər. Bölmələrimiz düşmənə qarşı müqavimət göstərirdi. Ağır və qanlı döyüşlər nəticəsində düşmən ağır itkilər verərək geri çəkilməyə məcbur oldu. Düşmən tərəfindən Daşnaksütyun partiyasının fəallarından biri, tabor komandiri, uydurma "əfsanəvi qəhrəman"ları Şumayis başda olmaqla öldürülən ermənilərin cəsədləri tərəfimizdən ələ keçirildi. Bizim də itkinlərimiz olmuşdu. Kənd sakinlərindən də həlak olanlarımız var idi. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin!

Döyüşün sonunda biz şəhid olmuş əsgərlərimizin cənazəsi ilə Aşağı Veysəlli kənd orta məktəbinin qarşısında vidalaşırdıq. Əsgərlərimizin şəhid olması bizi sarsıtmışdı. Mən Şəmkir rayonunun Kür qəsəbəsindən olan əsgərimiz Elçin Bağırovun nəşini görəndə daha çox kədərləndim. Elçin uşağ ikən hər iki valideynlərini itirmişdi, səmimiyyəti, mədəniyyəti, cəsarəti ilə hamının hörmətini qazanmışdı. O, valideynləri ilə birlikdə Qərbi Azərbaycan torpaqlarından didərgin düşərək müvəqqəti olaraq Kür qəsəbəsində yerləşmişdi. Onu da qeyd edim ki, Elçin həm də nişanlı idi. Deyirdi ki, müharibə qurtaran kimi toyum olacaq, sizi də toyuma dəvət edəcəyəm. Briqada komandiri, hazırda Heydər Əliyev adına Azərbaycan Milli Müdafiə Universitetinin rektoru, general-leytenant Heydər Piriyev və Füzuli rayon İcra Hakimiyyətinin sabiq başçısı Nofəl Qasımov (oğlu, şəhid baş leytenant Səid Rəşidzadə 2020-ci ilin oktyabrında Hadrut qəsəbəsinin düşmənlərdən azad olunması uğrunda gedən döyüşlərdə qəhrəmancasına həlak oldu. Allah şəhid qardaşımıza rəhmət eləsin!) da şəhidlərimizlə vida mərasimində iştirak edirdi.

3-cü bölüyün feldşeri Zülfi mənə yaxınlaşdı, əsgər Elçin Bağırovun cənazəsini göstərib hüznlü şəkildə dedi: "Heç bilirsiz nə olub? Bu gün səhər "qalx" komandasından sonra əsgər Elçin Bağırov mənə yaxınlaşıb dedi ki, "Zülfi əmi, səhərə yaxın maraqlı bir yuxu görmüşəm. Yuxuda gördüm ki, Aşağı Veysəlli kənd orta məktəbinin qarşısında bütün əsgər yoldaşlarım və komandirlərim mənə toy edirdilər. Gördüm ki, valideynlərim də yanımdadır. Hamı məni təbrik edir, xeyir-dua verirdi. Mən ətrafıma baxıb fıkiləşdim ki, yaxşı, bunlar məni hansı qızla evləndirirlər, o qız kimdir, haradadır? Mən yanımdakı adamlardan və əsgər yoldaşlarımdan soruşdum ki, bəs mənim gəlinim hanı? Heç kim mənə cavab vermir və qarma-qarışıq şəkildə rəqs edirdilər. Mən bir də ətrafıma baxdım, görüm mənimlə toyu olan qız kimdir. Bu zaman məktəbin damındakı bacadan ağ gəlinlik duvağında bir qızın mənə baxaraq gülümsəyə-gülümsəyə əl etdiyini gördüm. Mən onu çağıraraq, sən orada nə edirsən, gəl yanıma dedim. Qız sanki məni nə görür, nə də eşidirdi. O da gülə-gülə mənə əl edir və məni yanına çağırırdı. Sonra qız məktəbin damındakı bacanın qapısını örtərək yox oldu. Bu zaman mən yuxudan oyandım, gördüm ki, qan-tər içindəyəm. Bu yuxunun mənası nədir?" Mən ona dedim ki, Allah xeyirə calasın, toy, şənlik görmüsən, yaxşı olar. Elçin yuxusunu mənə danışdıqdan təqribən 40-45 dəqiqə sonra ermənilər qəflətən hücuma keçdilər. Elçin döyüşdə həlak oldu".

Feldşer Zülfünün bu söhbətindən sonra sanki damarlarımda qanım dondu. Uşaqlıqdan həmişə eşidərdim ki, yuxu tərsinə yozular. Ancaq onun belə reallığa çevrildiyini görməmişdim.

Vətəni, torpağı uğrunda düşmənə qarşı döyüşən əsgəri yalnız bir şey düşüdürür: Vətənini, torpağı qorumaq, müdafiə etmək, düşmənə bir addım da olsun irəli keçməyə imkan verməmək. Həmin anda əsgərin gözü önündə onun şəxsi arzuları yox, yalnız milli dövlətçilik maraqları dayanır. Çünki hər şey torpaq uğrundadır. Bizim arzularımız, istəklərimiz, millətimiz, dövlətimiz, ata-babalarımızın qəbri, ana-bacılarımızın namusu, bir sözlə, nəyimiz varsa, hamısı bu torpağın üzərindədir. Əgər bu torpaq varsa, yuxarıda sadaladığımız hər şey bizimdir, bizimlədir və bizimlə olacaq.

...Azərbaycan xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin 1993-cü ilin iyun ayında yenidən siyasi hakimiyyətə qayıdışı xalqımızı bütün bəlalardan xilas etdi. 1993-1994-cü illərdə Qarabağ cəbhəsində gedən qanlı döyüşlərdə düşmən hücumlarının qarşısının qətiyyətlə alnaraq dayandırılması və döyüş cəbhəsində dönüş xəttinin yaradılması məhz böyük rəhbərimizin adı ilə bağlıdır.

1994-cü ilin yanvarın 4-dən 5-nə keçən gecə hücuma keçərək yeni ərazilər əldə etməyə cəhd göstərən azğın düşmənin niyyəti əvvəlcədən bəlli oldu. Həmin dövrdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı Heydər Əliyev düşmənə layiqli cavab verilməsi haqqında Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə əmr verdi. Həmin gün düşmənin hazırlamış olduğu döyüş niyyəti pozuldu. Azərbaycan Ordusunun Füzuli rayonu ərazisində yerləşən qoşun hissələri əks-hücuma keçərək Əhmədbəyli-Horadiz və Beyləqan-Xocavənd istiqamətində yerləşən düşmən bölmələrini bir neçə saatın ərzində darmadağın edərək inamla irəliləməyə başladı. Qoşunlarımız döyüş cəhbəsinin şimalında Nərgiztəpə yüksəkliyi uğrunda döyüşləri davam etdirdi, cənubda isə Horadiz şəhəri və xeyli yaşayış məntəqələri düşməndən təmizləndi. Bu uğurlu döyüş əməliyyatının nəticəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyəti arasında böyük ruh yüksəkliyi yarandı. Polkovnik Şair Ramaldanov, mərhum polkovnik Vahid Osmanov, polkovnik Nizami Mirzəmmədov, polkovnik-leytenant Ələsgər Vəliyev, polkovnik-leytenant Taryel Qəhrəmanov, şəhid polkovnik-leytenant Elxan Bağırov, şəhid kapitan Elxan Zülfüqarov, baş leytenant Zahir Həsənov, baş leytenant Rafiz Kərimov, kapitan Vüqar Paşayev, kapitan İlham Ağalarov, mayor Nizami Abdullayev, kapitan Oruc Quliyev, leytenant Adil Balaşov, baş çavuş Vidadi Əhmədov və digərləri bu döyüşdə fərqləndilər.

Bu və cəbhənin Tərtər istiqamətində aparılmış əzmkar döyüşlərin ardınca düşmən atəşkəsə məcbur edildi. Bundan sonra xarici dövlətlərdə Azərbaycana qarşı inam və etibar daha da gücləndi, dünyanın ən böyük dövlətləri ilə iqtisadi müqavilələr bağlandı. Ölkə iqtisadiyyatının sürətli inkişafı nəticəsində silahlı qüvvələrimizin maddi-texniki təminat bazası daha da gücləndirildi və növbəti illərdə qazanılacaq böyük nailiyyətlərin əsasını qoydu. Bu yüksəlişin üfüqlərində Müzəffrə Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin sərkərdəliyi ilə şanlı Zəfərlə sonunclanacaq, düşməni kapitulyasiyaya vadar edəcək 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsi, düşmən üzərindəki tam və qəti qələbəmizi yekunlaşdıracaq 2023-cü antiterror tədbirləri görünürdü...

Mirqiyas Seyidov

525- ci qəzet.- 2023- cü il.- 7 noyabr.- № 203.- S. 12.