Müvəffəqiyyətin formulu

Yeni nəfəs

1930-cu il avqust ayının 8-də Azərbaycan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin müvafiq qərarı ilə qəza sisteminin ləğv edilməsi ilə yaradılmış Ağdam rayonu varlığının bütün dövrlərində Azərbaycanın böyük elmi və iqtisadi potensiala malik bir rayonu kimi insanlarının elmi və ziyalılığı, fədakarlığı və qəhrəmanlığı, əməksevərliyi, zəhmətkeşliyi və işgüzarlığı, fövqəladə fərasəti və zirəkliyi, ən ümdəsi isə maddi durumundan asılı olmayaraq camaatının müstəsna qonaqpərvərliyi və insanpərvəliyilə seçilən, strateji xarakter daşıyan bir bölgəsi olub. Ağdam həmişə şan-şöhrətli rayon sayılıb. Ağdamın şan-şöhrəti onun kölgəsi idi. Bu kölgə onun özündən çox böyük idi və təkcə Ağdamın özünə deyil, bəzən bütöv Azərbaycana da düşürdü.

Bir zamanlar Ağdamın bu şan-şöhrət sarayının təməlini qoyub onu yaradanlar, ucaldanlar rayonun dövlət, elm, iqtisadiyyat, sənaye, əmək, mədəniyyət, incəsənət, idman və digər sahələrinin sayılıb-seçilən, tanınmış insanları idilər. Lakin amansız və ədalətsiz Qarabağ müharibəsi Ağdamın bu şöhrət sarayını uçurmuşdu - bu kölgə Ağdamın özündən çox-çox kiçik idi. 1993-cü ilin iyun ayının 11-dən Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən başlayan, iyul ayının 23-dək 42 gün aramsız davam edən ağır döyüşlərdən sonra bir şəhər və 83 kəndi işğal olunan Ağdam rayonunda miskin bir vəziyyət yaranmışdı. Müharibənin məhrumiyyətləri, xüsusən də Vətən, yurd həsrəti, doğma yurd yanğısı daim zəngin və firavan yaşamış insanları sarsıtmış, sinsitmişdi.

1094 kvadratkilometr ərazisinin 77,4 faizi işğal edilən, daşı daş üstə qalmayan Ağdamın 161 min nəfər əhalisinin böyük hissəsi respublikamızın 56 rayonuna səpələnmiş, qalanları isə işğaldan qorunmuş düşmənlə təmas xəttindəki kəndlərdə, əsasən də Quzanlı qəsəbəsində məskunlaşmışdı. Rayonun müvəqqəti mərkəzi də Quzanlı qəsəbəsində yerləşirdi.

Dünyanın ən adlı-sanlı, varlı bir şəhərinin süqut etdirilməsindən sonra ötən16 il ərzində rayonun iqtisadiyyatı darmadağın olmuş, sosial-iqtisadi inkişafı tamam dayanmış, mədəniyyəti çökmüş, çətinliklərin məngənəsində sıxılan, əzilən insanların mənəviyyatı korlanmışdı. Bir sözlə, Ağdam susqunluq və sosurluq məngənəsində boğulur, sanki son nəfəsini yaşayırdı.

2009-cu ilin sentyabr ayının 9-da Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə Ağdam rayonunun rəhbərliyində dəyişiklik edildi və Nizami Yəhya oğlu Sadıqov icra hakimiyyətinin başçısı təyin olundu. Bu təyinat, demək olar, hamı üçün tamamilə gözlənilməz idi. Ağdamda son illər rayon rəhbərliyinə gəlmək uğrunda açıq və gizli mübarizə aparanlar vardı. İnsanlar həmin ulduza hürən "lider"lərin adlarını da bilirdilər. Lakin ölkə prezidentinin bu qəfil sərəncamı ayaq açıb yeriyən bütün şayiələrə, söz-söhbətlərə son nöqtəni qoydu. Rəhbərliyə can atanların gerçəklikdən uzaq arzuları ürəklərində qaldı.

Bəs bu dövrdə Ağdam rayonunda ümumi ictimai-siyasi vəziyyət necə idi? Rəhbərlikdə dəyişiklik zəruri idimi?

Qarabağ müharibəsi, torpaqlarımızın işğalı rayonda qalaq-qalaq problemlər yaratmışdı. Şəhər və kəndlərimizin işğalından sonra par-par parıldayan saraylarından, dəbdəbəli evlərindən, gül-çiçəkli, barlı-bəhrəli bağ-bağatlarından çıxıb soyuq havalarda əlblərinin odu ilə isindirdikləri çadır şəhərciklərində, yolların kənarında kərpic daxmalarda, yeraltı torpaq komalarda məskunlaşmış insanların həyatının xoş növrağı tamam pozulmuş, rifahı ağırlaşmış, kasıblıq, ehtiyac hər qapının ağzını kəsmişdi. Həmişə varlı-hallı yaşamış ağdamlılar indi hər şeyin kasadlığını çəkir, çoxları yardım və ianələrlə dolanırdılar. Artıq ələbaxımlıq ciddi sosial problemə çevrilmişdi. Bir sözlə, qıtlıq, qəhətlik insanların qürurunu içəridən qurd kimi yeyirdi, mənəviyyatına zərbə vururdu.

Belə bir məqamda vəzifədə olanların qütbləşməsi, qruplaşmaların yaranması, qütbləşənlərin və qruplaşanların bir-birlərinə qarşı leqal və qeyri-leqal, insanlığa, mənliyə yaraşmayan iyrənc, sağlam olmayan mübarizələri Ağdamda iyrənc bir mühit canlandırmışdı.

Rəhbərlikdə, idarə, müəssisə və təşkilatlarda özbaşınalıq, qohumbazlıq, tərəfkeşlik, ayrı-seçkilik, bürokratiya, insanların süründürməçiliyi, ayaqlanması baş alıb gedirdi. Demək olar ki, haqq-ədalət ərşə çəkilmişdi.

Bir yandan da fürsəti fövtə verməyən, şərəfdən uzaq, anonim və açıq imzalarla "muzdu yazarlar ordusu" təşəkkül tapmışdı. Daha doğrusu, iyrənc məqsədlər üçün formalaşdırılmışdı. Bu qaragüruhçuluqla məşğul olan "yazarlar" isə itin də yemədiyi namusu satıb yeyərək pul müqabilində "sifarişlərlə" rayonda başıtərpənənləri, mənəviyyatı təmiz və saf olan insanları şər-böhtan atəşinə tutaraq ləkələyir, elin gözündən salır, mənfi ictimai rəy formalaşdırırdılar. Ağdamda bəzi üzdəniraq üzəduranlar insanları nəinki pul müqabilində, necə deyərlər, hətta nisyə də satırdılar. Demək olar ki, ağdamlılıq məfkurəsi, ənənəsi artıq zədələnmişdi.

Rayonda böyük himayə və qayğıya ehtiyacı olan fağırlaşmış, yazıqlaşmış, ehtiyacın qul etdiyi insanlar tamam unudulmuş, onların həlli vacib gündəlik problemlərinə biganəlik artmış, daxili ziddiyyətlərin, çəkişmələrin nəticəsində rayonda sosial-iqtisadi sahə bərbad vəziyyətə düşmüşdü. Necə deyərlər, Ağdam rayonu sükanı və kompası olmayan gəmiyə bənzəyirdi.

Atalarımız gözəl demişlər: "Hər zülmət gecənin bir gündüzü var, bir yandan bağlayan bir yandan açar".

Bəli, dəyişiklik təbii, zəruri və qaçılmaz, həm də illərlə mövcud vəziyyətdən sıxılmış, tıncıxmış, ümidin ətəyindən tutmuş insanların səbrsizliklə gözlədikləri qərar idi.

Yeni nəfəs, yeni həvəs gəlməliydi Ağdama! Həmin vaxt Ağdamda sular çox bulanıq idi. Hər oğulun işi olmayan, bu bulanıq suları durultmaq yeni rəhbərdən güclü iradə, yüksək bacarıq və qabiliyyət, bu hallara qarşı qəti barışmazlıq, dönməzlik, qətiyyət və amansız mübarizə tələb edirdi.

Bəs bu keyfiyyətlər yeni rəhbərdə - Nizami Sadıqovda vardımı?

Bildiyim qədərilə Nizami Sadıqov uzun illər Daxili İşlər Nazirliyi sistemində, 1992-2009-cu illərdə isə beş rayonun polis şöbələrində rəis vəzifəsində xidmət etmiş, polis polkovniki rütbəsinə qədər yüksəlmişdi.

Tanıyanlar onun xidməti dövrlərində çox ciddi, qanunları göz bəbəyi kimi qoruyan, cinayətkarlara qarşı barışmaz mövqedə duran, dövlətə və dövlətçiliyə daim sadiq olan, həm də həddən-ziyadə Ağdam, ağdamlılara bağlı polis rəisi olduğunu deyirdilər. Çoxları yeni başçının rayonda rəhbərlikdə polis üsuli-idarəsi yaradacağını, insanları guya "asıb-kəsəcəyini" düşünürdü. Ancaq tamamilə əks baş verdi - elə düşünənlərin düşüncələri puç və alt-üst oldu...

Fəaliyyətinin ilk günlərindən rayondakı xaotik-dözülməz vəziyyəti nöqtəbənöqtə, hərtərəfli təhlil edən, ürəyi Ağdam üçün döyünən, doğma insanlarının çətin həyat tərzinə qəlbi göynəyən Nizami Sadıqov mövcud vəziyyətdən çıxış yollarını tapmaqda aciz adam deyildi. O, qısa müddətdə hərtərəfli düşünüb-daşındı, el-obasının, doğma ağdamlılarının ona bəslənən ümidi, göstərdiyi etimadı doğrultmaq üçün əməli işə başladı...

Başladı və işlədi. Kişi kimi düz beş il işlədi. Ağdam rayonunda qurdu, yaratdı, ucaltdı. Həmyerlilərinə mənəvi dayaq oldu, onları sıxıntılardan qurtardı, insanlarda doğma yurd-yuvalarına qayıdacaqları günə inamı şölələndirdi. Ağdamın şan-şöhrətini özünə qaytarmaq ideyası hər bir ağdamlının əməli fəaliyyətinin qayəsinə çevrildi. Nizami Sadıqov əsl insan, səriştəli və ədalətli rəhbər, müdrik ağsaqqal, karlı kişi kimi dövlətin də, ağdamlıların da etimadını layiqincə doğrultdu. Ağdamın işğaldan qorunmuş hər qarış torpağında izi qaldı, insanların da qəlbində özünə dərin bir məhəbbət, əbədi bir heykəl qoyub getdi.

Əsl insan

İcra hakimiyyətinin başçısı vəzifəsində çalışdığı dövrdə gördüyü işlərə və bu illər ərzində apardığım müşahidələrə əsasən gəldiyim qənaətdir: Nizami Sadıqov xoşniyyətli, ədalətli, iradəli insan, sözü kəsərli, ağa ağ, qaraya qara deyən, çalışqan rəhbər idi. O, həyatın mənasının yalnız yaşamaqda yox, nəyin naminə yaşamaqda olduğunu, ömrü nə qədər yox, necə yaşamağın əhəmiyyət kəsb etdiyini gözəl anlayırdı. Ən böyük sərvəti şəxsiyyəti olan Nizami müəllim üçün ən müdrik elm insanlıq elmi idi. Elə ona görə də həyatdakı mövqeyindən və mərtəbəsindən asılı olmayaraq o, hamıya eyni gözlə baxırdı. İnsanlarla davranışında heç bir fərq qoymur, heç kimi incitmirdi. O, hamı üçün faydalı olmağı özünə əvvəlcə bir vətəndaşlıq, sonra isə bir rəhbər borcu bilirdi. Yol bələdçisi zəngin həyat təcrübəsi, təmiz vicdanı olan Nizami Sadıqov insan sərrafı idi. O, ilk dəfə görüşdüyü insanı elə ilk danışığından, duruşundan, hərəkətindən tanıyır, onun hansı əməlin sahibi olduğunu dərhal ayırd edə bilirdi. Nizami müəllim ürəyi hamı üçün yanan, döyünən əsl insan, əsl vətənpərvər, əsl azərbaycanlı, əsl ağdamlı idi.

Adil başçı

Vətən dağı çəkilmiş Ağdama Nizami Sadıqov kimi bir şəxsin rəhbər təyin olunması camaatın ümid çırağını alovlandırdı. Əhalinin ondan gözləntiləri böyük idi. Yeni başçı ağır bir yükün altına girdiyini bildiyi kimi, dövlət qarşısında nə qədər məsuliyyət daşıdığını ondan da artıq dərk edirdi. İdarəetmə çətin işdir, məsuliyyətdir, müdriklikdir, rəhbərlik olan kəsin xüsusi mədəni səviyyəsi olmalıdır. Bu cəhətlər hamısı Nizami müəllimdə vəhdət təşkil edirdi.

Atalar sözü var: "Səndən hərəkət, məndən bərəkət!" Vaxt itirmək olmazdı, hər dəqiqənin öz qiyməti vardı, ötən hər dəqiqədən faydalanmaq, gələcəyə ümidlə baxmaq üçün hər gündən səmərəli istifadə etmək, hərəkətə keçmək, lap aşağıdan başlamaq gərək idi. Vaxtla birlikdə irəliləmək, qollarını çırmalayıb dərhal insanlara tərəf getmək, monolit birlik yaradıb rayondakı qəddarlığın, zorakılığın, nadanlığın və ədalətsizliyin kitabını bağlamaq, mənfur stereotipləri dağıtmaq lazım idi.

Bu günün işini sabaha qoymağı əsla sevməyən, özü görməli olduğu işi başqasına gördürməyən Nizami Sadıqov yaxşı bilirdi ki, güclü və ağıllı rəhbərlik üçün əvvəlcə ətraf, yan-yörə təmiz, sağlam düşüncəli və etibarlı olmalı, hamı yumruq kimi birləşib ağır yükün altına birlikdə girilməlidir. Yükün ağırlığı hamının çiyinlərinə bərabər düşməlidir, ağırlığın altında hamının çiyinləri eyni dərəcədə əzilməlidir.

Nizami müəllimin qarşısına qoyduğu ümdə vəzifələr illərlə yığılıb qalaqlanmış çeşidli problemlərin həlli yollarını tapması, qaçqınlıq, didərginlik həyatı yaşayan insanların sosial rifah halının yaxşılaşdırılması, onların qəlbində Vətənə, doğma yurda məhəbbət duyğularının oyadılması və yüksəldilməsi, ağdamlılığın təbliğ edilməsi, Ağdama qayıdışın addım səslərinin gücləndirilməsi, rayonun itirilmiş şan-şöhrətinin özünə qaytarılması, onun iqtisadiyyatının, mədəniyyətinin inkişafı, kəndlərdə, xüsusilə Quzanlı qəsəbəsində abadlıq-quruculuq işlərinin vüsət alması, adamlarda sabaha böyük inamın yaradılması idi. Uzun illər davam edən iyrənc mühitin qara tülünün Ağdamın başı üstündən çəkilməsinə nail olmaq Nizami müəllimin fəaliyyətinin əsas qayəsini təşkil edirdi.

Nə etməli? Geriyə yol yox idi. Bütün gücü səfərbər etməklə yalnız irəli baxmaq və addımlamaq lazım idi! Böyük Atatürk demişkən: "İrəli getmək gözləməkdən yaxşıdır".

Bəs nədən başlamalı?

Ədalət olmayan yerdə heç nədən danışmağa dəyməz. Əbəs yerə demirlər ki, dünyada yalnız bir küfr var - ədalətsizlik! Ədalətsiz yerdə insan həyatı da puç olur.

Ağdamın ən böyük dərdi ədalətsizlik idi. Ona görə də yeni rəhbərin rayonda ilk addımı ədalətin bərpası oldu. Çünki o, ədaləti özündən çox sevirdi. Bilirdi ki, haqq və ədalət bərabərlik deməkdir. Beyində, düşüncələrdə, sözdə deyil, əməldə, hərəkətdə, verilən qərarlarda ədalətli olmaq lazımdır.

Söz var, ədalət gözəldir, amma o, qanun və sərəncamlarda əksini tapanda daha gözəl olur. Bəs qanun və sərəncamlar yerinə yetirilmirsə?

Ədalət daha çox əməldə görünəndə lap gözəl olur. Nizami Sadıqov idarə, müəssisə və təşkilat rəhbərləri ilə elə ilk görüşündə daim haqq və ədalətin yanında olacağını, haqq və ədaləti arayıb-axtaracağını, əqidəsiz, səviyyəsiz, nadan, saxtakar insanların başa keçirilməsinə yol verməyəcəyini bildirdi və hamını ədalətə tabe olmağa çağırdı. O, həmişə Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin bu sözlərini təkrarlayırdı: "Rüşvətxoru, oğrunu qəhrəmana çevirmək öz xalqına xəyanət deməkdir!"

Nizami Sadıqov həm də kadr sərrafı idi. O, işi işbilənə, çörəyi çörəkçiyə verməyi bacarırdı. Şəxsi qənaətimdir, Nizami müəllimin kadr dəyişikliyində o zaman Ağdam Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Ağdam şəhər ərazi nümayəndəsi olan Zülfü Qasımovu başçının birinci müavini təyin etməsi onun ən böyük uğuru idi. Zülfi müəllimin bu vəzifəyə gətirilməsi ilə Ağdam və ağdamlılar çox qazandılar.

Nizami müəllimin digər sahələrdə apardığı kadr islahatları da öz müsbət təsirini qısa zaman kəsiyində göstərdi.

Ağdamda həqiqətən yeri olduğunu əzmlə çalışmaqla sübut edən Nizami müəllim qarşısına çıxan çətinlikləri də qətiyyətlə dəf edir, həyatının mənasını yorulmadan işləməkdə görürdü. "Əldə edilməsi mümkün olmayan iş yoxdur", - deyən Nizami müəllim komandası qarşısında konkret məqsədlər qoyur, bu məqsədlərə çatmaq üçün var gücünü əsirgəmirdi. Öz iradəsinin ağası olmağı hər kəs bacarmır. Nizami müəllim iradəsinin ağası, vicdanının köləsi idi. O bilirdi ki, rəhbərin zəifliyi, iradəsizliyi təkcə onun özünün deyil, firavan həyatı üçün məsuliyyət daşıdığı bütün rayon əhalisinin əl-qolunu boşalda, yenidən ümidsizliyə sürükləyə bilər. Bu səbəbdən də başlatdığı mütərəqqi ideyalara əsaslanan layihələri uğurla yekunlaşdırmağın qətiyyətli iradədən asılı olduğuna əmin idi. Ona görə də hər iş gününün sonunda gördüyü işlər barədə özü-özünə hesabat verir, sabah nə edəcəyini götür-qoy edirdi.

Qısa zamanda Ağdamın müvəqqəti mərkəzi sayılan Quzanlı qəsəbəsinin, eləcə də erməni işğalından qorunub saxlanılmış digər kəndlərin siması, sosial həyat səviyyəsi əsaslı şəkildə dəyişdi, rayonumuz sosial-iqtisadi tərəqqi mərhələsinə qədəm qoydu, dövlətimizin qayğısı, rayon rəhbərinin təşəbbüsü ilə Ağdamın istifadəmizdə olan hər qarış torpağında regionların sosial-iqtisadi inkişaf proqramına uyğun olaraq abadlıq-quruculuq işləri geniş vüsət aldı. Xüsusilə, insanların daha çox məskunlaşdığı Quzanlı qəsəbəsində nə qədər əhəmiyyətli işlər görüldü.

Rayonun sosial-iqtisadi, mədəni həyatında, tikinti, abadlıq və quruculuq, insanların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması, əhalinin içməli və təsərrüfat üçün su ilə, təbii qazla, elektrik enerjisi ilə fasiləsiz olaraq təmin olunması, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və digər sahələrdə davamlı, dinamik inkişaf göz qabağında idi.

Artıq yuxarı instansiyalarda, xüsusilə nazirliklərdə Ağdama qarşı münasibət də müsbət mənada tamamilə dəyişmişdi. Rayona, onun sosial-iqtisadi inkişafına, çətin şəraitdə yaşayan insanlarına xüsusi diqqət və qayğı göstərilirdi. Bunun sayəsində Quzanlı qəsəbəsinin, rayonunun kəndlərinin sosial mənzərəsi gündən-günə gözəlləşirdi. Baxırdın, bura yenə Quzanlı idi, lakin həmin Quzanlı deyildi! Bura artıq nəinki qəsəbə həddinə çatmış, hətta şəhər görkəminə düşmüş, qiyafəsini dəyişmiş bir Quzanlı idi. Artıq ağdamlılar ənənəvi olaraq ötən hər ili bir-birindən daha böyük uğurlarla, yaddaqalan xoş hadisələrlə, şux əhvali-ruhiyyə ilə yola salırdılar.

Nizami Sadıqov mədəniyyət, incəsənət aşiqi idi. Sanki mədəniyyətlə nəfəs alır, incəsənətlə yaşayırdı. Özü də yaradıcı insan idi, gözəl şeirləri, hekayələri vardı.

Ağdamın işğalından sonra təkcə insanların mənəviyyatı zədə almamışdı, onun iqtisadiyyatı, elmi, təhsili, mədəniyyəti də zəlil günə düşmüşdü. Ağdam mədəniyyət şöbəsinin nəzdində 1952-ci ildən fəaliyyət göstərən "Şur" xalq çalğı alətləri ansamblı müharibənin, daha çox isə biganəliyin və laqeydliyin qurbanı olaraq itib-batmışdı. Necə deyərlər, ansamblın heç izi-tozu da qalmamışdı. Nizami müəllimin mədəniyyət, incəsənət sevgisi, bu sahəyə tükənməz marağı ansamblı yenidən ayağa qaldırdı. Bir vaxtlar Qarabağda çalıb-çağıran istedadlı musiqiçilərin ünvanı olan, Ağdamın şöhrət tacı sayılan bu muğam çeşməsi yenidən çağladı. Tanınmış musiqi kollektivinin köhnə ruhu özünə qaytarıldı. "Dirilən" "Şur" ruhumuzun mənəvi qidası, xalq dühasının böyük ilham və incə zövq ilə uzun illər ərzində sevə-sevə yaratdığı möhtəşəm musiqi abidəsi olan muğamlarımızı-milli musiqimizi parlaqlığı ilə yenidən yaşatmağa davam etdi. Nizami Sadıqovun Ağdamda beş illik fəaliyyətində gördüyü işlərin hamısı yaddaqalandır. Lakin mən deyərdim ki, onun yaratdığı xarüqələrin şah əsəri Şəhidlər Abidə Kompleksidir. Bu müqəddəs abidə kompleksi Vətən fədailərinə, müstəqillik, azadlıq aşiqlərinə sonsuz məhəbbət və ehtiramının əsl təcəssümüdür.

Ulu öndərimiz Heydər Əliyev deyirdi: "Vəzifə insana heç bir şey vermir, sadəcə olaraq, səlahiyyət verir. Qalan hər bir şey onun ağlından, zəkasından, biliyindən, mədəniyyətindən asılıdır". İnsanlara verdiyi vədinə əsla xilaf çıxmayan, verdiyi sözün həmişə üstündə duran Nizami müəllimin qazandığı uğurların çoxusu onun ağlının və fəhminin məhsulu idi. O, gördüyü, planlaşdırdığı işlərin hamısını səbr və təmkinlə ağlının süzgəcindən keçirirdi. O, gözəl anlayırdı ki, qüvvə hər şeyi sındırır, qüvvəni isə ağıl sındırır...

Nizami Sadıqovun beşillik fəaliyyəti dövründə gördüyü işlərin hamısını bir-bir sadalamaq fikrində deyiləm. Bu işlərin sayı yüzlərlədir və hər biri gözlə görünən - torpağın üstündə olan işlərdir. Onun Ağdamda yaratdığı xarüqələri sadəcə olaraq mərhum Xudu Məmmədovun aşağıdakı bayatısı ilə təsvir etmək istəyirəm:

Əzizim bizim qala,

Həmişə bizim qala.

Tikmədim özüm qalam,

Tikdim ki, izim qala!

Atarürk deyirdi: "Böyük uğurlar qiymətli anaların böyütdükləri övladların əməllərinin bəhrəsidir". Bütün bu sadaladığım, əsasən nizam-intizamın, öz qüvvəsinə inamın sayəsində əldə olunan uğurlar da qiymətli bir ananın Ağdam üçün yaşayan, Ağdam üçün yanan vətənpərvər, insanpərvər, dürüst, səmimi, hamıya canıdildən yanaşan bir övladının istedadının, zəhmətinin və əməllərinin məhsulu idi.

Karlı kişi

Yaxşı deyirlər ki, düşüncə ən böyük ibadətdir. Düşüncə ən yaxşı rəhbərdir. Harada düşüncə varsa, orada qüdrət var.

Nizami müəllim dərin düşüncəyə malik, müdrik başçı idi. Onun ən çox diqqətəlayiq cəhətlərindən biri insanı kimliyindən asılı olmayaraq axıra qədər sükutla dinləməsi idi. Söz var, yaxşı rəhbər üçün dinləməyi bacarmaq danışmağı bacarmaq qədər vacibdir.

İdarəetmədə zəngin təcrübəsi olan Nizami müəllim insanlarla fərdi görüşləri zamanı diqqətini önündəki şəxsdən bir an da ayırmaz, ürəyini tamam boşaltması üçün ona şərait yaradardı. O, dəyərli, müdrik məsləhətləri, fikirləri, təklifləri sonadək dinləyir, cani-dildən qəbul edir, həyata keçirirdi. Fikir və təklif sahibini isə alqışlayırdı. Rəhbər kimi rahatlıqlıq axtarmayan Nizami müəllim təkcə bir rayonu idarə etmirdi, hamının qəlbinə yol tapmağa çalışır, insanlarla qayğı ilə davranır, hamıya xoş ovqat bəxş etməyə çalışırdı.

Nizami Sadıqov təpədən dırnağa ağdamlı idi. Ağdamı canından çox sevirdi. Bir zamanlar şan-şöhrəti ilə ad çıxarmış bir rayonunun itirilmiş şöhrətinin özünə qaytarılması üçün gecəli-gündüzlü düşünüb-daşınır, qarşısına qoyduğu məqsədə çatmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırdı.

Yaxşı xatırlayıram, bir gün məni yanına çağırdı. Onunla tez-tez təkliklə görüşürdük. Hiss edirdim ki, ağdamlılığın sınması onu çox kövrəldir. Ona görə də ağdamlılığı təbliğ etmək üçün bütün vasitələrə əl atırdı.

Mənə oxumaq üçün bir vərəq göstərdi. "Qulaq as" deyib asta-asta oxumağa başladı: "...Böyük Ağdamdan bizə miras qalan ağdamlılıq, ilk növbədə çalışdığın sahədə Vətənə vicdanla xidmət etmək, Vətəni, onun bir parçası olan Ağdamı sonsuz məhəbbətlə sevmək, dövlətə, dövlətçiliyə sədaqətdir. Sən öz nəfsinə, əxlaqına və vicdanına hakim olmağı bacarmalısan, böyük-kiçik yeri bilməli, insanlara hörmət, ehtiram və mərhəmət göstərməlisən, səxavətli olub kasıblara əl tutmalısan, kimsənin haqqına göz dikməməli, qeybətdən, şərdən, böhtandan və xəyanətdən uzaq durmalı, dostluğa, əqidənə sadiq qalmalısan, cəsarətli olmalı, ölümdən qorxmamalısan, öz davranışınla başqalarına nümunə göstərməlisən...

Mən həmişə düşünmüşəm ki, hər birimiz bu əmanəti başımız üzərində saxlamalı, harda oluruqsa olaq, hansı vəzifədə çalışırıqsa çalışaq, nə qədər çıxlmaz vəziyyətə düşürüksə düşək, bu həyat prinsiplərinə əməl etməliyik!..

Biz bu əmanətə sahib çıxmalıyıq ki, sabah böyük Ağdama dönəndə onun üzünə baxmağa, torpağına ayaq basmağa haqqımız çatsın!

Ulu Tanrı hər birimizə bu əmanəti daşımağa güc, təpər versin!"

Onda bir daha yəqin etdim ki, Nizami müəllim nə qədər müdrik düşüncəli, bilikli, sanballı, ağdamsevər bir şəxsiyyət, bir ağsaqqaldır.

Nizami müəllim həmin fikirləri yüzlərlə nüsxələrlə çoxaltdırıb Ağdam rayonunun bütün məktəblərinə uşaqların oxuması üçün paylatmışdı.

Nizami Sadıqov rəhbər kimi əsla iclasbaz deyildi. Tədbirlərdə uzun-uzadı danışmağı xoşlamazdı. Qısa və lakonik danışar, hər kəsin onu başa düşməsinə çalışırdı, başqalarının yüz cümlədə deyə bilmədiyi fikirləri o, beş-on cümləyə sığışdıraraq çatdırmağı bacarırdı. Bacarmadığı işə girişməyən, yerinə yetirməyəcəyi iş üçün heç kimə söz verməyən, ancaq öhdəsindən gələ biləcəyi işləri boynuna götürən Nizami Sadıqov danışığı ilə deyil, hərəkətləri ilə özünü sübut edirdi. O, sanki qurub-yaratmağa məhkum olunmuşdu.

Nizami müəllim qorxuya meydan oxuyan insan idi. Onun bütün uğurlarının ilkin şərti məhz cəsarəti idi. O, sözübütöv, sözünün üstündə duran, dediyi sözün sahibi, sözünün ağası olan müdrik şəxs idi.

Onun iki sözü vardı: ya "hə", ya "yox". Dilindən çıxan bu sözlərin hər birinin üstündə kişi kimi dururdu. Dilindən çıxan hər iki sözün yiyəsi idi. "Hə" dedisə düzələcək, "yox" dedisə düzəlməyəcək! O, düzəlməyəcək, gücü çatmayacaq işə şirin yalan "hə"dənsə, həqiqət olan acı "yox" deməyi üstün tuturdu. Nizami müəllim, düzəlməyəcək işdən ötrü insanları get-gələ salmazdı, yol yorğunu etməzdi. İnsanlar da bundan əsla incimirdilər. O, həyatın mənasını yorulub-usanmadan Ağdam üçün, ağdamlılar üçün işləməkdə, insanlara yardım göstərməkdə, ehtiyacı olanlara hamilik etməkdə görürdü.

Nizami Sadıqovun Ağdamda işlədiyi 5 ilin hər bir günü deyərdim ki, kiçik bir əbədiyyətdir. Nizami Sadıqov gördüyü bütün işləri özünə şan-şöhrət qazanmaq üçün deyil, Ağdamımızın artıq işartısı belə görünməyən şan-şöhrətini özünə qaytarmaq üçün edirdi.

Bu gün tam əminliklə deyirəm, Nizami Sadıqov əsl xoşbəxtliyi Ağdamın itirilmiş şan-şöhrətinin özünə qaytarılmasında, erməni tapdağı altında olan torpaqlarımızın düşmən işğalından azad olunmasında, insanların öz ata-baba yurdlarına qayıtmasında görürdü. Onun ən böyük arzusu Ağdamın, Şuşanın, işğal altında olan bütün torpaqlarımızın işğaldan təmizləndiyi günü görmək idi. Şükürlər olsun ki, bizim hər birimizə Ağdam həsrətinin bitdiyi günü görmək, xatirələrimizdə yaşatdığımız o qədim şəhərə ayaq basmaq nəsib oldu. Biz hamımız, o cümlədən, Nizami müəllim Qarabağ həsrətinin bitdiyi günü gördü.

Ərəb atalar sözü var: "İnsan əməli ilə özünü alçalda da bilər, ucalda da". Nizami müəllim öz parlaq əməlləri, qurub-yaratdıqları, etdiyi xeyirxahlıqlarla özünü bütün ağdamlıların gözündə ucaltdı. Xalq sevdiyi insanları əbədi olaraq yaddaşında saxlayır və xatırlayır. Bir insanın hamı üçün yaxşı olması qeyri-mümkündür. Bununla belə, Nizami müəllim ağdamlılaran yaddaşında əbədi olaraq əsl insan, səriştəli və ədalətli rəhbər, müdrik ağsaqqal və karlı kişi kimi qalacaq və yaşayacaq!

Baxşeyiş ABBASOĞLU

Əməkdar jurnalist

525- ci qəzet.- 2023- cü il.- 14 noyabr.- №- 205.- S. 12-13.