"...Yaşayacaq o dağların eşqinə"

UNUDULMAZ QƏNBƏR ŞƏMŞİROĞLU HƏR ZAMAN BÖYÜK EHTİRAMLA XATIRLANACAQ

Elə insanlar var ki, bu dünyadan köçsələr də, xatirəsi daim əziz tutulur, sonsuz hörmətlə yada salınır. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Qənbər Şəmşir oğlu Qurbanovdur. Onun adı Azərbaycan xalqının yetişdirdiyi ən layiqli övladlardan, millətinə, vətəninə ürəkdən bağlı olan, öz ölkəsini sonsuz məhəbbətlə sevən, təkcə ailəsi üçün deyil, vətəni, xalqı üçün yaşayan və yaradan ağsaqqal ziyalılardan biri kimi yaddaşlara həkk olundu. Uzun müddət dövlət işində səmərəli çalışdığına görə Qənbər müəllim "Şərəf nişanı" ordeni, "Əmək veteranı" və başqa medallar ilə təltif edilmişdi. 18 oktyabr 2011-ci ildə Qənbər müəllimin əməyi ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən yüksək dəyərləndirildi və o, "Tərəqqi" medalı ilə təltif olundu.

Təəssüf ki, erməni daşnaklarının törətdikləri cinayət və vəhşiliklər Qəmbər Şəmşir oğlunun böyüyüb boya-başa çatdığı Kəlbəcərdən də yan keçmədi. 1988-ci ildə erməni faşistləri tərəfindən Ağdərə-Kəlbəcər yolunda Qənbər müəllimin bacısı Çimnaz xanım, yaxın qohumu olan, sonralar Milli Qəhrəman adını almış Şahlar Şükürov vəhşicəsinə qətlə yetirildi. Bu faciələrin miqyası o dövr-dəki rəhbərliyin səriştəsizliyindən getdikcə genişlənməyə başladı. 1992-ci il aprelin 7-dən 8-nə keçən gecədə erməni quldurları Qənbər müəllimin doğma kəndi Ağdabandaqanlı soyqırım törətdilər, onun qardaşı oğlu, əmiləri, əmisi uşaqları, bibisi qızı və xalasının oğlu, ümumilikdə, 14 nəfər yaxın qohumu vəhşicəsinə qətlə yetirildi. 130 evdən ibarət Ağdaban kəndi, ermənilər tərəfindən bir gecənin içində darmadağın edildi. Həmin gecə qətlə yetirilənlər içində Aşıq Qurbanın, Dədə Şəmşirin əzizləri də vardır: Qocayev Bəkir Qurban oğlu, onun həyat yoldaşı Qocayeva Zeynəb və 30 yaşlı Qurbanov Qulu Şabər oğlu, 80 yaşlı Qocayev Qara Qurban oğlu. Ağdaban faciəsi Xocalı hadisələrindən sonra da erməni cəlladlarının hələ türk-azərbaycanlı qanına doymadığının əyani göstəricisi idi.

Bu dəhşətli faciəni Qənbər Şəmşiroğlu yazdığı bir şeirdə belə ifadə etmişdi:

Ağdabanım qan içində,

Ürək dözmür can içində.

Qənbər, alış-yan içində

Yaman səndən nigaranam!..

Həmin dəhşətli günlərin kulminasiyası Azərbaycan ədəbiyyatına misilsiz töhfələr vermiş ağdabanlı şair Qurbanın və Əməkdar incəsənət xadimi, "Şərəf nişanı" ordenli Aşıq Şəmşirin evinin yandırılması və ev-muzeyində qorunub saxlanan qiymətli nümunələrin odlara qalanıb külə çevrilməsi oldu. Bu faciəyə ilk hüquqi-siyasi qiymət verən Ümummilli lider Heydər Əliyev Ağdabanda baş verənləri bəşəriyyətə qarşı törədilən böyük cinayət adlandırdı, bunu bütün insanlıq adına utanc kimi səciyyələndirdi.

Şükürlər olsun ki, 2020-ci ilin 27 sentyabrında düşmənin növbəti təxribatlarına qarşı müzəffər Ali Baş Komandanımız İlham Əliyevin sərkərdəliyi ilə başlanan, şəhidlərimizin canı, qazilərimizin qanı hesabına tarixi Zəfərlə bitən 44 günlük Vətən müharibəsində Ağdaban soyqırımının qurbanlarının da qisası alındı. Qənbər müəllimin şeirindəki kimi:

Elin köməyilə çörəklənmişəm,

Dirçəlib, dirçəlib zirəklənmişəm.

Orduma baxaraq ürəklənmişəm,

Bilirəm, qanımı alanlarım var.

7 aprel 2022-ci ildə "Nizami" kino mərkəzində Yeni Azərbaycan Partiyası Kəlbəcər rayon təşkilatı və "Aşıq Şəmşir" Mədəniyyət Ocağı İctimai Birliyinin birgə təşkilatçılığı ilə Ağdaban soyqırımının 30-cu ildönümünə həsr olunmuş anım tədbiri keçirildi. Tədbirdə vurğulanmışdı ki, Ağdabanın işğalını kədər hissi ilə qeyd edən bu kəndin sağ qalan sakinlərinə, ümumən bütün kəlbəcərlilərə təsəlli verən odur ki, ağdabanlıların qisası alındı. Prezident, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin qətiyyəti və şanlı ordumuzun şücaəti sayəsində 2020-ci ilin noyabrında işğalçı Ermənistan ordusu üzərində tarixi qələbə qazanıldı. Nəinki Kəlbəcər rayonu, ölkəmizin illərlə əsarətdə saxlanılan digər bölgələri də erməni tapdağından azad edildi.

"Aşıq Şəmşir" Mədəniyyət Ocağının sədri olan Ağdaban sakini Cavid Qurbanov çıxışında bu fikirləri xüsusi qeyd etmişdi: "1992-ci ilin aprelin 7-dən 8-nə keçən gecə erməni quldur dəstələri Ağdaban kənd sakinlərinin başına dəhşətli faciə gətirdilər. Mən gözümü Ağdabanda - Dədə Şəmşir yurdunda açmışam. Mənfur düşmən Kəlbəcəri talaya biləcəyini yoxlamaq üçün Ağdabanda vəhşiliklər törətdi. Ağdaban faciəsi qurbanlarının xatirəsini anmaq və faciəni yad edərək dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çat-dırmaq üçün hər il dövlətimiz tərəfindən anım mərasimləri təşkil olunur. Bu gün artıq qalib xalqıq, qalib ölkəyik. Bir kəlbəcərli olaraq mən də qürur duyuram ki, doğma yurdumu gördüm. Atamı vəfat etməmişdən öncə onu o torpaqlara apara bildiyim üçün xoşbəxtəm".

Kəlbəcər, Ağdaban həsrətini ürəyində ağrı kimi daşıyan, həyatın min bir çətinliyinə sinə gərən, öz yaradıcılığında təpədən-dırnağadək vətənin haqq aşiqi olan vətənpərvər ziyalımız, unudulmaz şair, publisist və el ağsaqqalı Qənbər Şəmşiroğlu o torpaqlara qovuşmaq ümidini dönə-dönə dilə gətirib. O, öz nikbinliyini bir an da itirmir, dağılan yurd yerlərini öz xəyalında abad edib çəmənzara döndərirdi:

Könül, bu həyatın sonu səfərdi,

Ötən ömrü eşq eləmək hünərdi.

Yurda həsrət Şəmşir oğlu Qənbərdi,

Yaşayacaq o dağların eşqinə...

Bəli, Qənbər müəllim o dağların eşqilə yaşadı, dünyasını dəyişmədən öncə doğma yurdunu gördü və bu görüşdən çox keçmədi ki, həyatla vidalaşdı. Bəlkə elə Qənbər müəllimin arzusu bu idi; öz ata-baba yurdunu bir daha görmək, sonra həyatla vidalaşmaq. Biz bu gün qalib bir xalq kimi Qənbər müəllimin 90 illik yubleyini onsuz qeyd edirik. O, cismən aramızda olmasa da, ruhən həmişə bizimlədi.

Rübabə ŞİRİNOVA

AMEA Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru

525- ci qəzet.- 2023.- 16 noyabr.- №- 207.- S. 11.