UNEC-in inkişaf yolu: strateji məqsədlər, vacib hədəflər
(Əvvəli
ötən sayımızda)
Qloballaşma dövründə ali təhsil sahəsində
müşahidə olunan yeniliklərə Azərbaycan Dövlət
İqtisad Universiteti (UNEC) çox çevik transformasiya edə
bilib. UNEC-də həm tədris, həm də idarəetmədə
bütün proses tamamilə rəqəmsallaşdırılıb.
E-universitet layihəsi əsasında "EDUMAN"
platformasının tətbiqi ilə təhsildə ən
müasir tendensiyalar nəzərə alınaraq, Elektron
Universitet modeli reallığa çevrilib. Elektron universitet
sistemi tədrisin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi və
idarəedilməsi üçün geniş imkanlar yaradıb.
Bu barədə danışan Azərbaycan
Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) rektoru, professor
Ədalət Muradov deyir ki, universitetin auditoriyalarında
quraşdırılan elektron tribunalar vasitəsilə müəllimlər
elektron jurnala daxil olaraq, tələbələrin dərsə
davamiyyətini və qiymətləndirilməsini aparırlar.
Mühazirələr və dərs vəsaitləri tələbələrin
şəxsi e-kabinetlərinə yerləşdirilir. Tələbə
məmnuniyyətini təmin etmək məqsədilə tələbələrimiz
şəxsi kabinetlərindən müəllimlərin qiymətləndirilməsini
da apara bilirlər. Bu da müəllimlərin reytinqdəki
yerinin müəyyənləşdirilməsinə təsir
edir: "2018-ci ildə regionda analoqu olmayan UNEC Ekstern Mərkəzini
yaratdıq. Dünyanın aparıcı universitetlərinin təcrübəsi
əsasında hazırlanan və müasir texniki
avadanlıqlarla təchiz olunan mərkəz, eyni anda, 20 min tələbəyə
onlayn təhsil vermək imkanına malikdir. Pandemiya
dövründə bütün dərslər, eləcə də
imtahanlar həmin mərkəzin imkanları hesabına təşkil
olundu. Hazırda Ekstern Mərkəzində UNEC
Ömürboyu Təhsil Mərkəzinin peşəkar təlimçiləri
tərəfindən dövlət və özəl
qurumların əməkdaşları üçün müxtəlif
məzmunlu sertifikatlı təlimlər və təhsil
proqramlarının təşkili üçün
bütün imkanlar mövcuddur. İndiyədək mərkəzdə
KOBİA-nın təşəbbüsü ilə minə
yaxın sahibkar üçün onlayn təlimlər
keçirilib. Heydər Əliyev Mərkəzinin təşkilatçılığı
ilə Çin dili kursları, eyni zamanda tyutor
hazırlığı, digər kurslar və təlim
proqramları təşkil etmişik. Mərkəzin texniki
imkanları ilə UNEC-in pedaqoji kadr potensialının gücləndirilməsi
istiqamətində 200 yeni fənn üzrə ABŞ, Avropa,
Türkiyə, Rusiyanın aparıcı universitetlərinin, eləcə
də yerli ekspertlərin təlimçiliyi 191 adda təlim
proqramı da keçirilib. Təlimlərdə 1100 nəfərə
yaxın müəllim iştirak edib. Hazırda ABŞ, Avropa,
Türkiyənin professorları və yerli təlimçilərin
iştirakı ilə müəllimlər üçün rəqəmsallaşma
ilə bağlı 10 yeni proqram üzrə təlimlərə
start verilib. Bundan başqa, UNEC Ömürboyu Təhsil Mərkəzinin
tərəfindən universitetin 500-ə yaxın müəllim
və əməkdaşı üçün "Yumşaq
bacarıqlar" (Soft skills) üzrə 2 aylıq təlimlər
təşkil olunub. Təlimlər israili mütəxəssislər,
eləcə də İsraildə bu istiqamətdə təlim
keçmiş UNEC müəllimləri tərəfindən 4
modul - "Vaxtın idarə edilməsi
bacarığı", "Ünsiyyət
bacarığı", "Komandada əməkdaşlıq
bacarığı", "Problemlərin həlli"
üzrə aparılıb. Rəqəmsallaşmanın
yaratdığı imkanlardan istifadə edərək,
universitetdə tədrisin demokratikləşdirilməsi məqsədilə
100-dən çox hibrid auditoriya yaradılıb. Tələbələr
50-dən çox ixtisas fənni üzrə mühazirə dərslərini
istər distant, istərsə ənənəvi formada dinləyə
bilirlər. Qeyri-ixtisas fənləri isə yalnız onlayn
formada aparılır, universitetə gəlməyə ehtiyac
qalmır".
Rektorun dediyinə görə, 2016-cı ildən UNEC-də "DocNet" vasitəsilə Elektron Sənəd Dövriyyəsini uğurla tətbiq edirik. Bütün sənədləşmələr və yazışmalar yalnız elektron formada aparılır, kağız daşıyıcılardan istifadə olunmur: "Universitetə qəbul prosesində şəffaflığı və operativliyi təmin etmək məqsədilə həm yerli, həm də əcnəbi vətəndaşların sənədlərinin qəbulu tamamilə elektronlaşdırılıb. İnzibati işçilərin rəqabətini stimullaşdırmaq, inzibati proseslərin keyfiyyətini və səmərəliliyini artırmaq məqsədilə onların xidməti fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi məqsədilə Diferensial Əməkhaqqı Sisteminin tətbiqinə başlamışıq. Əminəm ki, professor-müəllim heyətində əldə etdiyimiz uğurlu nəticələri inzibati heyətdə də görəcəyik. Tələbə məmnuniyyətini təmin etmək üçün təhsil arayışlarının, transkriptin və digər təhsil sənədlərinin operativ əldə olunması məqsədilə 2019-cu ildən "Bir Pəncərə" sistemini qurduq və tələbələrin xidmətinə verdik. Tələbə İşləri Mərkəzi tərəfindən idarə olunan "Bir Pəncərə" xidmətindən 10-dan çox təhsil arayışını Azərbaycan dili ilə yanaşı, ingilis dilində də almaq mümkündür. Bir faktı qeyd edim ki, təkcə 2022-2023-cü tədris ilində həmin xidmətə 17 min tələbə müraciəti olunub. Bu ildən isə Zaqatala filialının tələbələri də "Bir Pəncərə" xidmətindən yararlana biləcəklər".
Ədalət Muradov bildirib ki, UNEC-də 860-dan
çox professor-müəllim heyəti
çalışır, onların da 200-dən çoxu əsasən
xaricdə təhsil almış gənclərdir. Əlbəttə
ki, tədris prosesinin uğurlu təşkilində müəllim-tələbə
münasibəti çox önəmlidir. Müəllimin
missiyası tələbəyə yalnız bilik ötürməklə
tamamlanmamalıdır. Tələbə-müəllim
münasibətinin əsasında səmimiyyət,
qarşılıqlı hörmət və humanistlik
dayanmalıdır. Bu dəyərlər üzərində
qurulmuş münasibət tələbələrin
ixtisaslı mütəxəssis kimi hazırlanması ilə
yanaşı, hərtərəfli inkişafına, onun şəxsiyyət
kimi formalaşmasına, sağlam sosial mühitin yaranmasına
xidmət edir: "UNEC-də ötən tədris ilindən
pilot layihə kimi 40 fənn üzrə tətbiq etdiyimiz
"Çevrilmiş" tədris metodu (Flipped education) tələbələrin
bilikləri daha yaxşı mənimsəməsində və
yeni bacarıqlar əldə etməsində çox uğurlu
oldu. Müsbət nəticələri və tələbə
məmnuniyyətini nəzərə alaraq, bu ildən
"Marketinq" ixtisası üzrə I-III kurslarda
bütün tədris prosesini "Çevrilmiş" tədris metoduna uyğun təşkil etdik. Bu metod Harvard,
Kaliforniya, Vaterloo kimi dünyanın aparıcı universitetlərində
tətbiq olunur. Metodun tətbiqinin əsas məqsədi tələbələrə
ixtisasları üzrə bilikləri, praktiki vərdişləri,
bacarıqları daha çox aşılamaqdır. Mövzular üzrə bilik və bacarıqların tələbələr
tərəfindən daha rahat mənimsənilməsi
üçün audio, video, infoqrafik və yazılı
formadan istifadə edilir. Elektron resurslarla
yanaşı, dərsdənkənar saatlarda da müəllim-tələbə
arasında kommunikasıyanı təmin etmək məqsədilə
mövzu üzrə tapşırıqların
ötürülməsi, cavablandırılması və
müzakirələrin keçirilməsi üçün UNEC
"EDUMAN" sistemi üzərindən kommunikasiya panelini də
istifadəyə verdik. Platformadan müəllim
və tələbələr fərdi olaraq, eləcə də
qrup yaradaraq, keçilən mövzular üzrə müzakirələr
aparırlar, onlayn görüşlər keçirirlər".
Ədalət Muradov qeyd edib ki, bu müddət ərzində
UNEC-i tələbə mərkəzli universitetə çevirə
bilmişik. UNEC-də ikisi ictimai birlik olmaqla, 10-dan çox tələbə
təşkilatı, intellektual klublar və Tələbə
rektor institutu yaradılıb. Təbii ki,
bu təşkilatların sayı tələbələrin təşəbbüsü
ilə daha da artırılacaq. Tələbələrimiz
universitet idarəetməsinə də cəlb olunub. Belə ki, Tələbə-rektor, THİK, TEC sədrləri
UNEC-in Elmi Şurasında təmsil olunurlar və qərarların
qəbul edilməsində səsvermək hüququna malikdirlər.
Tələbə təşkilatlarımız bir çox
sosial layihələrdə, eləcə də ölkədə
beynəlxalq yarışlarda və tədbirlərdə fəal
iştirak edirlər. Dünyanın ən böyük texnoloji
yarışması olan TEKNOFEST-də, Enactus Azərbaycan
yarışlarında öz startap layihələri ilə
uğurla təmsil olunurlar: "Tələbələrimiz beynəlxalq
layihələrlə yanaşı, yerli layihələrdə də
çox aktivdirlər. Korporativ sektorların təqaüd
proqramlarının qalibləri arasında tələbə
sayına görə UNEC liderlik edir. PASHA Holdinqin həyata
keçirdiyi "Əlaçı" tələbə təqaüdü
proqramında UNEC iki il ard-arda qalib olan tələbə
sayına görə üstünlük təşkil edib. Bu
yaxınlarda Kapital Bankın reallaşdırdığı
"Birbank" təqaüd proqramında da qalib olan tələbələrimiz
böyük say çoxluğu ilə liderliklərini
qoruyublar. UNEC tələbələri ölkədə
beynəlxalq səviyyəli ilkə imza ataraq, dünyaca məşhur
"Science Slam" elm müsabiqəsini təşkil etdilər.
Bununla da Azərbaycanı dünya üzrə
6-cı ölkə olaraq, Scince Slam tarixinə yazdılar.
Bu il də Tələbə Elmi Cəmiyyəti
tərəfindən həmin müsabiqənin keçirilməsi
nəzərdə tutulub. Biz UNEC-də ötən
ildən bakalavriat pilləsində 4 günlük tədrisə
keçid etmişik. Düşünürəm
ki, tələbələrin sosial həyatlarına daha
çox zaman ayırmaları baxımından bu, önəmli
amillərdəndir. Tələbələrimizin asudə
vaxtının səmərəli təşkilini həyata
keçirmək məqsədilə universitetimizdə rəqs,
rəsm, vokal, bədii qiraət dərnəkləri və Tələbə
Teatrından ibarət UNEC Yaradıcılıq Mərkəzi,
Radio UNEC, eləcə də İdman Klubumuz fəaliyyət
göstərir. Çox sayda tələbəmiz
həmin imkanlardan yararlanaraq, özlərinin
istedadlarını daha da inkişaf etdirirlər".
Rektorun
söylədiyinə görə, hazırda gənclərin
xarici dil bilikləri işə qəbul prosesində, eləcə
də beynəlxalq resurslarda araşdırmaların
aparılması baxımından önəmli rol oynayır:
"Ulu öndərin qarşımıza qoyduğu vəzifələrdən
biri də müasir, bacarıqlı, xarici dilləri bilən və
dünya təcrübəsini mənimsəmiş gənclərin
yetişdirilməsidir. Bu baxımdan UNEC-də tələbələrin
xarici dil biliklərinə xüsusi diqqət yetirilir. Yanaşmamız hər bir UNEC tələbəsinin məzun
olduqda ingilis dilinin B1+ və ya B1 Strong səviyyəsində
olmasını təmin etməkdir. Ona
görə də biz ingilis diinin tədrisində köklü
dəyişikliklər etdik və tədris müddətini 2 ilə
qədər artırdıq. İngilis
dilinini öyrənilməsində səmərəliliyi təmin
etmək üçün Milli Məclisin sədri, hörmətli
Sahibə xanım Qafarovanın məsləhəti ilə
birinci kursa qəbul olan tələbələrə Placement
imtahanını tətbiq etməyə başladıq. Bu imtahanın keçirilməsi ilə birinci kursa qəbul
olan bütün tələbələrin ingilis dili səviyyəsi
müəyyən edilir və onlar uyğun qruplarda yerləşdirilirlər.
İngilis dilinin tədrisi 4 bacarıq (oxuma,
yazma, dinləmə, danışma) üzrə aparılır.
İmtahan prosesində də tələbələrin
biliyi həmin bacarıqlar üzərindən qiymətləndirilir.
2022-ci ildə UNEC əməkdaşlıq
müqaviləsi imzalayaraq, "British Council"in rəsmi
IELTS tərəfdaşı oldu. Bu çərçivədə
UNEC-də Xarici Dil Mərkəzini yaratdıq".
Məzunların
işlə təmin olunması məsələsinə gəlincə,
Ədalət Muradov vurğulayıb ki, UNEC məzunlarının
işlə təmin olunması onlar üçün
prioritetdir: "Biz iş dünyası ilə strateji əməkdaşlıq
platforması olan UNEC2B platformasını
reallaşdırdıq. Platformaya əsasən, bizim məzunlar
işə götürüldüyü halda, UNEC 3 il ərzində
işə götürənlərin sifarişi əsasında
"servis xidməti", yəni məzunlarımız
üçün ödənişsiz ixtisasartırma
kursları təşkil edəcəyik. Bundan əlavə,
UNEC-də tələbələrin bacarıqlarının qiymətləndirilməsi
məqsədilə "Qeyri-akademik transkript" layihəsinə
start vermişik. Həmin transkriptdə iş
dünyasının müəyyən etdiyi meyarlar əsasında
qiymətləndirmələr aparılacaq. Məzunların
işə qəbulu zamanı müsahibə mərhələsinə
ehtiyac qalmayacaq. Düşünürəm
ki, məzunlarımızın işlə təmin
olunmasında qeyri-akademik transkript önəmli rol oynayacaq.
UNEC məzunları, demək olar ki, ölkənin
bütün dövlət və özəl qurumlarında təmsil
olunurlar. Misal üçün, bir neçəsini
qeyd edə bilərəm. Dövlət Məşğulluq
Agentliyində çalışanların 20 faizi, "Kapital
Bank"da 30 faiz, Auditorlar Palatasında 21 faiz, KOBİA-da isə
31 faizi məhz UNEC məzunlarıdır və onların bəziləri
həmin qurumlarda rəhbər vəzifələrdə işləyirlər.
Bir faktı da qeyd edim ki, bizim məzunlarımız
UNEC-də də həm pedaqoji, həm də inzibati strukturlarda
çalışırlar. Eləcə də
tələbələrimiz 24/7 kitabxanada əmək fəaliyyəti
ilə məşğuldurlar".
UNEC-in
bundan sonrakı fəaliyyəti ilə bağlı
danışan rektorun söylədiyinə görə, əsas
hədəf 2030-cu ildə - UNEC-in 100 illik yubileyində
dünyanın 500 universiteti sırasında yer almaqdır:
"UNEC-in bu istiqamətdə kifayət qədər
potensialı vardır və biz inamla hədəflərimizə
doğru irəliləyirik".
Sevinc QARAYEVA
525-ci qəzet .- 2023.- 29 noyabr,
№215.- S.15.