Azərbaycan kitabxana-informasiya sistemi zamanın fövqündə

Ölkəmizin mədəni inkişafında kitab və kitabxana işinin mühüm rolu var. Kitabxanalar xalqın bilik mənbəyi kimi bu gün də öz aktuallığını qoruyub saxlamaqdadır. Xalqın milli ruhda inkişaf etməsi, soy-kökə bağlılılıq, adət-ənənələrə sahiblik məsələlərinin ön plana çəkildiyi bir vaxtda kitabxana sahəsinin əhəmiyyəti dərindən hiss olunmaqdadır. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, hələ müstəqilliyimizin ilk illərində çətin ictimai-siyasi bir durumda məhz Ulu öndər Heydər Əliyev, bütün sahələrə olduğu kimi, kitabxana sahəsinə də böyük qayğı və diqqət göstərdi.

Müasir dünya qloballaşan tendensiyalar fonunda yeni çağırışlarla çıxış etməyə başlayıb. Bu yeni çağırış və tələblər, sözsüz ki, kitab və kitabxana sahəsində də özünü göstərməkdədir. Ona görə də kitabxana işinin təşkilində innovativ və struktur elementlərinə görə fərqlənən daha operativ və punktual amillərə diqqət yetirmək vacibdir. Bu, həm də böyük oxucu kütləsinin maraqlarına uyğun şəkildə işləmək və kitabxana işini daha səmərəli və faydalı şəkildə qurmaq deməkdir. Bu mənada çağdaş kitabxana sistemi səmərəli fəaliyyəti və faydalı iş əmsalına görə seçilir.

Azərbaycan öz kitabxana işi ənənələrini uzun illərdən bəri böyük fədakarlıq və əzmlə davam etdirməkdədir. Burada əsas amillərdən biri və bəlkə də birincisi elə məhz bu sahəyə olan dövlət qayğısıdır. Bu gün kitabxana sahəsinə olan dövlət qayğısı özünü bir neçə sferada göstərir. Bu sferalardan başlıcası yeni kitabxanaların açılması, kitab işinə dövlət dəstəyi, kitabxana işçilərinin sosial-rifah halının yaxşılaşdırılmasıdır.

Prezident İlham Əliyevin kitabxana sahəsinə göstərdiyi diqqət və qayğı xalqın elmi, mədəni və intellektual səviyyəsinin daha da yüksəldilməsi, müasir dünya kitabxanası modelinə uyğunlaşdırlması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Dövlətimizin başçısı hələ 2004-cü ildə Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elektron Kitabxanası, 2006-cı ilin iyununda isə Prezident Kitabxanası ilə ətraflı tanış olmuş, kitabxanaların fəaliyyətinə, maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə dair tövsiyə və tapşırıqlarını vermişdir. Elə həmin ilin oktyabr ayında Prezident İlham Əliyev Minskdə səfərdə olarkən Belarus Milli Kitabxanasının işi ilə yaxından tanış olmuşdu. Bütün bunlar dövlət başçısının kitabxana sahəsinə olan diqqət və qayğısının bariz nümunəsidir.

Prezident İlham Əliyev 6 oktyabr 2008-ci il tarixində "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi barədə Sərəncam imzaladı. Azərbaycanda kitabxana işinin inkişafında yeni bir dönəmin başlanğıcı hesab olunan bu sənəd öz əhəmiyyətini bir neçə istiqamətdə göstərir. İlk olaraq bu mühüm sənəd ölkə Prezidentinin bütövlükdə mədəniyyətə və mədəni dəyərlərimizə, kitab və kitabxana işinə diqqət və qayğısının təcəssümüdür. Bu, həm də Ümummilli lider Heydər Əliyevin xalqın intellektual səviyyəsinin daha da inkişaf etdirilməsi və mədəni quruculuq yönündə siyasətinin uğurlu davamının göstəricisidir.

Kitabxana-informasiya xidməti sahəsi güclü maddi yatırım tələb edən sahədir. Bu sahənin inkişaf səviyyəsi hər bir ölkənin iqtisadi durumuna uyğunlaşdırılır. Bu gün böyük iqtisadi yüksəlişə çatmış ölkəmizdə kitabxana sahəsinin sürətli inkişafı üçün hər cür şərait var.

Kitabxana sahəsinə diqqət və qayğı hər il özünü yeni müstəvidə və miqyasda göstərməyə davam edir. Belə tədbirlərdən biri kimi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Mərkəzi Elmi Kitabxanasının yeni binasının açılışını qeyd etmək olar. Mərkəzi Elmi Kitabxananın yeni binası Prezident İlham Əliyevin 2011-ci il 29 aprel tarixli Sərəncamına əsasən tikilib istifadəyə verildi.

Azərbaycan Milli Kitabxanasının yaradılmasının 90 və 100 illiyi ilə bağlı Prezident İlham Əliyevin imzaladığı sərəncamlar son dərəcə vacib tarixi əhəmiyyətə malikdir. Prezident sərəncamında qeyd olunur ki, fəaliyyətə başladığı dövrdən etibarən Azərbaycan Milli Kitabxanası zəngin inkişaf yolu keçərək böyük əhəmiyyətə malik nəşrləri mühafizə edən mədəni sərvətlər xəzinəsinə çevrilib. Ötən müddət ərzində o, cəmiyyətin intellektual-mənəvi potensialının artırılmasında əvəzsiz rol oynayıb, elm və mədəniyyət xadimlərinin bir neçə nəslinin formalaşmasına öz töhfəsini verib.

Kitabxana fəaliyyəti sahəsində həyata keçirilən bütün bu kompleks tədbirlər spektrində kitabxana fondlarının komplektləşdirilməsi və mühafizəsi, kitabxanaların müasir tipli kompüter avadanlıqları və informasiya texnologiyaları ilə təmin edilməsi, idarəetmə strukturunun təkmilləşdirilməsi, yeni kitabxana binalarının inşası və onların maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi öz əksini tapıb.

Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının və aparıcı respublika kitabxanalarının - C.Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının, F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının, Respublika Gözdən Əlillər Kitabxanasının, habelə şəhər və rayon mərkəzi kitabxanalarının modernləşdirilməsi və müasir tipli kompüter texnologiyaları ilə təchizatı məsələlərinə "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı"ında xüsusi diqqət verilib.

Qloballaşma dövründə kitab və kitabxana işinə bu cür diqqət və qayğı xalqın mənəvi inkişafına, onun dünyagörüşünə, əxlaq və tərbiyəsinə, gənc nəslin milli ruhda böyüməsinə, vətənpərvər və savadlı kadrlar kimi yetişməsinə böyük təkan verir.

Azərbaycan həqiqətləri ilə bağlı təbliğati işlərin aparılması, informasiya müharibəsində xalqımızın haqq işinin dünyaya yayılması istiqamətində kitabxanalar da mühüm işlər görüb. Belə ki, Azərbaycan və ingilis dillərində "Xocalı soyqırımı" adlı elektron məlumat bazası, videomaterial, metodiki vəsait, məlumat bülleteni, biblioqrafik yaddaş, icmal, ənənəvi və virtual kitab sərgiləri hazırlanması bu istiqamətdə aparılan işlərin əsas tərkib hissəsidir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Mədəniyyət Nazirliyi vaxtilə işğal altında olan şəhər və rayon mədəniyyət şöbələri və kitabxanaları ilə birlikdə apardığı tədqiqat işlərinin nəticəsi olaraq "Məhv edilmiş sərvətlər, dağıdılmış kitabxanalar" adlı kitabça nəşr edib.

Kitabxana sahəsinin inkişafı bu gün də davam etməkdədir. Müxtəlif kitab satış-sərgiləri keçirilir, yeni kitabxana mərkəzləri yaradılır. Bu gün kitab sərgiləri bir bayram əhval-ruhiyyəsində, şadlıq, sevinc tədbiri kimi keçirilir. Bütün bunlar gələcəyə daha inamla, daha ümidlə baxmağa sövq edir.

Mübaliğəsiz qeyd edə bilərik ki, bu gün Azərbaycan kitabxana-informasiya sistemi cənab Prezident İlham Əliyevin qayğı və diqqəti sayəsində özünün çiçəklənmə dövrünü yaşayır. İstər maddi-texniki bazası, istərsə də peşəkar kadr potensialı ilə Azərbaycan kitabxana sistemi dünya kitabxana sistemi ilə ayaqlaşa bilir. Bu yüksək tərəqqi, çiçəklənmə dövründə minlərlə oxucu nəsli yetişir, ölkəmizin daha güclü inkişafı üçün zəmin yaranır. Azərbaycan kitabxana-informasiya sistemi zamanın fövqündə dayanaraq bütün vacib elementləri ilə dünəni, bu günü və sabahı təmsil edir.

Aslan CƏFƏROV

Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının direktoru

525-ci qəzet.- 2023.- 18 oktyabr.- S.12.