Ağabacı Rzayevanın "Ulduz"a həsr etdiyi mahnı tapılıb

JURNALIN NƏŞRİ MÜNASİBƏTİLƏ 56 İL ƏVVƏL BƏSTƏLƏNMİŞ MAHNI İNDİ ÖZ İFA ÖMRÜNÜ YAŞAMAĞA BAŞLAYIB

Bu günlərdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin "Ulduz" jurnalının ilk nömrəsində (1967-ci il) jurnalın nəşrə başlamasına həsr edilmiş "Ulduzum" mahnısı aşkarlanıb.

Jurnalın baş redaktoru, şair Qulu Ağsəsin sözlərinə görə, təsadüfən tapılan və "Ulduz" junalının ilk nömrəsinə həsr olunmuş bu mahnının musiqisi görkəmli bəstəkar Ağabacı Rzayevaya, sözləri mərhum şair Hikmət Ziyaya aiddir: "Arxivi araşdırarkən tapdığımız bu mahnının həmin dövrdə kim tərəfindən ifa olunması ilə bağlı çox araşdırma aparsam da, təəssüf ki, heç bir məlumat əldə edə bilmədim. Buna görə də mahnının öz dövründə kim tərəfindən oxunması və ya ümumiyyətlə, oxunub-oxunmaması naməlumdur. Hətta "Ulduz" jurnalının ilk nömrəsindən dərgidə çalışan bədii redaktorumuz, hörmətli rəssamımız Ədalət Həsənlə də danışdım və o dedi ki, bu haqda məlumatsızdır, belə bir mahnı dinləməyib. Xoşbəxtlikdən jurnalın həmin nömrəsində mətnlə bərabər, notlar da çap olunub. Bunun özü çox ciddi bir fakdır. Buna görə də mən notların və mətnin olduğu həmin səhifəni Əməkdar artist İlham Nəzərova göndərdim, nə olduğunu izah elədim. İlham müəllim çox sevindi və dedi ki, mənim üçün də maraqlı materialdır. Mətn və notlarla tanış olduqdan sonra İlham Nəzərov qısa bir vaxtda onu pianoda müşayiət edən sənət yoldaşı Ülviyyə xanım ilə birlikdə mahnını ifa etdi və mənə göndərdi. Fikrimcə, gözəl mahnıdır və "Ulduz" jurnalı, eləcə də musiqişünaslığımız üçün çox maraqlı tarixi faktdır".

"Ulduzum" mahnısının hələlik biz bildiyimiz ilk ifaçısı Əməkdar artist, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının solisti İlham Nəzərov musiqi haqqında geniş məlumat verərək dedi ki, mətn və musiqi ilə tanış olduqdan sonra mahnını kontratenor səs tembri ilə səsləndirmək qərarına gəlib: "Hörmətli şairimiz Qulu Ağsəs mənə müraciət etdi ki, Ağabacı Rzayevanın bir musiqisini tapmışıq, "Ulduz" jurnalına həsr olunmuş mahnıdır və istərdik, siz səsləndirəsiniz. Notu və şeiri mənə göndərmələrini xahiş etdim. Mahnı ilə tanış olanda gördüm ki, əsər re minor tonallığında, vals tempində yazılıb. Ya mezzo-soprano, ya da bariton səs tembri ilə səsləndirməyin mümkün olduğunu anladım və qərara aldım ki, kontratenor səs tembri ilə səsləndirim. Bilirsiniz ki, mən artıq 2011-ci ildən etibarən Azərbaycan musiqi tarixində ilk dəfə olaraq istər opera səhnəsində, istər konsert zallarında bütün əsərləri kontratenor səs tembri ilə səsləndirirəm. "Ulduzum" əsərini də bu cür səsləndirmək qərarına gəldim. Bu, həm əsərin dramaturji xəttinin təqdimatına böyük kömək olacaqdı, həm də bəstəkarın musiqiçidən tələb etdiyi tesetura rahatlıqla səslənəcəkdi. Əsərə diqqətlə nəzər salanda bəstəkarın şairin sözlərinin mənasına uyğun olaraq musiqini bəstələdiyini görürük:

Dəniz kimi gurla, coş,

Dalğa-dalğa, Ulduzum.

Xoş diləyə, arzuya

Könül bağla, Ulduzum.

Sanki bir ananın övladına laylasını eşidirik:

Üfüq aydın, yol geniş,

Qarşıdadır yüksəliş.

Parla, parla, Ulduzum,

Sönməz nurla, Ulduzum!

Sanki ananın alqışı ilə qarşılaşırıq:

Görüm həyatı səndə,

Sevinim, hər dinəndə

Tanın ana vətəndə

Bu soraqla, Ulduzum.

Həm sözlərdə, həm də musiqidə şairin və bəstəkarın "Ulduz" jurnalına olan çox isti, doğma münasibəti var. İfa da elə bu tandemdə olmalı idi. Hələ körpə, böyüməyə can atan bir övlada arzularla dolu bir ifa olmalı idi, həzin səslənməli idi. Mən də çalışdım ki, bu tandemi pozmayım, onlarla həmahəng olum.

Qeyd etməliyəm ki, Ağabacı Rzayeva Azərbaycanın ilk professional qadın bəstəkarlarından biridir. Onun musiqi nümunələri çox həzin, melodik, ürəyəyatımlıdır. Onun əsərlərini həm dinləməyi, həm də ifa etməyi çox sevirəm. Bir neçə əsərini də səsləndirmişəm. Onlardan “Vəslin həvəsi” romansı ən çox sevdiklərimdəndir".

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet.- 2023.- 20 oktyabr, №190.-S.13.