"Naxışım gətirmədi ki, gətirmədi..."

Əməkdar artist Pərviz Bağırov: "Bu sənətdə o qədər haqsızlıqlar var ki..."

Müsahibimiz Əməkdar artist, aktyor Pərviz Bağırovdur.

- Bir müddət öncə səhhətinizdə ciddi problemlər yaranmışdı. İndi necəsiniz?

- Hə, əvvəlcə infarkt keçirdim, sonra insult. Xeyli vaxt xəstəxanada yatdım. Hazırda ev şəraitində müalicə olunuram.

- Yəqin ki, bu günlərdə səhnə üçün lap çox darıxırsınız.

- Əlbəttə. Sudan qıraqda balıq necədirsə, biz aktyorlar da səhnədən uzaq düşəndə elə oluruq.

- Pərviz müəllim, belə dönəmlərin bir yaxşı tərəfi də var ki, insan özü ilə baş-başa qalıb keçmişi yaxşıca götür-qoy edə bilir. Məsələn, bu gün dönüb dünənə baxanda "kaş oynayardım" dediyiniz hansısa rol varmı?

- Qızım, insan nəyisə arzulayanda sahib olduğu imkanları da nəzərə almalıdır. İstər yaradıcılıq, istərsə də fiziki baxımından. Mən indi durub desəm ki, kaş "Maqbet"i oynayardım, gülməli olar. Elə rollar var ki, onu sadəcə arzulayırsan, ancaq bilirsən ki, oynasan, yaxşı olmaz, camaatı özünə güldürərsən. Çünki sənin xörəyin deyil. Bu mənada ürəyimdə qalan rol arzusu olmayıb. Həmişə gücümə görə rollar veriblər, mən də oynamışam. Ancaq sizə deyim ki, sənətdəki amplua məsələsi məndə olmayıb. Bu gün komediya oynayırdım, sabahı gün faciə.

- İncəsənət İnstitutunun dram və kino aktyorluğu fakültəsini bitirmisiniz. Həm də kinomuzun, teatrımızın qızıl dövründə. Necə xatırlayırsınız o illəri?

- Elədir. Mən Rza Təhmasibin kursuna qəbul olmuşdum. Gör mənimlə kimlər oxuyub: Yaşar Nuri, Zərnigar Atakişiyeva, Qabil Quliyev... O dövr tamam başqa idi (düşünür). Yaşar Nuri, Fuad Poladov, mən - məhlə uşaqları idik, Sovetskidə bir yerdə böyümüşdük. Uşaqlığımız bir-birimizin evində keçib. Həyətimizdə 161 nömrəli məktəb vardı, Fuadın atası orada müdir idi, anası da müəllimə idi. Atam teatrda işlədiyinə görə bizi teatra tapşırmışdı, tez-tez məhlədəki uşaqlarla yığışıb tamaşaya baxırdıq. Biz teatrın içində böyümüşdük.

- Yəqin ki, uşaqlıq dostlarınızla maraqlı xatirələriniz də çoxdur. Ən azından Yaşar Nurinin incə yumoru, məzəli söhbətləri hamımıza məlumdur.

- Onlar elə xatirələrdir ki, danışılası deyil, qızım. Allah hər ikisinə rəhmət eləsin. Sizə deyim ki, Fuad həyatda Yaşardan da pozitiv adam idi. Onun bir incə yumoru vardı ki. Hər ikisi həm yaxşı sənətkar, həm də yaxşı dost idilər.

- O dövrdə güclü sənətkarlar sanki dalğa kimi gəlmişdi. Sizcə, bu gəlişi şərtləndirən amillər hansılar idi?

- Həmin illər teatrın pik vaxtı idi. Mirzağa Əliyev, Əjdər Sultanov, Mövsüm Sənanı, Ağasadıq Gəraybəyli, Ələsgər Ələkbərov, Ağadadaş Qurbanov kimi sənətkarların dövründən söhbət gedir. Camaat onlar üçün əldən-ayaqdan gedirdi. Biz də o vaxt uşaq idik, bunları görürdük.

- Yəqin ki, atanızın sənətə gəlişinizdə böyük rolu olub. Çünki Sadıq Bağırov da dövrünün tanınmış aktyorlarından idi.

- Əksinə, o, mənim sənətə gəlməyimi istəmirdi. Ailədə beş uşaqdan təkcə mən aktyor oldum.

- Atanız niyə istəmirdi?

- Ümumiyyətlə, bir çox sənət adamları deyir ki, övladım incəsənətə gəlməsin. Çünki bu sənətdə o qədər haqsızlıqlar var ki... Oqtay Eloğlunun monoluqundakı kimi, "Biz zəhmətinə qarşı hər kəsdən təhqir görən zavallı aktyorlarıq". Həqiqətən də nə qədər əziyyət çəkirsən, ac-susuz səhərdən-axşama səhnənin tozunu udursan, əvəzində isə bir dəqiqə alqış, vəssalam. Bilirsiniz, nəinki aktyorluqda, elə digər sahələrdə də hər şey bəxtə bağlıdır. Fərqi yoxdur, hambal oldun, çəkməçi oldun, ya sənətkar. Kiminin bəxti gətirir, evini də alır, fəxri adını da, mükafatını da. Eləsi də var ki, 50-60 il atlanıb-düşür, ancaq bəxti gətirmir.

- Siz bəxti gətirənlərdənsiniz?

- Deməzdim.

- Harda gətirmədi şansınız?

- Əlli ildən çoxdur sənətdəyəm. Bu dövrdə əksər tamaşalarda ya birinci, ya da ikinci dərəcəli rollar oynamışam. Desəm ki, rol verməyiblər, yalan olar. Ancaq nəsə naxışım gətirmədi ki, gətirmədi.

- Sizcə, niyə?

- Mən hardan bilim axı. Bunu mənim adımı təltif siyahılarından silənlər bilir.

- Kim sildirirdi?

- Mənə deyirdilər ki, adın siyahıda var. Gözləyirdim, axırda adlar açıqlananda məlum olurdu ki, yox imiş. Belə. Mən bilmirəm kim neyniyirdi. Allah hamının etdiyi pisliyin əvəzini versin. Necə ki, o vaxt mənə etdilər.

- Atanız yəqin bunları nəzərdə tuturmuş.

- Hə. Atam "Əməkdar artist" adını gec almışdı. Biri var ki, fəxri adı cavan vaxtı alırsan, bu, aktyora stimul olur. Biri də var ki, gözləyirlər, əlli yaşına gəlir, onda verirlər. Gərək aktyoru gənc vaxtı qiymətləndirəsən. Adı aktyora ölənə yaxın vermək lazım deyil. Atam mənə bunların hamısından danışmışdı. Deyirdi ki, mən gözünün qabağındayam, çəkdiyim əziyyətləri görürsən. Atam da orta səviyyədə yaşayıb, borc-xərclə ailəsini saxlayırdı. Əgər çəkdiyin əziyyəti qiymətləndirməsələr, bu, sənin bütün ömrünü puç edir.

- Pərviz müəllim, sizin bioqrafiyanızda bir nüans diqqətimi çəkir. "Dədə Qorqud"da Turalın, "Babək"də Buğdayın, "Bizim Cəbiş müəllim"də Namiqin və digər yaddaqalan obrazların dublyajı sizə məxsusdur. Ancaq nəzərə alsaq ki, siz həm də aktyor idiniz, təkcə səsləndirə yox, həm də filmlərə daha çox çəkilə bilərdiniz.

- Bilirsiniz, o vaxt dublyaj maddi cəhətdən bizi qane edirdi. Yaxşı pul alırdıq, səhərdən-axşama kimi də işləyirdik deyə, çəkilməyə vaxt qalmırdı. Elə olurdu ki, gecə on birdə tamaşadan çıxıb dublyaja gedirdik. Xüsusilə də, hind filmlərinin nümayişi sərfəli olduğu üçün bizi məcbur edirdilər ki, səhərə qədər səsi yazıb bitirək. Çünki rayon kassalarında hind filmlərinə bilet çox yaxşı satılırdı. Təsəvvür elə, belə ağır rejimdə işləyən bir adam insult ola. Əlli ilim belə keçib. Televiziyada da həmçinin. "Səhər görüş"lərindən tutmuş, "Kitablar aləm"i verilişinə kimi dəvət edirdilər. Yaşar Nuri bir dəfə zarafatla dedi ki, evdə televizoru hansı kanala çevirirsən Pərvizin səsi, soyuducunu açırsan Pərvizin səsi... Hara baxırsan Pərvizdir. Bir sözlə, bütün gün qaçaqaçda olurdum deyə filmə çəkilməyə vaxt qalmırdı. Ancaq sizə deyim ki, bir-iki dəfə sınaq çəkilişlərinə getsəm də, filmə düşə bilməmişəm.

- Məsələn?

- Məsələn, "Qərib cinlər diyarında" filminin sınağına getmişdim, ancaq məni yox, Bəxtiyar Xanızadəni seçdilər. Sonradan isə gəlib mənə dedilər ki, səsini sən yazarsan.

- Bu sizdə qısqanclıq yaratmadı ki?

- Bu nə sözdür? Qısqanclıq nədir? Sadəcə təəssüf, vəssalam. Çünki adam istər-istəməz düşünür ki, əgər mən bu obrazın səsini oxuya bilirəmsə, deməli, oynaya da bilərdim. Çünki rolun alınmağında səsin böyük əhəmiyyəti var. Səs daxildən gəldiyi üçün obraza dair bir çox xüsusiyyətləri tamaşaçıya çatdıra bilir. Sizə bir nümunə deyim. "İstintaq" filmində Səməndər Rzayev Aleksandr Kalyagindən artıq səsi ilə o rolu göylərə qalıdırıb. Düzdür, Kalyagin zəif aktyor deyil, ancaq Səməndərin səsi bu rola çox şey qatıb. Bayaq dediyiniz qısqanclıq məsələsinə gəldikdə isə... O deyirlər e, yaxşı mənada paxıllıq etmək. Bax, mən bunu qətiyyən qəbul etmirəm. Qısqanclıq necə yaxşı mənada ola bilər? Rəqabət başqadır, qısqanclıq başqa. Necə ki, xəyanətin yaxşısı yoxdur, paxıllığın da yaxşısı ola bilməz.

- Pərviz müəllim, olar müsahibə üçün bir şəkil çəkdirək.

- Yox. İndi müalicə olunuram deyə bərbərə getmək, özümü səliqəyə salmaq uzun haqq-hesabdır. İstəmirəm tamaşaçılarım məni bu cür görsünlər, qoy həmişə səhnədəki Pərviz Bağırovu xatırlasınlar. Köhnə şəkillərimdən birini verərsiniz.

Aytac SAHƏD

525-ci qəzet .- 2024.- 21 dekabr(№235).-S.19.