Cığal iradlara sərrast
cavablar
Tənqid də, irad da gərək səmimi olsun -
yalnız səmimi söz inandıra, ictimai rəydə ciddi
qarşılana bilər. Qeyri-səmimi, məkrli oldusa, o
sözün müəllifi ziyanı seçdiyi hədəfə
yox, özünə vuracaq, öz nüfuzuna xələl gətirəcək.
Siyasi, diplomatik müstəvidə səmimiyyət məsələyə
obyektiv münasibət sərgiləməyi, peşəkar
yanaşmanı ehtiva edir. Qeyri-obyektiv, peşəkarlıqdan
uzaq tənqid ilk növbədə tənqid edən tərəfin
gizli məqsədini, ütülü cümlələrlə
pərdələnmiş riyasını ortaya qoyur. Eynən son
dövrlər bəzi dövlətlərin və beynəlxalq
pasportlu qurumların ən müxtəlif məsələlərdə
Azərbaycana münasibətində müşahidə
olunduğu kimi.
Nə az, nə çox, otuz ildən sonra Azərbaycan
öz torpaqlarının 20 faizini işğaldan, yüz minlərlə
vətəndaşını ağır məcburi
köçkün həyatından qurtardı, ərazi
bütövlüyünü və suverenliyini bərpa etdi.
Otuz il işğalçının barbar əməllərinə
göz yummuş, hətta bir çox halda ən mötəbər
kürsülərdən ona haqq qazandırmış bəzi
dövlətlər və beynəlxalq qurumlar yenə Azərbaycana
qarşı ədalətsiz, qərəzli, qısqanc mövqe
sərgiləməkdən əl çəkmir, ölkəmizə
təzyiqi gücləndirməyə
çalışırlar. Açıq-aşkar
görünür ki, Azərbaycanı irad tutmaq xatirinə tənqid
hədəfinə çevirir, necə deyərlər,
heç nədən ölkəmizə ilişməyə can
atır, cığallıq edirlər.
Bu ilin ilk günlərində ABŞ Dövlət
Departamenti dünya ölkələrində dini azadlıqların
vəziyyətilə bağlı yaydığı illik
hesabatında bir neçə ölkə ilə yanaşı,
Azərbaycanda da dini etiqad azadlığının ciddi şəkildə
pozulduğu iddiasını irəli sürdü. 30 il dini məbədləri
erməni işğalçıları tərəfindən təhqir
edilmiş bir ölkənin paytaxtında - Bakıda erməni
kilsəsinin bir daşı da incidilməyib, eləcə də
pravoslav, katolik kilsələri, yəhudi sinaqoqları, digər
dini ibadətgahlar göz bəbəyi kimi qorunur. Ancaq yenə
də multikultural dəyərlərə bu cür ən
yüksək səviyyədə sayğı göstərən
Azərbaycan hədəf seçilib. Artıq heç kimə
sirr deyil ki, Dövlət Departamentinin hesabatının Azərbaycana
aid hissəsi Amerika Erməni Assambleyasının vəzifəli
şəxslərindən biri, Azərbaycana qarşı qərəzli
mövqeyi ilə seçilən Daniella Aşbaxyanın rəhbərliyi
ilə hazırlanıb. Deməli, neçə il ATƏT-in
Minsk qrupunun həmsədri kimi Qarabağ münaqişəsinin
sülh yolu ilə tənzimlənməsi missiyasını
istismar etmiş ölkələrdən birinin mühüm
dövlət strukturu hələ də erməni
yalanlarının yayılmasına alət olmaqdan əl
çəkmir. Azərbaycanın həm Xarici İşlər
Nazirliyi, həm də Dini Qurumlarla İş üzrə
Dövlət Komitəsi ABŞ Dövlət Departamentinin din
üzərinə köklənmiş ermənipərəstlik
nağılının cavabını qətiyyətllə
verdi.
Bu, 2020-ci il sentyabrın 27-dən başlanan, Azərbaycanın
böyük Zəfəri ilə yekunlaşan Vətən
müharibəsindən sonra ölkəmizə qarşı
qabarmış diplomatık təzyiqlərin yalnız bir
parçasıdır. Son illərin gündəminə nəzər
salsaq, ayrı-ayrı ölkələrin, beynəlxalq
qurumların belə haqsız və qərəzli
ittihamlarına çox rast gələ bilərik. Amma bir az səhih
araşdırma aparsaq görərik ki, bu məsələdə
daha çox canfəşanlıq göstərən ölkə
Ermənistanın havadarı rolunun ifaçısı
Fransadır. O Fransa ki, ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri
kimi hər vəchlə Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini
işğal etməsi faktına söz yumub, erməni
separatizmini dəstəkləyərək daima
işğalçı tərəfə haqq qazandırmağa
çalışıb.
Azərbaycanafob mövqeyi ilə seçilən bu
dövlət ölkəmizə qarşı məkrli niyyətini
Vətən müharibəsinin elə ilk günlərindən
büruzə verməyə başladı. Məhz Fransanın
səyi nəticəsində 2020-ci ilin 29 sentyabr və 19
oktyabr tarixlərində BMT Təhlükəsizlik
Şurasında Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə
dair müzakirələr keçirildi. Müzakirələrdən
sonra qurumun sədri adından hazırlanan anti-Azərbaycan
xarakterli bəyanat layihəsinin əsas müəlliflərindən
biri də elə Fransa idi. Azərbaycanın haqq mübarizəsinə
dəstək verən, BMT Təhlükəsizlik
Şurasının qeyri-daimi üzvləri olan Qoşulmama Hərəkatının
üzv dövlətlərinin israrlı və prinsipial
mövqeyindən sonra o vaxt bəyanat layihəsi rəsmən
geri götürüldü və Parisin arzusu, necə deyərlər,
suya düşdü.
Anti-Azərbaycan mövqeyindən əl çəkməyən
Fransa Vətən müharibəsindən təxminən iki il
sonra - 2022-ci ildə yenidən meydana atıldı. Avropa
İttifaqının təşəbbüsü ilə Azərbaycanla
Ermənistan arasında vasitəçi olmağa səy
göstərən, lakin burada da paxırı açılan və
"kövrək sülhə töhfə vermək"
şansını itirən rəsmi Paris növbəti dəfə
BMT-yə üz tutdu və sentyabrın 12-də Ermənistan
silahlı qüvvələrinin dövlət sərhədinin
Daşkəsən, Kəlbəcər və Laçın
istiqamətlərində törətdiyi genişmiqyaslı təxribat
nəticəsində iki gün davam edən döyüşlər
zamanı qurumun Təhlükəsizlik Şurasının
toplantısını çağırdı. Erməniləri
zərərdidə gözündə görən Prezident
Emmanuel Makron bu addımını guya tərəflər
arasında atəşkəsin əldə olunması cəhdi
ilə izah etdi. Parisin oxu bu dəfə də daşa dəydi.
Sentyabrın 15-də keçirilən toplantıda iki ölkənin
hələ dəqiqləşməyən sərhədindəki
eskalasiya məsələsi müzakirəyə
çıxarılsa da, Azərbaycana qarşı ermənilərin
və tərəfdarlarının arzuladıqları qətnamə
qəbul edilmədi və gözləntilər baş
tutmadı.
Amma hələ bu da son deyildi. Rusiya sülhməramlılarının
müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazilərində
faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarına
etiraz edən Azərbaycanın qeyri-hökumət təşkilatları
nümayəndələrinin və ekofəalların
Laçın-Xankəndi yolunda 2022-ci il dekabrın 12-dən
başlatdıqları dinc aksiyadan əndişələnən
Fransa yenə BMT Təhlükəsizlik Şurasına
müraciət etdi, qurumun iclasını
çağırdı. Dekabrın 20-21-də keçirilən
o iclasda da istək hasil olmadı. Azərbaycanın uzaqgörən
və düşünülmüş addımları, eləcə
də Böyük Britaniya, Rusiya kimi ölkələrin bu təşəbbüsün
əleyhinə çıxmaları nəticəsində
ölkəmizin haqlı mövqeyi dəstək qazandı.
Ermənistan sevdasından əl çəkməyən
Fransa bu ilə də "sürprizlə" başladı.
Əli beynəlxalq qurumların dəstəyindən
üzülən Paris Azərbaycana qarşı təkbaşına
"mübarizəyə" qalxdı. Yanvarın 17-də
Fransa Senatı Azərbaycanın ötən ilin sentyabr
ayında Qarabağda keçirdiyi hərbi əməliyyatı
pisləyən, Ermənistana hərbi dəstəyə, Azərbaycana
qarşı sanksiyalara çağıran qətnamə qəbul
etdi. Senatın bu bədnam qətnaməsinə Azərbaycanın
reaksiyası gecikmədi. Milli Məclisin Beynəlxalq
münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr
komitəsinin düşünülmüş cavabı,
xüsusən, qəbul edilən bəyanatın sonuncu bəndləri
- Fransanın əsarətində olan dövlətlərin
müstəqilliyinin tanınması, iqtisadi məsələlərlə
bağlı qarşı tərəfə adekvat reaksiyanın
verilməsini nəzərdə tutan məqamlar cılız və
yersiz iradlara Azərbaycanın sərrast və tutarlı
cavabı idi.
İllər uzunu Azərbaycana münasibətini əsasən
Ermənistanın müdafiəsi üzərində quran, hər
dəfə də ədalətsiz mövqeyinə görə
uğursuzluğa düçar olan Fransa ölkəmizə
qarşı kin-küdurətini indi daha bir müstəvidə
nümayiş etdirir.
BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə
Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər
Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) bu il ölkəmizdə
keçirilməsinə qərar veriləndən dərhal
sonra "köhnə dost" Fransa yenidən hərəkətə
gəldi. Bu tədbirə ev sahibliyi edilməsində hətta
Ermənistanın da Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləməsi
beynəlxalq aləmdə bir çoxlarını, o cümlədən,
"ardıcıl erməni təəssübkeşi"
Fransanı pəjmürdə elədi. Ötən ay bu ölkənin
bir qrup ictimai xadimi və bir neçə şəhərinin
meri (eləcə də "erməni cəfakeşi" Paris
meri Ann Hidalqo) bəyanat yayaraq COP29-un Azərbaycanda
keçirilməsi qərarına etirazını bildirdi. Amma
gec idi, necə deyərlər, qatar artıq getmişdi, qərar
verilmişdi və onu dəyişmək mümkünsüz
idi. Bu zaman təşəbbüsü ələ alan
"Guardian" qəzeti COP29-un keçirilməsi ilə əlaqədar
Təşkilat Komitəsinin yaradılması haqqında Azərbaycan
Prezidentinin sərəncamını hədəfə
götürən "She Changes Climate" adlı hansısa hərəkatın
qınağını tirajladı və COP28-ə ev sahibliyi
etmiş Birləşmiş Ərəb Əmirliyi ilə
müqayisələr apardı. İddianın qərəzli
olduğu ondan bilinirdi ki, Azərbaycandakı təşkilat
komitəsində qadınların təmsil olunmaması ölkəmizdə
gender bərabərliyinin pozulması kimi dəyərləndirilirdi.
Halbuki bu bəyanatı yayan o hərəkat da, onu tirajlayan
"Guardian" qəzeti də Avropanın bir parçası
olan Azərbaycanda gender bərabərliyi ilə bağlı
hansısa problemin olmadığını, ölkəmizdə
qadınların ən nüfuzlu dövlət və hökumət
strukturlarında kifayət qədər təmsil edildiyini bilməmiş
deyillər. Sadəcə qərəz, ölkəmizə
qarşı kin-küdurət əsl həqiqəti etiraf etməyə
imkan vermir. Təşkilat komitəsinin tərkibinə gəlincə,
Azərbaycanda qəbul edilmiş rəsmi protokola görə,
hansısa mötəbər bir tədbirin keçirilməsi
ilə bağlı təşkilat komitəsi yaradılanda ora
konkret fəaliyyət sahələrinə cavabdehlik
daşıyan şəxslərin - nazirlərin adları daxil
edilir və protokol qaydasından irəli gələn məqamı
hansısa mənfi tendensiya ilə əlaqələndirmək,
yumşaq ifadə etsək, qeyri-peşəkarlıqdır.
Yeri gəlmişkən, artıq bir neçə gün
öncə ölkə Prezidentinin sərəncamı ilə
sözügedən təşkilat komitəsinin tərkibində
dəyişiklik edildi, komitə üzvlərinin sayı
artırıldı və 12 nəfər qadının adı
siyahıya əlavə olundu, Azərbaycan Əməliyyat
Şirkətinin İdarə Heyətinin sədri vəzifəsinə
isə Heydər Əliyev Fondunun ətraf mühitin mühafizəsi
və iqlim fəaliyyəti üzrə layihələrinin rəhbəri
Nərmin Carçalova gətirildi. Bir faktı da qeyd edək
ki, Nərmin Carçalova ötən il Birləşmiş
Ərəb Əmirliklərində keçirilən COP28-də
Azərbaycan pavilyonunun layihə meneceri olub.
Əslində heç bir obyektiv müşahidəçi
Azərbaycanda qadınların ictimai həyatda, dövlət
strukturunda fəallığının əksini iddia etməz.
Bu mövqe sadəcə qərəzin və qeyri-obyektiv
münasibətin təzahürüdür.
Azərbaycan Prezidenti
İlham Əliyev bu günlərdə yerli televiziya
kanallarına müsahibəsində ən müxtəlif beynəlxalq
tədbirlərin, o cümlədən, COP29-un ölkəmizdə
keçirilməsi məsələsindən danışarkən
bir sıra maraqlı məqamlara toxundu. COP29-un ölkəmizdə
keçirilməsi qərarının dəqiq və
düşünülmüş diplomatik addımların nəticəsi
olduğunu, Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu
böyük dərəcədə artıracağını
vurğulayan Prezident "dırnaqarası ənənəvi
dostlarımızın" bizimlə əlaqəli səsvermələr
ərəfəsində adətən başqa ölkələrə
təzyiqlər göstərdiyini, onları Azərbaycana səs
verməməyə təhrik etdiyini, səsvermələr
xeyrimizə müsbət sonuclanandan sonra isə əleyhimizə
növbəti media kampaniyası başlatdıqlarını
bildirdi. "Heç bir əsası olmadan və hətta mənim
COP29-a təyin etdiyim bizim ekologiya nazirini də atəşə
tutdular ki, o, uzun illər neft şirkətində işləyib.
Bu, nə deməkdir?.. Bu adam neft şirkətində ekologiya
üzrə vitse-prezident vəzifəsində işləyib.
Ondan sonra altı ildir ki, ekologiya naziri işləyir... Hər
halda bunlar təbiidir, çünki bütün beynəlxalq tədbirlər
keçiriləndə biz belə bir kampaniya ilə üzləşirik...
Yəni necə deyərlər, artıq bu olmasa, biz təəccüblənərik.
Əcəba, nə olub? Nəyi düzgün etməmişik
ki, bizi indi tərifləyirlər Qərbdə. Yəni əgər
onlar bizi tərifləyirlərsə, deməli, nəsə
biz, necə deyərlər xəta törətdik" - deyən
dövlətimizin başçısı xarici mətbuatda
yazılan belə fikirləri gülüşlə
qarşıladı. İrad, tənqid yerində olmayanda, qərəzli
olanda yalnız gülüş doğurur. Bu gün Azərbaycan
öz tarixinin ən qürurlu dövrünü
yaşayır. Azərbaycan Prezidentinin jurnalistlərə
müsahibəsində ötən ilin sentyabrındakı lokal
antiterror tədbirləri ilə bağlı dediyi kimi,
çoxəsrlik tariximizdə belə bir zəfər
olmayıb. Doğrudan da, bu zəfəri qısqananlar, istəməyənlər
çoxdur, belələri nə olur-olsun Azərbaycana irad
tutmağa həvəslidirlər. Bu iradlar bəzən o qədər
yersiz, cığal görünür ki, həmin iradı
tutanlara elə gülümsəməklə, ironiya ilə
cavab vermək lazımdır.
Rəşad Məcid
Mətbuat Şurasının sədri
525-ci qəzet.-2024.- 23 yanvar, №12.- S.5.