Dilbər bibimlə - Dilbar mamamla bayram görüşümüz

...Ortayaşlılığım xarakterik duyğularla gəlib, elə normativ sayılası davranışlarla da keçir. Bunu o qədər istəməsəm də, baxıram ki, başım bugünümdən azca ayazıyan kimi fikrim-meylim sabahımdan çox dünənimə yönəlir. Olacaqların dumanında azıb-itməmək üçün olmuşlara sığınır, xatirələrimi diri, yaddaşımı aydın-ayıq saxlamağa çalışıram. Gözlərim gələcəkdən artıq keçmişə dikilir: birincidə ehtimalların təlaşı, ikincidə dəyişilməzliyin rahatlığı var çünki. Qorxmağa dəyməz: görünür, 50-nin bircə addımlığında bunlar hamısı olan işdir...

8 Martda Dilbər bibimin - bizə behiştlik nənəmdən yadigar olan istəkli Dilbar mamamın ziyarətinə gedib hüzurunda bayramını təbrik elədim...

Onu kitab dilincə, standart üslubca "Dilbər bibi" kimi tanıtmaq - ən azı mənim aləmimdə - hələ nəsə demək deyil. Bu ifadədə bəlli bir soyuqluq, yetməzlik var. Ancaq öz tərəflərimizcə, öyrəşdiyimiz üzrə "Dilbar mama" deyəndə aramızdakı müstəsna doğmalığın, ünsiyyətdən duyduğumuz hərarətin, ona xas şəfqət və əzəmətin miqyasını, sanbalını dilə gətirib çatdırmaq olur...

Yenə qapını üzümə özü açdı, yalnız onun göstərə biləcəyi nəvazişlə, dadlı salamlamayla qarşıladı. Körpəliyimdən qulaq yaddaşıma hopmuş munis kəlmələr ruhumda uyuyan mehr dalğalarını oyadıb şahə qaldırdı.

İkimiz üçün də bayram üstünə bayram gəlmişdi. Alqışlı, xeyirdualı dodaqlarıyla öpdükcə öpdü, şəfqətli əlləriylə hey oxşadı məni. Özüylə adaşı - sonbeşik nəvəsi arasında oturtdu, həmin anı fürsət bilib ürəyimdə ülvi bir arzu da tutdum...

Çeşidli ləziz mürəbbələrindən dadıb, can dərmanı çayından içə-içə saatlar boyu söhbətləşdik. Əlbəttə, daha çox o danışdı, mən dinlədim, suallar verdim: yaddaş-xatirə xəzinəsindən, duyğu-düşüncə saxlancından zehnimə, könlümə yenə də misilsiz töhfələr, ələdüşməz nemətlər ötürdü.

Özü demiş, Köhnə Arvaddır Dilbar mamam. Təbii ki, məsələ təkcə 1942-ci il təvəllüdlü olması deyil. Ultraliberalist-psevdofeminist zehniyyət inciyərsə, incisin, amma Köhnə Arvad - bu məqamda, Dilbar mamamın nümunəsində - yüksək keyfiyyət nişanı, üstün səviyyə göstəricisidir.

Bir vaxtlar qıtlığın, müşkülün aşağı həddini də görüb, sonralar və indi varın-imkanın, ixtiyaratın yuxarı yerini də. Dünyanın cürbəcür şəklinə-cilvəsinə, zamanın, insanların min cür halına şahid olub. Ömrünün saysız eniş-yoxuşunda dəfələrlə bərkə-boşa düşüb. Çox zəhmətə qatlaşıbsa, bol da bəhrəsini alıb. Nisgil-qüssə yeyibsə, göz-könül dolusu şadlıq-fərəh də dadıb. Amma bunların heç biri bu xan-sultan ruhlu qadının vüqarından, ləyaqətindən bircə qəlpə qoparıb aparmadığı kimi, onun nəcib təbiətinə zərrəcə təkəbbür, ucuz-yersiz qürur da gətirməyib. Halallığı, qoçaqlığı, məğrurluğu, comərdliyi, qayğıkeşliyi, xanımyana təmkini Dilbar mamama həm qüvvət, həm zinət verib.

Bu 83 yaşında da elə öz hal-xasiyyətində, 45 ildən bərisini xatırladığım məxsusi tərzindədir Dilbar mamam: üz-gözünün könül isidən nuru, dilinin-qəlbinin ruha məlhəm duası-alqışı, halal süfrəsinin tükənməz bərəkəti ilə! Uşaqlıqdan bizi gah sevindirib könlümüzü açan o xoş-həlim, gah da irili-xırdalı xətalardan çəkindirən zabitəli, amma hər bir halda gur-qəltanlı səsi yenə həmişəki təsirində-hökmündədir. Şadlananda da, acıqlananda da rəhmətlik Əzət nənəmi çox-çox xatırladan əziz ədaları, doğmalıq qoxuyan ilıq, təravətli nəfəsi də öz yerində...

Allah bu layiqli ömrünə daha da bərəkət versin, canın-başın beləcə sağlam qalsın, gözəl bibim - ağbirçəyim! İşığın da, kölgən də həm evindən, həm başımızın üstündən hələ uzun zaman çəkilməsin, Dilbar mama!

...Çox zaman hafizəmiz üçün əşyalardan, məkanlardan, qoxulardan mədəd umur, onları xatiratımıza söykək tuturuq. Halbuki yaddaşımızın ən etibarlı mənbələri, ən məhrəm pasibanları ortaq keçmişimiz olan insanlardır: qollarımızı uzatsaq, çiyinlərini qucaqlayacağımız, barmaqlarımızı açsaq, yanaqlarını, saçlarını oxşayacağımız insanlar!

Seyfəddin HÜSEYNLİ

"Dünya ədəbiyyatı" dərgisinin baş redaktoru

525-ci qəzet .- 2025.- 11 mart(№45).- S.13.