Marionet Köçəryanın son çırpınışları

Ermənistanın ikinci prezidenti Robert Köçəryan yenidən fəallaşıb. Bir neçə gün əvvəl onun yerli media orqanlarına müsahibəsi zamanı Ermənistan-Rusiya münasibətləri, Avropa İttifaqı, Azərbaycanla sülh sazişinə dair səsləndirdiyi fikirlər də bunu göstərir.

Təlimatın Rusiyadan gəldiyi şübhə doğurmur.

Köçəryanın müsahibəsinin mahiyyətini məhz Rusiyanın Ermənistan üçün yeganə xilaskar olması təşkil edir. Rusiya ilə strateji münasibətlərin bərpa edilməsinin vacibliyini önə çəkən Köçəryan bildirib ki, İran amilini də bura daxil etmək lazımdır. Belə ki, Ermənistan-Rusiya münasibətlərinə İran komponenti əlavə olunmalı, üçtərəfli formata çevrilməlidir. Onun sözlərinə görə, Rusiyanı təcrid etməyə çalışanlar özlərini təcrid edirlər. Köçəryan İrəvanın Aİ ilə yaxınlaşmasını da sərt tənqid edib. Bildirib ki, Avropa Ermənistanın təhlükəsizlik məsələsini həll edə bilməz, bunu düşünmək sadəcə sadəlövhlükdür. Onun sözlərinə görə, Avropanın məqsədi Rusiyaya zərər verməkdir və bu siyasət başqasının əlində alətə çevrilməkdədir.

Yada salaq ki, Köçəryan iki illik sükutdan sonra bu ilin fevralında mətbuat konfransı keçirərək bir sıra sərsəm açıqlamalar verərək, ATƏT-in Minsk qrupunu müdafiə edib, Paşinyanı Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıdığına görə ittiham edib. Köçəryanın aylar sonra yenidən "dirilməsi", siyasi səhnəyə çıxması onu göstərir ki, birincisi, vurğuladığımız kimi, Moskvanın təlimatını icra edir, ölkəsinə müstəqil dövlət kimi deyil, Rusiyanın bir əyaləti olaraq baxır. Eyni zamanda, gələn il keçiriləcək seçkilərdə Rusiyanın dəstəyi ilə yenidən hakimiyyətə gələcəyinə ümid edir. Son vaxtlar Ermənistanda Rusiyanın 5-ci kolonu olan qüvvələrin fəallaşması da bundan irəli gəlir.

Yeri gəlmişkən, Moskva Ermənistan üzrə kurator təyin edib. Bu vəzifəni Rusiya Prezident Administrasiyası rəhbərinin birinci müavini, keçmiş Baş nazir Sergey Kiriyenko icra edəcək. Qeyd edilən təyinat da Kremlin Ermənistana sırf forpost kimi baxışını, onu müstəqil dövlət hesab etmədiyini nümayiş etdirir. Əks halda, bir ölkə digəri üzrə niyə kurator təyin etsin?!

Köçəryan cinayətkar xunta rejiminə rəhbərlik etmiş şəxsdir. 1998-ci ildə ilk dəfə qanunsuz yolla prezidentlik kürsüsünə sahiblənən Köçəryan, 27 oktyabr 1999-cu il tarixində parlamentdə və hökumətdə özünə qarşı olan müxalifəti sıradan çıxarmaq məqsədi ilə Ermənistan parlamentinə silahlı hücum təşkil edib. Həmin hücum nəticəsində Baş nazir Vazgen Sarkisyan, parlamentin sədri Karen Dəmirçyan, onun müavinləri, fövqəladə hallar naziri, deputatlar öldürülüb, azı 30 nəfər yaralanıb. Köçəryan 2008-ci ildə də öz xalqına atəş açmaq əmri verdi. Həmin il fevralın 19-da keçirilmiş prezident seçkisinin nəticələrinə etiraz edən insanlar aksiyalara başladılar. Aksiyaçılar İrəvanda Azadlıq meydanında 10 gün gecə-gündüz mitinq keçirdilər. Həmin il martın 1-də etirazçılarla hərbi-polis qüvvələri arasında baş verən qarşıdurma nəticəsində 10 nəfər ölüb, 200 nümayişçi xəsarət alıb.

Ermənistanın separatçı hərəkatının əsas fiqurlarından olan Köçəryan Azərbaycan xalqına qarşı amansız cinayətlər törədib, vaxtilə Qarabağda məhz SSRİ DTK-nın xətti ilə başlayan separatçı hərəkatına DTK agenti kimi Köçəryan başçılıq edib. Onun Qarabağda fəaliyyətinin məqsədi azərbaycanlılara qarşı geniş nifrətin, azərbaycanofobiyanın yayılması olub. "Krunk" təşkilatın üzvü olaraq o, Qarabağda ermənilər arasında etnik nifrəti təbliğ edib və faktiki münaqişənin başlamasının əsas səbəbkarlarından olub. Köçəryan 1990-cı illərin əvvəlində Xocalı, Kəlbəcər, Laçın, Füzuli və Azərbaycanın digər bölgələrində etnik təmizləmə həyata keçirib. 1992-ci ilin fevralında Xocalı soyqırımını törədib. Əli öz xalqının da qanına batan bir cani indi yenidən hakimiyyət arzusundadır. Köçəryan hesab edir ki, onun aktiv fəaliyyəti ilə Rusiya regionda 2020-ci ildən sonra yaranmış yeni status-kvonu dəyişəcək. Lakin bu, sadəcə illüziyadır, mümkünsüzdür. Köçəryan kimilər hətta öz ağalarının dəstəyi ilə Azərbaycan dövlətinin yaratdığı reallıqları heç bir halda dəyişə bilməzlər. Siyasi səhnədə olmağı arzulayan marionet Köçəryanın bir siyasi perspektivi var. O da Bakıda ədalət mühakiməsi qarşısında cavab vermək və cinayətlərinə görə layiq olduğu cəzasını almaqdır.

Milli Məclisin deputatı Hikmət Babaoğlu mövzu ilə bağlı "525"ə deyib ki, Ermənistanın keçmiş prezidenti Robert Köçəryanın yenidən fəallaşması əslində bu ölkədə radikalların yenidən aktivləşməsi ilə bağlıdır: "Hər kəsə aydındır ki, Köçəryanın yenidən siyasətə qayıtması yalnız Rusiyanın dəstəyi ilə mümkündür. Amma mənə elə gəlir ki, Rusiya bu cür kartları nadir hallarda yenidən istifadə edir. Rusiya onu da bilir ki, Köçəryanın təkrar siyasətə qayıtması birbaşa Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərə mənfi təsir göstərə bilər. Ona görə də düşünmürəm ki, Rusiya hazırda Köçəryana ciddi siyasi fiqur kimi baxsın".

Onun sözlərinə görə, sadəcə olaraq Köçəryan radikalları yenidən təşkilatlandıraraq Rusiyanın sərəncamında olan başqa bir radikal üçün elektorat hazırlamaq işi ilə məşğul ola bilər: "Yəni onun hazırkı mərhələdə funksiyası yalnız bundan ibarət ola bilər. Ona görə də Köçəryan əslində özünün sonuncu müsahibəsində də bununla məşğuldur və sadəcə Rusiyanı xilaskar kimi göstərməklə Rusiyanın Ermənistanda nüfuzunun bərpa olunmasına xidmət edir. Bu kontekst bütün günahların Baş nazir Paşinyanda axtarılmasını önə çıxarır. Yəni ictimai rəyə Paşinyanı hədəf kimi göstərir. Ancaq Paşinyan artıq 2018-ci ildəki Paşinyan deyil, o, müəyyən siyasi təcrübə qazanıb və öz hakimiyyətini ən kritik məqamlarda müdafiə etməyi bacardığını göstərib. 2020-ci ildə 44 günlük müharibədə Ermənistanın ağır məğlubiyyətindən sonra 2021-ci ildə Paşinyan yenidən Baş nazir seçildi. Ona görə də indiki mərhələdə Paşinyan o dəqiqə gözardı ediləcək və siyasətdən dərhal silinəcək fiqur kimi görünmür. Mənə elə gəlir ki, Rusiya da bunu başa düşür və ona görə də xüsusi kurator təyin etməklə ilk növbədə Ermənistanın hələ də onun forpostu olduğunu diqqətə çatdırmağa çalışır. İkincisi, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun 21 mayda Ermənistana başlayacaq səfərində də Paşinyanla mümkün ortaq dil tapmaq cəhdləri olacaqdır. Əgər Lavrov Paşinyanla ortaq dil, təmas xətləri tapa bilərsə, o zaman əlbəttə ki, biz Köçəryanın da ritorikasında geriçəkilmələri müşahidə edəcəyik".

Deputat əlavə edib ki, Köçəryanın yenidən baş qaldırması və yaxud baş qaldırmaması o qədər də əhəmiyyətli deyil. Çünki Azərbaycan Prezidenti qeyd edib ki, Ermənistanda aktiv və passiv revanşistlər var. Yəni passiv revanşistlər Paşinyan və onun komandasıdır, aktiv revanşistlər isə elə Köçəryan, Qarabağ klanı, Daşnaksütyun və digərləridir: "Düşünürəm ki, bu, çox strateji təsbitdir. İstənilən vaxt Paşinyan Köçəryana çevrilə bilər və istənilən vaxt, başına dəmir yumruq dəyən kimi, Köçəryan da Paşinyana çevrilə bilər. Erməniliyin mahiyyəti bundan ibarətdir. Ona görə də bizim üçün o qədər də fərqi yoxdur, hansı revanşist aktiv, hansı passiv fazadadır. Nəticə etibarilə Azərbaycana onların münasibətləri eyni olacaqdır. Bizim üçün lazım olan Azərbaycanın güclü olmasıdır ki, aktiv revanşistləri, radikalları dəmir yumruqla əzərək passiv və yaxud neytral radikallara çevirsin".

Politoloq İlyas Hüseynov "525"ə deyib ki, Ermənistanın sabiq prezidenti Robert Köçəryan Rusiya ilə olan əlaqələrini, bağlantılarını gizlətmək istəmir, əksinə, daha qabarıq şəkildə Rusiyaya meyilli olduğunu sübuta yetirir: "Hazırkı hakimiyyətin tənqidi prizmasından çıxışları ilə yanaşı, birbaşa olaraq yeganə çıxış yolunun, təhlükəsizlik təminatçısının Rusiyanın olmasına dair işarələr də özünü göstərməkdədir. Heç kimə sirr deyil ki, Köçəryan uzun illər ərzində taladığı vəsaitlə Rusiyada özünə biznes formalaşdırıb. O, bir tərəfdən Rusiyada öz biznes maraqlarını təmin etmək, digər tərəfdən Rusiyanın əli ilə Nikol Paşinyanı devirərək hakimiyyətə gəlmək maraqlarını da gizlətmir. Çox hiyləgər, eləcə də hakimiyyət düşkünü olan Robert Köçəryan müxtəlif vasitələrlə öz məqsədlərinə çatmaqda maraqlıdır. Bir müddət öncə müxtəlif koalisiyalar, bloklar yaradaraq keçmiş Qarabağ klanının üzvlərini və Daşnaksütyun partiyasını yanına toplayaraq Paşinyan əleyhinə fəaliyyəti icra edirdisə, bu gün sanki meydanda tək qalıb, müxtəlif yollarla öz təhlükəsizliyini təmin etməyə çalışır".

Politoloq söyləyib ki, Bakıdakı "Nürnberq prosesi" (Azərbaycanda hərbi cinayətlərdə ittiham olunan ermənilərin məhkəməsi - red.) həm də Robert Köçəryan, Serj Sarkisyan və əli azərbaycanlıların qanına batmış digərlərinin də məsuliyyətini formalaşdırır: "Hesab edirəm ki, çox yaxın gələcəkdə Azərbaycana qarşı törədilmiş hər bir cinayətə görə Köçəryan və ona bənzər şəxslər cavab verəcəklər və o gün uzaqda deyil".

Pərvanə

525-ci qəzet .- 2025- 21 may(№87).- S.5.