Heydər Əliyev irsində mədəniyyətin yeri

Ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycan tarixində misilsiz xidmətləri olan böyük dövlət xadimi, əsl xalq lideridir. O, ölkəyə rəhbərlik etdiyi dövrlərdə yalnız iqtisadi və siyasi inkişafa deyil, milli mədəniyyətin tərəqqisinə də nail olmuş, müasir müstəqi dövlətimizin qurucusu kimi bu sahəni daim diqqət mərkəzində saxlamışdır. Mədəniyyəti milli ruh və tarixi yaddaşla sıx bağlılıqda görən Ulu öndər bu iki amilin xalqın mövcudluğu üçün çox vacib olduğunu qeyd edirdi. Buna görə də həm klassik, həm də müasir mədəniyyətin müxtəlif sahələrinin inkişafına paralel şəkildə yanaşırdı.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin mədəniyyət siyasətinin əsas məğzi milli-mənəvi dəyərlərin qorunması və inkişaf etdirilməsi idi. Onun rəhbərliyi ilə mədəniyyət sahəsində irimiqyaslı islahatlar aparılıb, incəsənət, teatr, musiqi, kino və ədəbiyyat sahələrinə yeni nəfəs verilib. Mədəniyyət müəssisələrinin fəaliyyətinə hərtərəfli yardım və dəstək götərilməsi, sənət adamlarının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, onlara mükafatların, fəxri adların verilməsi Ulu öndərin dövlətçilik strategiyasının ayrılmaz hissəsi idi.

Sovet dövründə, 1969-cu ildə Azərbaycan SSR-in rəhbərliyinə gələn Heydər Əliyev qısa zamanda respublikanın mədəni həyatında dönüş yaratdı. Onun təşəbbüsü ilə teatr binaları tikildi, mövcud mədəniyyət ocaqları yenidən quruldu, muzeylər, kitabxanalar genişləndirildi. Akademik Milli Dram Teatrı, Opera və Balet Teatrı, Rus Dram Teatrı və digərləri bu dövrdə canlanma dövrünü yaşadı.

O illərdə Sovet İttifaqında milli mədəniyyətin inkişafı ilə məşğul olmaq bəzən təhlükəli hesab olunsa da, Heydər Əliyev bu riskləri gözə alaraq Azərbaycanın mədəni özünüdərkini önə çəkdi. Onun atdığı addımlar sayəsində milli ruh gücləndi, milli dəyərlər ideoloji mübarizənin əsas dayaqlarından birinə çevrildi. Məhz bu ideoloji zəmin sonrakı illərdə, 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsinə ruh verdi.

Heydər Əliyevin yaratdığı siyasi və mənəvi əsaslar 2020-ci ildə xalqımızın öz torpaqlarını işğaldan azad etdiyi 44 günlük Vətən müharibəsində də özünü göstərdi. Azərbaycan xalqının birliyi, mənəvi gücü və milli həmrəyliyi məhz həmin təməl üzərində qurulmuşdu. Ulu öndərin böyük uzaqgörənliklə qurduğu milli ideoloji sistem Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün, dövlət suverenliyinin tam bərpasında mühüm rol oynadı.

1969-1982-ci illər Heydər Əliyevin birinci rəhbərlik dövrü kimi, Azərbaycanın gələcək müstəqilliyinə aparan yolun başlanğıcı oldu. O illərdə iqtisadi canlanma ilə yanaşı, milli-mədəni dirçəliş baş verdi. Milli ruhun və özünüdərkin güclənməsi xalqın içində illərlə boğulan milli dövlətçilik ideyasını yenidən oyatdı.

Heydər Əliyev yolu bizləri geniş üfüqlərə doğru aparır. Müstəqillik dövründə, xüsusilə də, Ulu öndərin 1993-cü ildə Azərbaycanda ikinci dəfə siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra mədəniyyət sahəsində yeni mərhələ başlandı. Onun imzaladığı fərman və sərəncamlar, həyata keçirdiyi ardıcıl siyasət nəticəsində mədəniyyətin bütün sahələrində dirçəliş müşahidə olundu. Tarixi-mədəni abidələr bərpa edildi, mədəniyyət mərkəzləri tikildi, sənət adamlarına xüsusi diqqət və qayğı göstərildi.

Heydər Əliyev kino sənətini xalqın yaddaşını formalaşdıran əsas vasitələrdən biri kimi görürdü. "Nəsimi", "Nizami", "Babək", "Dədə Qorqud", "Qaçaq Nəbi", "İstintaq" kimi filmlər onun təşəbbüsü ilə çəkildi və milli kimliyin təbliğində mühüm rol oynadı. Xüsusilə, "İstintaq" filminə SSRİ Dövlət mükafatının verilməsi Heydər Əliyevin mədəniyyət sahəsindəki nüfuzunun təzahürü idi.

Ulu öndərin sənətə münasibəti təkcə paytaxtla məhdudlaşmırdı. O, bölgələrdə keçirilən mədəniyyət tədbirlərində, yubileylərdə, sənətkarların həyat və yaradıcılığına verilən dəyər vasitəsilə bu sahəyə nə qədər önəm verdiyini sübut edirdi.

Heydər Əliyevin milli musiqiyə, poeziyaya və sənətə sevgisi, sözün əsl mənasında, ilhamverici idi. O, Müslüm Maqomayevin "Azərbaycan" mahnısını dinləyəndə demişdi: "Bu mahnı məni həyəcanlandırır. Çünki bu mahnıda deyilir ki, Azərbaycan həqiqətən mənim həyatımın mənasıdır". Bu sözlər onun Vətənə, xalqına və mədəniyyətinə olan sonsuz sevgisinin nümunəsidir.

Məhəmməd Füzulinin 500, İmadəddin Nəsiminin 600, "Kitabi-Dədə Qorqud"un 1300 illiyi kimi möhtəşəm yubileylərin beynəlxalq səviyyədə keçirilməsi, klassik və çağdaş sənətkarların irsinin təbliği, onların adlarının əbədiləşdirilməsi - bütün bunlar Heydər Əliyev mədəniyyət strategiyasının parlaq göstəriciləridir.

Bu gün də həmin ənənə uğurla davam etdirilir. Mədəniyyətin beynəlxalq miqyasda tanıdılması, tarixi abidələrin qorunması, UNESCO çərçivəsində həyata keçirilən təşəbbüslər, eləcə də dünyanın tanınmış sənətçilərinin ölkəmizə dəvəti - bütün bunlar Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi mədəni diplomatiya kursunun davamıdır.

Ən əlamətdar məqamlardan biri də budur: bu irs bu gün də yaşadılır. Ulu öndərin adını daşıyan Heydər Əliyev Fondu tərəfindən həyata keçirilən çoxsaylı layihələr, mədəniyyətimizin dünya miqyasında təbliği, yaradıcı mühitə göstərilən dəstək bu siyasətin canlı sübutudur.

Heydər Əliyevin tarixi xidmətləri təkcə öz dövrü üçün deyil, gələcək nəsillər üçün də əsl örnəkdir. O, Azərbaycan mədəniyyətini qaranlıqdan işığa çıxardı, mənəvi torpaqlarımıza nur saçdı. Bu işıqlı yol - Heydər Əliyev yolu - bizi daha böyük üfüqlərə, daha mədəni, daha mənəvi bir gələcəyə aparır.

Mahir SƏLİMOV

ADPU-nun Ağcabədi filialının direktor müavini, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

525-ci qəzet .- 2025.- 30 may(№93).- S.11.