Uşaq dünyası

AĞQANADIN NAĞILI

Bala kəpənəklər yeni-yeni qanad açırdı. Nənə kəpənək onları yanına çağırıb öyüd-nəsihət verməyə başladı:

- Əziz balalarım, bizim bu dünyada düşmənimiz quşlardır. Ələlxüsus da sərçələr. Sizə indi başa salaram, onlardan necə qorunmalısınız: Çalışın hər biriniz adınıza, rənginizə uyğun çiçəklərlə dostluq edin. Bax, Ağqanad ağçiçəklərlə, Qırmızıqanad lalələrlə, Göyqanad bənövşələrlə, sarıqanadda qaymaqçiçəklərlə dost olsalar, yaxşıdır.

Balalar hamısı nənənin dedikləri ilə razılaşdı. Təkcə Ağqanad buna ağız büzdü:

- Məni quşlar qovanda çiçəklər neyləyə bilər ki! Onların əlindən bir iş gəlməz. Yenə də əlac öz qanadıma qalar.

Günlər ötüb keçdi. Ağqanad yuvadan çıxıb havada var-gəl eləyirdi. Bu zaman bir sərçə onu görüb qovarağa götürdü. Ağqanad var gücüylə uçub canını qurtarmaq istədi. Havada bir az uçmuşdu ki, nəfəsi təngiməyə başladı. Bu anlarda nənəsinin öyüd-nəsihəti yadına düşdü. Ətrafa göz gəzdirdi. Yaxınlıqdakı ağ çiçəkliyi görüb özünü ora yetirdi və bu çiçəklərin arasında gizləndi. Sərçə çiçəkliyə qonub nə qədər axtarsa da, Ağqanadı tapmadı və oradan uzaqlaşdı.

Sərçənin uçub getdiyinə əmin olduqdan sonra Ağqanad çiçəklikdən çıxdı. Ağ çiçəklərə minnətdarlığını bildirdi və həmin gündən nənəsinin öyüd-nəsihətlərinə əməl edib ağ çiçəklərlə dostluq etməyə başladı.

QOÇAQ AĞAC

Bir gün Ələsgər qardaşı Turquta dedi:

- Gəl hərəmiz bir ağac əkək. Görək kimin ağacı qoçaq çıxır...

Qardaşlar belə də etdilər. Ələsgər bir şaftalı tingi, Turqut isə bir qələmə çubuğu əkdi. İkinci ildə Turqutun qələməsi boy atıb Ələsgərin şaftalı ağacını keçdi.

Turqut elə hey öyünə-öyünə qardaşına deyirdi ki, mənim ağacım daha qoçaqdır, sənin əkdiyin ağacdan hündür olub!

Aradan həftələr, aylar ötüb keçdi. Üçüncü ilin yayında bir gün Ələsgər bağa gəlib Turqutu yanına səslədi:

- Turqut, ağacını çox tərifləyirdin. Barından dər gətir, yeyək.

Turqut gözlərini döyə-döyə qaldı.

Ələsgər qardaşının qolundan tutub onu özünün əkmiş olduğu şaftalı ağacına sarı çəkdi:

- Turqut, mənim ağacım nübar kimi iki şaftalı gətirib. Biri mənim, biri də sənin. Amma unutma, o ağac qoçaqdır ki, bar-bəhər verir.

ETİBARSIZ QUŞ

Turqut dən yığılmış anbardan bir qarğa tutdu. Ona karton qutudan yuva düzəltdi. Quşa bir həftədən də çox qayğı göstərdi, dənini, suyunu bol elədi. Ona elə gəlirdi ki, qarğa artıq bu yuvaya öyrəşib. Buna görə də günlərin birində yuvanın ağzını açıb quşu bayıra buraxdı.

Qarğa yuvadan çıxan kimi pırıldayıb uçdu və bir anın içində gözdən itdi. Turqut nə qədər gözləsə də, quş qayıdıb gəlmədi.

Oğlan çox kefsizlədi. Axır dözməyib ürəyini babasına açdı:

- Baba, mən qarğamı buraxdım ki, qonşumuz Zaurun göyərçinləri kimi gəzib-dolansın, sonra da yuvasına qayıtsın. Ancaq o, qayıtmadı.

Baba acı bir təbəssümlə üzünü nəvəsinə tutub dilləndi:

- Turqut, göyərçin etibarlı quşdur. Qarğa isə yox. Sən qarğanı göyərçinə tay tutma. Qarğa göyərçinin bir dırnağı da ola bilməz. Göyərçin olan yerdə əmin-amanlıq, sülh hökm sürür. Qarğa olan yerdə isə qarıltı aləmi başına götürür. Qarğa harda yem tapdı, elə orda da bənd alır, yuva heç yadına düşmür. Bu dediklərimi yadında saxla, bala. Bir də ki, heç kefini pozma. Sənə də göyərçin alaram. Onu bəsləyərsən!

AĞACDAN YIXILAN AYI

Boz ayı səhərdən meşəni başdan-ayağa, ayaqdan-başa dolansa da dişinə çəkməyə bir şey tapmamışdı. O, fikirli-fikirli gəzinərkən yaxınlıqdakı ağacın başında bir dələnin atılıb-düşdüyünü gördü. Hərislikdən gözləri par-par parıldadı. Cəld həmin səmtə yaxınlaşdı və ağaca dırmaşmağa başladı.

Ayının ona yaxınlaşmaqda olduğunu görən dələ yuxarı qalxdı. Ancaq ayı onu gözdən qoymur, arxasınca düşüb tutmaq istəyirdi. Daha onların arasında elə də məsafə qalmamışdı.

Ürkək-ürkək arxasına göz gəzdirən dələ ağacın lap yuxarısındakı nazik budaqdan sallaşdı. Aclıqdan yıxılmağı belə gözünün altına almayan ayı da həmin nazik budaqdan sallaşmaq istədi. Bu zaman budaq ayının ağırlığına tab gətirməyib sındı və o, daş kimi yerə düşdü.

Dələ artıq yaxınlıqdakı ağacın başına atılmışdı. Sakitcə dayanıb yerdə zarıyan ayıya tamaşa edirdi.

QOPARILMIŞ GİLAS QANADI

Yaz gəlmişdi. Bağda ağaclar çiçək açmışdı. Balaca Zaur gilas ağacının aşağı budağından bir nazik qanad qoparıb evə gətirdi və su dolu bir qaba qoydu.

Bunu görən baba ona hirsləndi:

- Zaur, heç utanmırsan? Bu nə işdır tutmusan? Bu çiçəklərin hər biri az sonra gilas olacaqdı.

Zaur dilləndi:

- Baba, bilirəm. Özüm bu qanadı gətirdim ki, evimizdə də gilas olsun. Bir bax, suyun içinə qoymuşam.

Baba acı bir təbəssümlə dilləndi:

- Mənim balam, ağacın bar verməsi üçün təkcə su deyil, günəş də, torpaq da lazımdır. Üstəlik, kökü də olmalıdır ki, torpağın alt qatına işləyib dad-tam yığa bilsin! Başa düşdün?

Zaur gec də olsa, səhvini başa düşüb susdu.

Ələsgər ƏLİOĞLU

525-ci qəzet .- 2025.- 23 oktyabr (№193).- S.15.