Mənim babam Redaktor idi
Azərbaycan ədəbiyyatının
altmışıncılar nəslinə
mənsub yazıçı-dramaturq,
Azərbaycan mətbuatı
və jurnalistikasının
görkəmli nümayəndəsi
Şamil Xurşud Fərzəliyev çox şərəfli, özünəməxsus,
heç kəsə bənzəməyən bir
yaradıcılıq və
ömür yolu keçib. Onun "Sizi unutmaram",
"İnsan yaşayır",
"Azarkeş nənə",
"Xəstələr", "Özüm və özün", "Ağaclar
kəsilmədi", "Naxırçı
çörəyi", "Sakitlik olmayacaq" və s. povest
və hekayələr
kitablarının, "Sən
tək deyilsən",
"Məhəbbət novellası",
"Yaz yağışı",
"Qvardiya, irəli",
"Sevinc", "Yol
ayrıcında"
və Mirzə Şəfi Vazehin həyatından bəhs edən "Bəxtiyar deyil" televiziya tamaşaları və səhnə əsərlərinin
ictimai-bədii məzmunu, milli koloriti və üslubu altmış-yetmişinci illər ədəbiyyatında özünəməxsus
bir iz açıb.
Xalq yazıçısı
Əli Vəliyev Şamil Fərzəliyev haqqında yazırdı:
"Şamil Xurşud
xalqın məişətinə,
adət və ənənələrinə yaxından
bələd olan yazıçılardandır. Onun
dili səlisdir, xalq məsəlləri, ifadələri ilə zəngindir. O, klassik
və müasir sənətkarlardan öyrənməyə
çalışdığı kimi, xalq yaradıcılığının
həmişə gur və şəffaf qaynaqlarından da bəhrələnir...Şamilin
yazılarında gənclər
yaşlılardan, oğullar
atalardan həyatda doğru yol tutmağı, mübarizliyi,
mərdanəliyi, etibar
və sədaqəti əxz edir, canlarına, qanlarına hopdururlar..."
O, öləndə
mənim iki yaşım vardı; mən onu xatırlamıram,
amma hər dəfə onun haqqında söz düşəndə
maraqla qulaq asır, düşünürəm ki, babama görə
sözün həqiqi mənasında mən də fəxr edə
bilərəm. Ölümündən sonra babam haqqında
yalnız xoş sözlər eşidirəm, yaşlılar,
orta nəslin nümayəndələri onun barəsində
birmənalı şəkildə "xeyirxah insan,
bütöv şəxsiyyət, istedadlı nasir, həqiqi
redaktor" ifadələrini işlədirlər. Əlbəttə,
onun həyat və yaradıcılığı, ədəbi
və maarifçilik fəaliyyəti, Azərbaycan mətbuatının
inkişafında xidmətləri barədə çox az
yazılıb. Ömrünün ən gözəl
çağında-52-ci baharında dünyadan köçən
bir şəxsiyyət, vətəndaş və ailə
başçısı kimi babam indi də çoxlarına
nümunə ola biləcək bir insan olub. Nənəm
danışır ki, o, haqq-ədalət tərəfdarıydı
və əsərlərində olduğu kimi, ictimai fəaliyyətində,
şəxsi həyatında da daim bu prinsipinə sadiq
qalıb. Ədaləti və həqiqəti müdafiə edən,
düzü düz, əyrini əyri yazan publisist, redaktor babam
başdan ayağa təzadlı, ziddiyyətli cəmiyyətdə
təmiz adını, namuslu əməyini qoruyub saxlaya bilib.
Babamı
yaxından tanıyanlar indi də deyirlər: "O, təmənnasız
yaxşılıq edən nadir şəxsiyyətlərdən
olub. Belə insanlar həyatda çox az olur."
Babam Şamil
Xurşud (Fərzəliyev) 1934-cü ildə Azərbaycanın
Ucar rayonunda anadan olub. Onun ata-anası Ermənistanın Sisyan
rayonunun Ağudi kəndindən olub və 1920-ci ildən sonra
Ucara köçüblər. Babamın anası Mənzər
nənə rəhmətlik Məmməd Arazla yaxın qohum
olub. Nənəm danışır ki, o vaxt sərhədlər
açıq olanda babamın ata-anası Məmməd
Arazın ata-anasıgilə tez-tez gedib-gələrmiş. İş
elə gətirib ki, Məmməd Araz Naxçıvandan, babam
isə Ucardan Bakıya gəlib və şəhər
mühiti onları biri-birinə daha sıx tellərlə
bağlayıb. Babam Bakı Dövlət Universitetinin
jurnalistika fakültəsinə daxil olub. Hələ tələbə
ikən səhnə əsərləri yazırmış və
ilk səhnə əsəri də tələbə vaxtı
teatrda oynanılıb. Sonralar babamı Moskvaya oxumağa
göndəriblər. O, İctimai Elmlər Akademiyasında iki
il təhsil alıb, Vətənə qayıdandan sonra uzun illər
"Azərbaycan gəncləri" qəzetinin redaktoru
(1972-1981), daha sonra isə ömrünün axırına qədər
"Kirpi" jurnalına baş redaktorluq edib.
Onun
redaktorluğu dövründə bütöv bir jurnalist nəsli
yetişib. Qəzetdə işə götürdüyü o
vaxtkı gənc qələm sahibləri indi respublikanın
tanınmış ziyalıları, qələm sahibləri, ədəbiyyat
xadimləridir. Mərhum, istedadlı şairlərimiz
Şahmar Əkbərzadə, Tofiq Mütəllibov,
tanınmış qələm sahibləri Şahin Quliyev,
Mürşüd Dadaşov, Möhübəddin Səməd, Əlirza
Balayev, Elçin Mehrəliyev, Şakir Yaqubov, Yusif
İsmayılov, Rizvan Cəbiyev, Piri Məmmədov, Əbdül
Qəni, Ağaqulu Niftəliyev, Əli Səmədov və
onlarla başqaları məhz babamın redaktorluğu
dövründə yetişmiş ziyalı şəxsiyyətlərdir.
Elmira nənəm deyir ki, babamın
namuslu çörəyi və təmiz adı bizim ailəmiz
üçün həmişə örnək, qürur mənbəyi
olub. O, həyatda nəfsini və rahatlığını məhz
təmiz ada, namuslu əməyə qurban verən şəxsiyyətlərdən
idi. Onunla birgə redaktor olmuş görkəmli Azərbaycan
ziyalıları da onun haqqında həmişə məhəbbətlə
danışıb və yazıblar. Rəşid Mahmudov, Nəriman
Zeynalov, Nəriman Süleymanov, Qəşəm Aslanov, Cəmil
Əlibəyov, Hidayət, Xalid Əlimirzəyev, Əmir
Mustafayev, Yusif Kərimov, Tofiq Rüstəmov və onlarla
başqa görkəmli yazıçı və
redaktorlarımız babam haqqında xoş xatirələrini
yazmış, ən çətin məqamlarda bizim ailəyə
dayaq olmuşlar. Hərdən nənəmgilə gedir,
babamın arxivlərini arayır, mənə və
yaşıdlarıma maraqlı ola biləcək faktlar
tapıram, sevincimi və qürur dolu duyğularımı nənəmlə
paylaşıram. Babam haqqında yazılanları vərəqləyirəm:
"...1981-ci ildə Şamil Fərzəliyev "Kirpi" jurnalında
baş redaktor kimi Mirzə Cəlil və Əvəz Sadıx ənənələrinə
sadiq qalaraq cəmiyyətdə baş verən
irili-xırdalı nöqsanlara göz yummadı, o dövr
üçün riskli və təhlükəli olan
aşkarlıq və şəffaflıq prinsiplərini
qabartdı, naqisliklərə, rüşvətxorluğa, riyakarlığa
qarşı mübarizə apardı..."
"...Şamil müəllim
sözün qədrini və qədərini bilən, məsuliyyətini
duyan peşəkar redaktorlardan idi. Həm "Azərbaycan gəncləri"
qəzetində, həm də "Kirpi" jurnalının
baş redaktoru vəzifəsində olduğu dövrlərdə
jurnalistə peşə etikasına, jurnalistikanın əsas
prinsiplərinə riayət etməyi, insanın şərəf
və ləyaqətini, dövlətin və millətin mənafeyini
hər şeydən üstün tutmağı öyrədirdi..."
Bu sətirləri oxuyanda evimizdə
hamı, xüsusilə nənəm qürur duyur. Mən fəxr
edirəm ki, onun kimi bir insanın nəvəsiyəm. Bu
gün babamın doğum günüdür. Sağ olsaydı
75 yaşı tamam olacaqdı. Adətən bu gün biz
hamımız bir yerdə, nənəmizin yanında oluruq. Babamın
ruhu bizimlə birgə sevinir. Nə qədər ki, biz
varıq, qədirbilən insanlar var, o da bizimlə bax beləcə
yaşayacaq.
525-ci qəzet.- 2009.- 17 fevral.- S.7.