Tanrı öz yaxşı bəndələrinə də qıyarmış!

Yarım əsrdən çox tanıdığım, 30 ildən artıq dostluq elədiyim gözəl insan Rəşid İsmayıl oğlu Mahmudovun ölüm xəbərini Sadıq Murtuzayev dedi.

Bu kədərli xəbəri eşitmək ağır olduğu qədər, onu dosta çatdırmaq da bir o qədər çətin idi. Ona görə də telefon danışığımız uzun çəkmədi. Sadıq Murtuzayevi qəhər boğdu və telefon danışığımız sona çatdı.

Sarsıdıcı xəbərdən xeyli sonra elə bil ki, bir an özümə gəldim. Rəşid müəllimlə çox yaxından ünsiyyətdə olduğum gözəl xatirələrlə dolu illər şəffaf bulaq suyu kimi yaddaşımdan süzülüb keçdi. Yaxşı dost, mehriban insan, gözəl ziyalı və böyük şəxsiyyət gözlərini əbədi yumub və həyatla vidalaşıb. Sən demə tanrı öz yaxşı bəndələrinə də qıyarmış!

Rəşid Mahmudovu mən hələ 1960-cı illərin ortalarından qiyabi tanıyırdım. O vaxt Rəşid müəllim MK-da bölmə müdiri, mən isə Bərdə və Tərtər rayonlarında partiya və dövlət işlərində işləyirdim. Tanıyanların hamısı Rəşid müəllimi sadə və çevik işçi, mehriban, xeyirxah və səmimi bir insan kimi səciyyələndirirdilər. Onun da Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirdiyini bilir, özümü də həmin ağacın meyvələrindən biri hesab edir və Rəşid müəllim haqqında eşitdiyim xoş sözlərdən qürur hissi keçirirdim.

Taleyin qisməti ilə 1974-cü ilin yanvar ayında Balakən rayon partiya komitəsinin birinci katibi seçildim. Rəşid müəllim isə artıq bir neçə ay idi ki, Balakənin ən yaxın qonşusu olan Zaqatala rayonunun birinici katibi işləyirdi. Deməliyəm ki, mən birinci katib seçiləndən dərhal sonra əvvəl telefonla, səhəri gün isə iş otağımda şəxsən, ilk dəfə məni Rəşid İsmayıl oğlu təbrik etdi.

Bundan sonra mən həmişə və axıra kimi Rəşid müəllimin yaxın dostluq qayğısının, mənəvi yoldaşlıq yardımının və yüksək insani keyfiyyətlərinin yaxından şahidi oldum.

Balakəndə olarkən Raşid müəllimlə daha tez-tez görüşərdik. Zəng edirdi: "Əmi oğlu neynəyirsən?! Vaxtın varmı görüşək?!" (Rəşid müəllim familiyalarımız eyni olduğu üçün mənə "Əmi oğlu" deyə müraciət edərdi. Deyirdi ki, sən mənim əmi oğlumsan).

Görüşərdik. Sadə süfrə ətrafında oturardıq. Şirin söhbət, səmimi münasibət və ağıllı məsləhətlər vaxtın necə keçdiyini bizə unutdurardı. Axırda Rəşid müəllim deyərdi: "Deyəsən vaxtını çox aldım?!" Mən isə cavab verərdim: Yox, Rəşid müəllim! Bundan sonrakı səmərəli işlərimiz üçün belə görüşlərimizin əhəmiyyəti böyükdür.

Hər ikimiz də məmnun olardıq. Deyərdim ki, Rəşid müəllim mən universiteti bitirəndən sonra həmişə kənd rayonlarında yaşayıb işləmişəm. Sizin dünyagörüşünüz genişdir, mən Sizdən çox öyrənməliyəm. O isə yüksək təvazökarlıqla cavab verərdi: "Bilal, mənim də əmək fəaliyyətim həmişə şəhərlə bağlı olub, mən də kənd təsərrüfatı sahəsində səndən bəhrələnirəm".

Rəşid müəllimlə hər bir görüşümüz ən əziz xatirələr kimi həmişə qəlbimdə yaşayır. Rəşid müəllim olan yerdə həmişə ürəkaçan zarafatlar, səmimiyyət, qayğı, müdrik məsləhətlər, vətənə və xalqa ləyaqətlə xidmət tövsiyələri, ədalət və mənəvi saflıq söhbətləri mövzunun əsas məğzini təşkil edərdi. Mən onun şirin söhbətlərinə həmişə həsəd aparmış və qibtə etmişəm...

Rəşid Mahmudov o dövrün əsl partiya işçisi və əsl raykom katibi idi. Bu sahədə də Rəşid müəllim müasirlərinin çoxlarından fərqlənirdi. Yüksək təşkilatçılıq qabiliyyəti, inandırıcı, məntiqli və səfərbəredici gözəl çıxışları, yüksək etikalı davranışı, ədalətli və mənəvi saflıq keyfiyyətləri ilə o hətta ən çətin məsələlərin həllinə nail ola bilirdi.

Elə buna görə də Rəşid Mahmudovun rəhbərlik etdiyi dövrlərdə Zaqatala rayonu nəinki respublikamızda, həm də Böyük Sovetlər ölkəsində tanınmış və fərqlənən rayonlarından oldu. Təsərrüfat və iqtisadiyyat sahəsində rayon böyük uğurlar qazandı, əhalinin iqtisadi və sosial vəziyyəti əsaslı olaraq yaxşılaşdı, tikinti - abadlıq sahəsində Zaqatala respublikamızın digər bölgələrinə nümunə kimi göstərildi.

Rəşid Mahmudov hələ sağlığında ikən özünü əbədiləşdirmişdi. İndi Rəşid müəllimin xeyirxah işləri Zaqatala rayonunun bütün adamlarının qəlbində ən əziz xatirə kimi yaşayır.

Təəssüf ki, Rəşid müəllimin kədərli vaxtlarının həmdəmi də oldum. 1977-ci ilin müdhiş dekabr günlərindən biri idi. Yaxın dostumun kədərli əhvalı barədə ağır xəbəri səhər tezdən eşitdim. Hətta yuxarılardan icazə almadan İsmayıllıya gəldim. Həzin qar yağırdı. Sanki bu məsum gəncin nakam həyatına səma də göz yaşı tökürdü. Həyat yoldaşı Məhbubə xanımın dili ilə desək Rəşid müəllim 18 yaşında olan Dilbər balasını sanki uzaq bir elə gəlin köçürürdü. Özümdən çox razıyam ki, həmin çox ağır və kədərli anlarında Rəşid müəllimin qoluna girib təskinlik verən yaxınlarından biri də mən olmuşam. Sonrakı görüşlərimizdə Rəşid müəllimə bu ağır dərdi unutdurmağa və söhbətlərimizin nikbin keçməsinə çalışırdım. Belə görüşlərimizi yekunlaşdırarkən yenə Rəşid müəllim deyirdi: "Bilal çox sağ ol, dərdimi heç olmasa bir müddət unutdurdun". Hiss olunurdu ki, Rəşid müəllim həmişə bala dərdi ilə şam kimi yanıb əriyir.

Rəşid müəllim Bakıya - "Kommunist" qəzetinə baş redaktor vəzifəsinə, mən isə Kürdəmir rayonuna birinci katib gələndən sonra da sıx münasibətlərimiz əvvəl olduğu kimi davam edirdi. Zona müxbiri mərhum Valeh Musayev Kürdəmirə daha çox gəlir və "Kommunist" qəzetində Kürdəmir barədə daha tez-tez yazılar dərc edilirdi. Bunun səbəbini soruşarkən Musayev mənə bildirdi ki, bu Rəşid müəllimin şəxsi tapşırığıdır.

Ömrünün son illərində gözlərində problem yarandıqdan sonra Rəşid müəllimlə daha tez-tez əlaqə saxlayırdım. Vaxtaşırı onu götürüb "Vahid poeziya evi"nə aparır və istirahət edirdik. Burada onun ətrafına çox adamlar yığışırdı. Rəşid müəllim isə öz duzlu-şirin söhbətləri ilə yenə də hamının rəğbətini qazanırdı. Yadımdadır, 2002-ci ildə nəşr olunan "Ömür karvanımın ləpirləri" kitabımı elə həmin "Vahid poeziya evində" Rəşid müəllimə hədiyyə verdim. Onda gözləri az da olsa görürdü. Lakin mənim bu kitabımı oxuya bilmədi. Sonralar telefonla mənə dedi ki, Bilal nəvəmin vasitəsi ilə kitabını xeyli oxumuşam. Həmin kitabda Rəşid müəllimin gözəl bir yazısı da dərc edilmişdi.

Axır vaxtlar Rəşid müəllim artıq evdən çıxa bilmirdi. Arabir zəng edib etibarlı həyat yoldaşı Məhbubə xanımdan əhvalını soruşur və telefona çağırıb narahat etməməsini xahiş edirdim. Bir qədər keçəndən sonra Rəşid müəllim özü zəng edirdi: "Bilal! Necəsən qardaş!? - Mən yaxşıyam Rəşid müəllim, Siz necəsiniz! - Mən də belə də ay Bilal, Allah verən qismət payı ilə razılaşmaq lazımdır!.." Nə qədər ağır olsa da bu sözləri axıradək dinləyir və təskinlik verirdim.

Rəşid Mahmudov ötən ilin noyabr ayında dünyasını dəyişdi. Lakin, Rəşid İsmayıl oğlu həmişə yaşayan şəxsiyyətlərdəndir. Onu öz nəcib əməlləri yaşadacaq, minlərlə adamlara etdiyi xeyirxahlıqlar yaşadacaq, millətimizə və tariximizə göstərdiyi misilsiz xidmətləri yaşadacaq. Onu layiqli övladı Bəhruz, gözəl nəvələri Rəşid və Rüstəm, etibarlı qohumları və dostları yaşadacaq.

Rəşid Mahmudov Sovetlər dövründə doğulub təhsil aldığı və ateizm məfkurəsini təbliğ edən sahələrdə işlədiyi halda onun qəlbində Allaha möhkəm inam və dərin məhəbbət hissi var idi. O, həmişə qeyri-rəsmi söhbətlərində yaradıcı bir qüvvənin varlığına möhkəm inamını nümayiş etdirirdi.

Yadımdadır, Balakən rayonunun Katex kəndindəki kolxozun adlı-sanlı sədri Nəcməddin Bayramovun dəfn mərasimi idi. Geniş mitinq təşkil etmişdik. Qonşu rayonun katibi, dostum Rəşid Mahmudov də iştirak edirdi. Sonda çıxış edib, rayonun rəhbəri kimi mitinqi yekunlaşdırdım. Yola salarkən Rəşid müəllim mənə dedi: "Bilal, bilirsən mən səni çox istəyirəm, amma bugünkü çıxışın sənə məhəbbətimi daha da artırdı. Çıxışının sonunda sənin "Bayramov Allah sənə rəhmət eləsin" deməyin məni çox razı saldı". Axı o vaxtlar rəsmi mərasimlərdə, xüsusi ilə partiya işçiləri tərəfindən belə ifadələrin işlədilməsi yolverilməz idi! Həmin söhbətimizdə Rəşid müəllimin əqidəsi və Allaha bağlılığı mənə daha da xoş təsir bağışladı.

Rəşid Mahmudov şərəfli həyat yolu keçərək 79 yaşının tamamında Allahın dərgahına qovuşdu.

Rahat yat, əziz dostum! Allah sənə rəhmət eləsin! Qəbrin nurla dolsun!

Bilal MAHMUDOV

525-ci qəzet.- 2009.- 3 iyul.- S.6.