Zəlimxan ruhundan süzülən
"Peyğəmbər"
Xalq şairi Zəlimxan Yaqub haqqında düşüncələrimi çoxdandır
ki, qələmə almaq istəsəm də, düzü, buna cürət etmirdim. Bu haqda kiməsə
deyəndə isə
"niyə çəkinirsən,
sən Aşıq Kamandarın oğlusan, Zəlimxan Yaqub haqqında yazmağa sənin haqqın var", - deyirdilər. Mən isə məhz Aşıq Kamandarın oğlu olduğum üçün
çətinlik çəkirdim.
Düşünürdüm ki, necə yazım,
nə yazım ki, sevimli Xalq
şairimizin adına layiq olsun...
Zəlimxan Yaqubun hələ
gəncliyindən böyük hörmət və nüfuz sahibi
olduğunu hamı kimi mən də bilirəm. Üstəlik
çoxlarından fərqli olaraq dəfələrlə
aşıq sənətinin azman ustadları Dədə Əmrahın,
Hüseyn Saraclının və Aşıq Kamandarın Zəlimxan
Yaqub haqqında söhbətlərinin, fikirlərinin şahidi
olmuşam. Hələ ötən əsrin səksəninci illərində
Aşıq Kamandar ocağında qurulan yüksək səviyyəli
məclislərdə adını çəkdiyim ustadlarla
yanaşı, müdrik el ağsaqqallarının, alimlərin,
qələm adamlarının, bir sözlə, saz-söz qədri
bilənlərin dövrümüzün bu böyük
şairi haqqında söylədikləri fikirlərin,
yaradıcılığına verdikləri yüksək qiymətin
şahidi olmuşam. Və bu məqamda həmin o günləri
xatırlayarkən Zəlimxan Yaqubun bugünkü
gününü o vaxtlar uzaqgörənliklə görüb
qiymətləndirən müdrik kişilərdən
dünyasını dəyişənlərə uca Tanrıdan
rəhmət, yaşayanlara isə cansağlığı diləyirəm.
Otuz ildir ki, Zəlimxan
Yaqubu tanıyıram. Onun həyatda çoxlarına nəsib
olmayan saflığı və sadəliyi haqqında saatlarla
ürəkdolusu danışa bilərəm. Zəlimxan Yaqubun
ucalığını, səsinin şirin avazını, hər
adi kəlməsindən doğan dərin mənanı insan
duyduqca duyur və əlçatmaz Zəlimxan
yaradıcılığından nəyi isə öyrənmək
istəyir.
Pərəstişkarından
biri kimi mən də özümü xoşbəxt sayıram
ki, xalq şairi Zəlimxan Yaqubun zamanında yaşayıram. Və
bir də ondan qürur duyuram ki, Aşıq Kamandarla Zəlimxan
Yaqub arasında olan müqəddəs münasibət bu
gün Kamandar ocağı ilə Zəlimxan ocağı
arasında davam edir, yaşayır.
Bu gün
ömrünün müdriklik çağlarını
yaşayır Zəlimxan Yaqub. Əslində elə
cavanlığından müdrikdi, ağsaqqaldı, nüfuz
sahibidi. Dünyaya gələndə Tanrının alnına
yazdığı müqəddəs yazılardan biri də
ömrün altmışıncı baharında "Peyğəmbər"
poemasını qələmə alması imiş...
...Xalq şairi Zəlimxan
Yaqubun evində idik. Həmişə olduğu kimi, iş
otağında çoxlu qonaqları vardı. Şair söhbət
edə-edə sazını sinəsinə basdı: "Bir
neçə saz havasını dinləyək, ondan sonra sizə
bir müjdəm olacaq", - dedi. "Mansırı",
"Zarıncı", "Sultanı", "Məmmədbağırı",
"Dastanı" havaları ilə bizləri
yandırıb-yaxdı. Avazı, sözü hər kəsin qəlbini
riqqətə gətirir, sanki məclis odda yanırdı, əriyirdi.
Kimsədən səs çıxmırdı. Şair öz
aləmində idi. Havadan havaya keçdikcə sazı sinəsinə
daha möhkəm sıxırdı.
Zəlimxan
sazının, Zəlimxan sözünün sehrində,
ovsununda düşüncələr aləmində ikən
ağlıma ilk gələn bu oldu ki, sazın laylasına,
sözün hikmətinə göz açıb
böyüdüyündəndir ki, milli dəyərlərimizə
bu qədər böyük önəm verir Zəlimxan Yaqub. Zəhmətlə,
halallıqla gəlib bu günə
çatdığındandır ki, heç zaman haqqı
nahaqqa qurban vermir. İşləri başından aşsa da,
vaxt tapıb xeyrimizdə-şərimizdə iştirak edir. Elin
xeyir-şər məclislərində yeri həmişə
yuxarı başda olur. Böyüklə böyük,
kiçiklə kiçik olduğundandır ki, hər zaman məclislərimizdə
arzulanır, müəyyən səbəblərdən
(eşidib bildiyi bircə məclisdən qalan deyil) iştirak
edə bilmədiyi məclisdə yeri görünür,
adı hörmətlə çəkilir.
Nəhayət,
bugünlük də sazdan ilhamını alıb, sazı yerinə
qoyduqdan sonra elə bil alnının qırışları
açıldı, üzü güldü və gülər
üzünü əyləşən qonaqlara tutdu.
"Eşidin, müjdəmi
söyləyim", - dedi. Bu dəmdə o nurlu üzünə
Tanrı bir az da nur verdi və "Tanrı
tapşırığı, Allah əmridi, "Peyğəmbər"
dastanı yazıram" - söylədi.
Beləcə,
yazdığı "Peyğəmbər" poeması
haqqında bizə məlumat verdi. Bəzən qələm
adamları üzərində işlədikləri əsər
haqqında əvvəlcədən kiməsə məlumat vermirlər
ki, kimsə bu mövzuda yaza bilər. Hətta tədbirlərdə
belə çıxış edəcək adamlar hamıdan əvvəl
danışmaq istəyirlər ki, birdən onun deyəcəyi
fikri deyən olar. Zəlimxan Yaqubun isə belə şeydən
ehtiyanlanmasına ehtiyac yoxdur. Çünki onun deyəcəyi
sözü demək qüdrəti yalnız ona məxsusdur.
Əflatun KAMANDAROĞLU