Mifdən gerçəkliyə
yol...
İyun ayının
9-da Bakı Slavyan Universitetində tanınmış rus ədəbiyyatşünası
və tarixçisi N.A.Kunun "Qədim Yunanıstanın mifləri
və əfsanələri" kitabının Azərbaycan
dilinə tərcüməsinin rəsmi təqdimetmə mərasimi
keçirildi. Bu cür mərasimlərin təşkili BSU-da
artıq ənənə halını alıb. Amma qeyd etmək
lazımdır ki, bu, xüsusi bir mərasim idi. Burda
kitabdakı obrazları, yəni əsərin qəhrəmanlarını
"gözlə görmək" olardı. Belə ki, tədbir
kitabın virtual prezentasiyası - əsərdə əsas
obrazlar olan yunan mifologiyası qəhrəmanlarının
şəkillərinin divara vurulan lövhədə göstərilməsi,
onlar haqqında həm yunan, həm də Azərbaycan dillərində
məlumatların verilməsi ilə başladı.
Kitabın virtual təqdimatından
sonra çıxış edən BSU-nun rektoru,professor Kamal
Abdullayev onun dəyərini xüsusi qiymətləndirdi:
"Bu gün bizim universitetimizdə çox əlamətdar
bir gündür. Biz sizlərə bir neçə illik əməyimizin
məhsulunu təqdim edirik. Mən elə bilirəm ki, bu bir
yox, bir neçə nəslə bizim hədiyyəmizdir. Amma
bunu bizim gecikmiş hədiyyəmiz də saymaq olar. Bu hədiyyənin
gecikməsinin də bəzi səbəbləri var".
Bu səbəbləri
sadalayarkən K.Abdullayev kitabın tərcüməsi
zamanı meydana çıxan tərcümə problemlərinə
xüsusi toxundu: "Bu kitab bir çox dillərə, o
cümlədən, keçmiş SSRİ
respublikalarının demək olar ki, bütün dillərinə
tərcümə olunub. Bəlkə də biz postsovet məkanında
bu kitabı ən son tərcümə edənlərdənik. Bunu
nəzərə alıb tələsmədik. Kitabın həm
tərcüməsi, həm də tərtibatı üzərində
ciddi işlədik. Və bunun nəticəsi olaraq gözəl
bir tərcümə əsəri, vizual baxımdan nəfis bir
kitab araya-ərsəyə gətirə bildik...
...Onu da qeyd edim ki, əsərin
qəhrəmanlarının adlarının bizim dilimizdə
necə səsləndiyini müəyyənləşdirmək
xüsusilə vacib idi. Bu günə qədər bu adların
səslənməsi və yazılışında onların
rus dilinə tərcümələri əsas
götürülürdü. Amma biz bir yenilik etdik. Yunan dili
üzrə mütəxəssisləri, BSU-nun yunan dili müəllimlərini
bu işə cəlb etməklə o adların orijinaldan tərcüməsinə
nail olduq. Beləliklə, nə qədər qəribə
görünsə və səslənsə də Azərbaycan
dilində olan bir kitabda hətta "Ğ" hərfi ilə
başlayan adlar yarandı".
Sonra
çıxış edən kitabın redaksiya
şurasının üzvü, professor Rəhman Bədəlov
öncə bu dəyərli əsərin tərcüməçilərinə
öz təşəkkürünü bildirdi və
hamını bu əlamətdar hadisə münasibəti ilə
təbrik etdi: "Redaksiya şurasının üzvü, eləcə
də kitabın tərcüməçi kollektivinə rəhbərlik
edən, məsləhətlər verən şəxslərdən
biri kimi onu deyim ki, tərcümə prosesi zamanı xeyli
çətinliklərimiz olub. Amma bu çətinlikləri dəf
edə bilmişik. Bunda ilk növbədə gənc tərcüməçilərin
əməyini qeyd etmək istərdim. Bu, hamımızın -
bu kitab üzərində hətta ən kiçik əməyi
olan şəxslərin belə uğurudur. İnanıram ki,
onu valideynlər öz körpə uşaqlarına
oxuyacaqlar".
Professor Qorxmaz Quliyev Rəhman
Bədəlovun sözünə qüvvət verərək:
"Kitab artıq oxunur. Özü də onu valideynlər
övladlarına deyil, övladlar, nəvələr özləri
oxuyur. Bu kitabı evə gətirən kimi balaca nəvəm
onu tutub əlimdən aldı. Rus dilini bilsə də, evdəki
kitabxanamızda əsərin orijinalı olsa da, məhz Azərbaycan
dilində əsəri oxuyur" - dedi. Kitabın nəşrini
Azərbaycanda böyük yenilik kimi dəyərləndirən
Q.Quliyev BSU-dan yeni-yeni bu cür əsərlərin nəşrini
gözlədiyini dilə gətirdi.
Bunun ardınca
çıxış edən fəlsəfə elmləri doktoru
Niyazi Mehdi belə bir dəyərli əsərin Azərbaycan
dilinə tərcüməsini yüksək dəyərləndirdiyini
söyləməklə yanaşı əsəri orijinaldan
oxumağa üstünlük verənlərə və tərcüməni
gərəksiz bir peşə sayanlara ismarıc da yolladı:
"Tusi deyirdi: Maddi dəyərlər işləndikcə
aşınır, mənəvi dəyərlər işləndikcə
artır. Əvvəllər Hollivud filmlərinin Azərbaycan
dilində tərcüməsinə baxanlar "ətlərinin
töküldüyünü" deyirdilər. Amma tədricən
buna öyrəşdilər. Bu tərcümə əsərinin
dəyəri də ondadır ki, miflərlə bağlı Azərbaycan
dili "işlədi". Azərbaycan dilində yeni bir qat
açıldı". Bu münasibətlə hamını təbrik
edən N.Mehdi BSU əməkdaşlarının bu cür
çox sayda uğurlara imza atacağlarına
inandığını söylədi.
Bakı Asiya
Universitetinin rektoru, professor Cəlil Nağıyev 35 ildən
artıq bir vaxtda ədəbiyyatı tədris etsə də,
qədim yunan mifləri haqqında tələbələrə
məlumat verərkən onlara Azərbaycan dilində olan mənbələr
göstərməkdə çətinlik çəkdiyini dilə
gətirdi: "Bu sahəylə bağlı əsərlər
əsasən rus dilində idi. Amma bu əsərin tərcüməsi
ilə bu qıtlıq müəyyən dərəcədə
aradan götürüldü. Bu kitabın tərcüməsi
və nəşri böyük bir işdir".
Tədbirdə eləcə
də digər tanınmış ziyalılar, alimlər,
"Qədim Yunanıstanın mifləri və əfsanələri"
əsərinin Azərbaycan dilinə tərcüməçiləri
Turac Teyyubqızı, Əzizə İsmayılova, tələbə
və magistrantlar çıxış edib öz ürək
sözlərini söylədilər.
Günay ƏLİYEVA