Yaxın, uzaq Misir

(Əvvəli ötən saylarımızda)

Misirlə bağlı yazılarıma bu sərlöhvəni seçməyim təsadüfi deyil. Səmimi etiraf edim ki, Misirdə olmazdan əvvəl bir-birimizə bu qədər uzaq olduğumuzu güman etmirdim. Uzaqlıq yalnız məsafə ilə ölçülsəydi nə vardı ki... Baxmayaraq ki, hər ikimiz şərqliyik, eyni dinə, ortaq dəyərlərə mənsubuq, bununla belə Misirdə demək olar ki, Azərbaycanı tanımırlar.

Əcnəbi kimi hansı ölkədən olduğumuzla maraqlanan misirlilərə Azərbaycandan gəldiyimizi bildirəndə onların hətta ölkəmizin adını belə tələffüz edə bilməmələri şəxsən məni çox incitdi. İstər təlimlər keçirilən Qahirə Universitetində, istər qaldığımız oteldə, səfər proqramı çərçivəsində baş çəkdiyimiz yerlərdə bir nəfərin belə Azərbaycan adlı dövlətdən xəbəri yox idi. Ötən yazımda qeyd etmişdim ki, bizi hər yerdə “ermənisiniz?” sualını verirdilər. Misirdə olduğumuzu müddət ərzində Qahirə Universtetinin tələbələrinə, ümumiyyətlə bizimlə maraqlanan, maraqlanmayan hər kəsə yaxınlaşıb Azərbaycandan olduğumuzu, ölkəmizin harada yerləşdiyini izah etməyə çalışırdıq. Səfirlikdən əldə etdiyimiz ərəb dilində kitabları onlara təqdim edirdik. Əlbəttə 14 gün ərzində Azərbaycanı tanıtmağın mümkün olmadığını bilirdik. Amma bacardığımızı da etməkdən çəkinmirdik. Düzdür, Azərbaycan uzun müddət sovetlərin tərkibində olub. Amma axı, 20 ildir müstəqilik, özü də müsəlman dövlətiyik. Təəssüf ki, Ermənistanı Misirdə daha yaxşı tanıyırlar. Bu ölkədə turizm, ticarət sahəsində çalışanların əksəriyyəti də ermənilərdir.

Qahirə Universitetinin professorlarına Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı ünvanladığımız suala isə onlardan biri bilərəkdən, yaxud bilməyərəkdən bu barədə məlumatının olmadığını, digəri isə Qarabağın Misir üçün milli təhlükəsizlik məsələsi olmadığını bildirdi. Treninqlərin sonuncu günü keçirilən mərasimdə Misirin xarici işlər nazirinin müavini Səmah Suruhi də iştirak edirdi. Mən cənab nazir müavininə Misirdə Azərbaycanla bağlı məlumatın olmaması, BMT-də Azərbaycana dair səsəvermədə rəsmi Qahirənin bitərəf qalması barədə sual ünvanladım. Düzdür, bəzi həmkarlarım bunu mənə irad tutdular. Onlar deyirdilər ki, niyə bunu Misirdən tələb etməliyik. Əslində isə bu tələb deyildi, həm vətənpərvərlik hissindən, həm də jurnalist marağından irəli gələn bir sual idi. Nazir müavini Misir xalqında Azərbaycana, Qarabağ münaqişəsinə dair məlumatın az olması ilə razalaşır. Səbəbi isə ölkəmizin uzun müddət SSRİ-nin tərkibində olmasında görür. Onun sözlərinə görə, Misir xalqı son illər Azərbaycanı, Asiya dövlətlərini tanımağa başlayıb. “Bu bəlkə bizim günahımızdır, bəlkə də siz jurnalistlərin. Mən Avropa ölkələrində səfir kimi çalışmışam. Elmi işim dünyanın təhlükəsizliyi ilə bağlı olub. Mən Qarabağ münaqişəsini öyrənmişəm, amma bu sadə xalq üçün kifayət etmir. Ermənilərə gəlincə, onlar Misirdə çoxdan yaşayırlar. Onların məşhur müğənniləri, aktrisaları var. Ona görə də Misirdə daha çox tanınırlar”. Nazir müavini deyir ki, Misirin həm Ermənistan, həm Azərbaycanla yaxşı münasibətləri var. Bu isə onlar üçün çətinlik yaradır. BMT-də bitərəf mövqe tutmalarının səbəbi də budur. Misir münaqişənin sülh yolu ilə həllini istəyir.

Qeyd edim ki, səfərimizin başa çatmasına az qalmış Ermənistandan gələn bank işçilərindən ibarət nümayəndə heyəti də bizimlə eyni oteldə yerləşdirildi. Düzü, bəzi həmkarlarım, xüsusilə də müharibənin ağrı-acısından daha çox əziyyət çəkib, yaxınlarını itirən qrup üzvlərimiz özlərini güclə ələ alırdılar. Mən onda dərk etdim ki, torpaqlarımızı işğal edib, qarşımızda şəstlə gəzən ermənilərin qarşısında hamımızın başı aşağıdır. Onlar işğalçıdırlar, amma həm də qalibdirlər. Ermənilərin ərəb tərcüməçisi bizə yaxınlaşıb Azərbaycana öz ehtiramını, sevgisini bildirib, qurupumuzla şəkil çəkdirməsi ermənilərin heç xoşuna gəlməmişdi. Onların sərt reaksiyalarından bunu aydın hiss edə bildik.

Xarici işlər nazirinin müavini ilə görüşdə bəzi həmkarlarım ermənilərlə eyni oteldə yerləşməyimizlə bağlı məsələni qaldırdılar. Cənab Suruhi bunu gələn dəfə nəzərə alacaqlarını bildirdi. Əlavə etdi ki, hər biriniz intellektli insanlarsınız. Ona görə də bunun problem yaradacağını düşünmür. Qahirə Universitetinin professoru Samiyə Əhməd isə bizə düşmənlə davranmaqla bağlı məsləhət verdi. “Mən yəhudiləri görəndə sadəcə üzlərinə gülümsəyib keçirəm, siz də belə edin”.

ƏFSANƏVİ ŞARM ƏL-ŞEYX

Ermənilər ovqvatımızı korlasa da, əfsanəvi Şarm əl Şeyxə səfər hər birimizin ürəyincə olmuşdu. Buranı Misirin müasir möcüzələrindən biri də adlandırmaq olar. Qahirədən Şarm əl Şeyxə 520 km, təxminən 10 saat yoldur. Yolumuzun uzun olacağını bildiyimizdən, bir gün əvvəldən səfərə hazırlıqlı çıxmağı qərara almışdıq. Yəni hər kəs bildiyi maraqlı əhvalatı danışmalı, şeir söyləməli idi ki, yol bəlkə bizə qısa görünsün.

Şarm əl Şeyxin üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, bu şəhər Sinay yarımadasının cənubunda, yəni Misirin Asiya hissəsində yerləşir. Daha doğrusu, bura Avropa, Asiya və Afrika qovşağıdır. Yol boyu ucsuz-bucaqsız Afrika səhraları, bədəvi ərəblərin yaşadıqları alaçığa bənzər komalar və bu komaların qarşısındakı dəvələr qədim zamanları xatırladırdı. Səhrada palmalar arasında salınan istirahət yerləri insanı heyrətdə qoyur. Süveyş kanalının altından çəkilmiş möhtəşəm tunel bizi 21-ci əsrə qovuşdurdu.

Bu mənzərə isə bizi darıxmağa qoymurdu.

Şarm əl Şeyxə gecə çatdıq. Səsli küylü Qahirədən sakit, nağıllar aləminə bənzəyən bir məkana düşmüşdük. Şarm əl Şeyx demək olar ki, turistlərin ən çox üz tutduqları istirahət yeridir.

Sinay yarımadası 1956 və 1967-ci illərdə İsrailin işğalına məruz qalıb. Bu yarımada işğaldan azad olduqdan sonra Misir hökuməti bu regiona ciddi diqqət göstərərək onu cənnətə çevirməyə nail olub. Dövlət bu yarımadada əhalinin miqrasiyasının qarşısını almaq üçün xüsusi qərarlar qəbul edib. Sinayda işləyənlərin maaşı Misirin digər regionlarına nisbətən iki-üç qat artıqdır. Dövlətin digər güzəştlər də misirlilərin burada daimi məskunlaşmasına yönəlib. Xüsusən ali təhsili başa vurmuş gənclər bu güzəştlərdən yararlanmaq üçün Sinaya üz tutur.

Şarma əl Şeyx şəhəri Şarma və Nyama-Bey adlanan iki hissəyə bölünür onlar arasındakı məsafə altı kilometrdir. Uzunluğu 35 kilometr olan istirahət zolağı dünyanın dörd bir tərəfindən gəlmiş turistlər tərəfindən “işğal” olunub. Şəhərin yalnız Nyama-Bey hissəsində bütün standartlara cavab verən 32 beşulduz otel var. Beşulduz otellərlə Qırmızı dənizin arasındakı məsafə isə çox qısadır. Belə ki, oteldən çıxıb 5-10 dəqiqəyə dənizə yetişmək olar.

Misirlilər səhranın ortasında palmalarla zəngin oazis yaratmağa müvəffəq olublar. Burada elə bir “cənnət” salınıb ki, sözlə ifadə etmək belə çətinlik yaradır. İlin bütün fəsillərində turistlərin istifadəsində olan Qırmızı dəniz, sahildəki təmiz qum, qeyri-adi əyləncə mərkəzləri, bağçalar, könül oxşayan palma ağacları, bir-birindən gözəl otellər və restoranlar, qədim Misir dəbdəbəsini xatırladan hovuzlar, heykəllər, abidələr-bir sözlə gözlə görünən nə varsa, insan beynini düşünməyə vadar edir.

Şarm əl Şeyx başdan ayağa möcüzələr diyarıdır. Ona görə də turistlərin bura axını səngimir.

Burada istirahət üçün hər şey var: bilyard, boulinq, uşaq attraksionları, mağazalar və.s. Rəqs meydanına çıxdıqda isə gözlənilməz məqamlara hazır olun. Çünki rəqs etdiyiniz yerdə qəfil tavan itir və başınızın üstündə ulduzlu tünd göy səma peyda olur. Bu mənzərəni seyr edərək musiqili fəvvarənin yanına da yollana bilərsiniz. Burada hər axşam teatr şousu nümayiş olunur. Qədim misirli geyimindəki kişilər qılınclarla rəqs edirlər. Yəqin ki, bu rəqs hər hansı tarixə söykənir. Ən yaxşısı isə kafelərin birində stol arxasında oturub tamaşaya baxmaqdır.

Möcüzəli Şarm əl Şeyxdə qalmaq bizə iki gün nəsib oldu. Amma yolda itirilən vaxtımızı da bura əlavə etsək, demək olar ki, Şarm əl Şeyxdə çox az qaldıq. Bu isə o deməkdir ki, biz bu əfsanəvi diyarın gözəlliklərini tam duya bilmədik.

Geri, Qahirəyə dönəndə hamımız eyni arzunu dilə gətirdik; Şarm əl Şeyxə mütləq dönməliyik. Çünki burada görmədiymiz çox şey qaldı. Gördüklərimizin dadını isə istədiyimiz qədər çıxara bilmədik.

Onu da qeyd edim ki, bura nə qədər möcüzəli olsa da, istirahət üçün qiymətlər o qədər də möcüzəli deyil. Məsələn 1500 dollara iki həftə istirahət etmək mümkündür. Turistlərə xidmət isə yüksək səviyyədədir.

Şarm-əl Şeyxdən ayrılıb Afrika qitəsinə-Qahirə şəhərinə dönürük. Bizi yeni möcüzələr gözləyir.

SƏS və İŞIQ ŞOUSU

Bu şou həftədə bir dəfə-yalnız cümə günləri rus dilində nümayiş etdirilir. Bu həm də xarici turistlərin böyük maraq göstərdiyi bir şoudur. Piramidalar önündə lazer kompoziyası- bir daha bizi min illər əvvələ qaytardı. Gizada Xeopsun, Xefrenin və Mikerinin piramidaları önündə açıq havada seyr etdiyimiz 50 dəqiqəlik kompozisiya adamı mat qoyur. Sfinksin möhtəşəm heykəli arxasında piramidaların lazer texnikası vasitəsi ilə işıqlandırılması, bəşəriyyətin keçdiyi beş min illik tarixin müəyyən kəsimlərinin Sfinksin dilindən kadrarxası səsləndirilməsi, dördüncü nəsil fironların həyatı haqqında, onların dünyaya bəxş etdikləri piramidalar barədə müfəssəl məlumat, ən nəhayət əlli dəqiqə ərzində səslənən mükəmməl musiqi insanı sanki həmin tarixə aparırır. Amma biz bir gün sonra piramidaları səfər edəcəkdik. Ona görə də gecədən bu möcüzəni görməyə tələsirdik... Bu kompazisiyadan sonra hər birimiz Gizadakı Misir ehramlarını tezliklə görmək ümidi ilə yaşayırdıq. Tarixin atası sayılan Herodotun dünyanın yeddinci möcüzəsi saydığı Misir piramidalarını ziyarət etməyin nə demək olduğunu anlatmağa lüzum yoxdur. Hansı bəşər övladı Misir piramidalarını öz gözləri ilə görməyi istəməz ki?

(davamı növbəti sayımızda)

Pərvanə SULTANOVA,

Bakı-Qahirə-Bakı

525-ci qəzet.- 2009.- 30 oktyabr.- S.5.