Fəxrəddin Manafov: "Polad Bülbüloğlunun sayəsində antiazərbaycan filminin çəkilməsinə xitam verildi"

Azərbaycanın xalq artisti, aktyor Fəxrəddin Manafovun Milli.Az xəbər portalına müsahibəsi

Xəbər verdiyimiz kimi, Rusiyanın tanınmış rejissoru Yuri Morozun 8 seriyalı "Sonuncu romalılar" filmi çəkilməli idi -Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsindən bəhs edən və azərbaycanlıları "qaniçən" kimi təqdim edən ssenari əsasında. Filmə çəkilmək üçün dəvət edilən aktyorlardan biri Azərbaycanın xalq artisti Fəxrəddin Manafov olub.

Fəxrəddin Manafov redaksiyamıza gələrək mövzu ilə bağlı geniş açıqlama verdi.

- Fəxrəddin müəllim, Rusiyada Azərbaycanın əleyhinə çəkilməsi nəzərdə tutulan çoxseriyalı bir filmin ifşa olunduğu barədə yaydığımız məlumatlar ictimaiyyətin diqqətini çəkdi. Qeyd edək ki, antiazərbaycan filminin ifşa olunmasında əməyi olan bir çox görkəmli şəxslərin olduğu bildirilir ki, onların sırasında sizin də adınız çəkilib. Amma deyəsən, sizin bu məsələ ilə bağlı reaksiyanız heç də birmənalı deyil. Narahatlığınız nə ilə bağlıdır?

- Mən bura xırda bir iradla gəlmişəm. Dünən Milli.Az xəbər portalında "Azərbaycan əleyinə çoxseriyalı film ifşa olundu" məqaləsini oxudum, məqalədəki sərlövhələrin birində öz adıma rast gəldim. Amma bu hadisə haqqında məlumatların tam və təfərrüatlı şəkildə verilməməsi məni narahat etdi. Buna görə də mən sizə bu müsahibədə ətraflı məlumat verməyi lazım bildim.

Sizə bildirmək istərdim ki, bəli, həmin film barədə mənim məlumatım var, onun nədən ibarət olduğunu bilirəm. Çünki təxminən bir il bundan öncə filmdə çəkilmək ilk növbədə mənə təklif olunmuşdu, mən bu barədə Mədəniyyət Nazirliyinə də məlumat vermişəm. Bu barədə çox adam məlumatlı idi. İstərdim ki, siz öz məqalənizə əlavə edəsiniz ki, Azərbaycan Respublikasının səfiri cənab Polad Büldüloğlu Rusiya Mədəniyyət Nazirliyinə, Rusiya dövlətinə müraciət edərək, təxribat xarakteri daşıyan ssenarini xətm elətdirib. Onun müdaxiləsi nəticəsində bu filmin çəkilşinin qarşısı alınıb. Hər halda belə fikir səslənib ki, artıq o film çəkilməyəcək.

- Görünür, erməniprəst mövqedə dayanan qüvvələr mədəniyyətin əli ilə, kifayət qədər nüfuzu olan insanların, o cümlədən də Fəxrəddin Manafovun adından yararlanaraq bu niyyətlərini həyata keçirmək istəyiblər.

- Söhbət təkcə Fəxrəddin Manafovdan getmir, məsələ ondadır ki, bir qrup azərbaycanlı aktyorları aldadıb filmin sınaq çəkilişlərinə cəlb etməyə cəhd göstəriblər. Hətta kastinq keçirməyə də nail olublar. Bu, sadəcə siyasi xarakter daşıyan bir sifarişdir. Hamı bilir ki, Yuri Moroz ermənipərəstdir. Onun erməni təəssübkeşli çəkdiyi filmlərin əksəriyyətində özünü büruzə verib. Morozun əliylə onsuz da azərbaycanlılara qarşı yönəlmiş mənfi fikirləri daha da artırmaq, möhkəmlətmək istəyirdilər. Bu ssenari azərbaycanlıları "vəhşi", "düşüncəsiz" insanlar kimi təqdim etmək cəhdləri idi.

Bu məsələ ortaya çıxanda mən çox əsəbiləşmişdim. Orda Andrey alı birisi vardı, deyəsən, assistent idi. Ondan xahiş elədim ki, məni Yuri Morozla əlaqələndirsin. Andreyə izah etdim ki, Yuri Moroza çatdırın, siz nəyə görə bu filmdə Azərbaycana qarşı dayanıb, mövcud problemlərə bitərəfli yanaşmaq istəyirsiniz? Bu mövzuya müraciət edirsinizsə, onda gəlin, azərbaycanlıların Ermənistandan qovulmasından da çəkin, Xocalı faciəsini çəkin, ermənilər tərəfindən gözləri çıxarılan, sinələri kəsilən qadınların, uşaqların taleyini, qocaların başına gətiririlən vəhşilikləri çəkin. Bu barədə yazmırsnız, amma ermənipərəst şərhlər verirsiniz, özü də birtərəfli formadag.

- Sizcə, onların özlərinin filmin ssenarisinə yanaşmaları necə idi?

- Mən onlardan nəyə görə məsələyə bu cür yanaşıldığını soruşanda, bildirdilər ki, ssenari belə yazılıb. Həmin ssenari mənim elektron poçtuma da göndərilmişdi. Onu diqqətlə oxudum və çox əsəbiləşmişdim. Mütləq bu cəfəngiyyatın qarşısını almaq lazım idi. Ona görə də bu barədə ilk növbədə Mədəniyyət Nazirliyinə müraciət olundu və Mədəniyyət Naziriliyinin bundan xəbəri var idi. Bizim ikinci rejissor Əliqulu Səmədov hətta ssenarinin diskini Nazirliyə göndərmişdi. Nə yaxşı ki, səfirimiz Polad Bülbüloğlu Rusiyanın Mədəniyyt Nazirliyinə, digər aiddiyyatlı orqanlara müraciət edərək bunun qarşısını ala bildi.

- Fəxrəddin müəllim, Azərbaycan tərəfininin rəsmi etirazından sonra filmin çəkilməsində iddialı olan qarşı tərəfin reaksiyası necə oldu və hazırda məsələ nə yerədir?

- Nədənsə, əks tərəf bu barədə şərh vermək istəmir. Mən nə qədər filmin rejissoru ilə əlaqə saxlamaq istəsəm də, müxtəlif bəhanələrlə mənimlə görüşdən yayındı. Mən başqa bir filmin çəkilişi ilə bağlı Hindistana gedəndə də, Andrey dediyim həmin o adam mənə zəng elədi ki, "hər halda biz düşünürük ki, bu filmi çəkəkg" kimi fikrlər səsləndirdi. Mən çox əsəbi halda bunun qeyri-mümkün olduğnu dedim. Ona bildirdim ki, ola bilər siz Azərbaycanın adından istifadə edəsiniz, azərbaycanlıların oxşarını tapasız, başqa yerlərdən Azərbaycanın küçələrinə oxşar küçələr tapıb filmi çəkəsiniz. Amma bu səhv sizin məsuliyyətinizin, vicdanınızın üzərinə düşəcək. İsrarla bildirdim ki, belə məzmunda film çəkməklə böyük səhv edirlər. Dedim Moroza çatdırın, bu yolla sənətdə qala bilməz. Əgər bu günə qədər 3-5 nəfər ona hörmət edib, sənətkar sayırdısa, bundan sonra onun sənətkarlığı, peşəkarlığı artıq şübhə doğuracaq.

- Bu filmə çəkilmək üçün sizə nə qədər pul təklif edilmişdi?

- Mənə konkret hesab deyilməmişdi. Amma mənə deyirdilər ki, nə qədər desən, verəcəklər, çünki bu filmə çox böyük məbləğdə maliyyə buraxılıb. Aydın məsələ idi ki, bu, sifarişdir, özü də Ermənistandan, yaxud Rusiyadakı və ya dünyada mövcüd olan erməni lobbiçilərindən, ara qızışdırmaq istəyənlərdən gəlib. Burda daha çox ermənilərin maraqları güdülür. Çox təəssüflər olsun ki, bu danışıqlar ancaq telefon vasitəsilə aparılıb. Kimsə gəlib onu mənimlə üzbəüz dayanıb deməyib. Hər halda öz xasiyyətimi bilirəm, ola bilsin ki, həmin vaxt çılğınlığa yol verə bilərdim... Mən məcburiyət qarşısında qalıb telefon vasitəsilə o insanları başa salırdım ki, böyük bir qəbahət iş görürlər.

Filmin ssenarisinə uyğun olaraq, burada azərbaycanlı və erməni aktyorların olması mütləq idi. Çünki bu yolla filmə bəraət qazandıracaqdılar ki, Azərbaycan tərəfi bu filmin çəkilməsinə nəinki razılıq verib, hətta öz aktyorları da iştirak edib. Amma heç bir azərbaycanlı aktyor bu filmə çəkilməzdi və mən əminliklə bunu onların da diqqətinə çatdırdım.

- Yəni, ssenari bu dərəcədə qərəzli idi?

- Bəli, bu dərəcədə! Həm də çox!

Təsəvvür edin, ssenaridə azərbaycanlıları nisbətən üstü ötrülü, pərdələnmiş şəkildə, guya sivilizasiyadan, bəşəri mədəniyyətdən uzaq, insani keyfiyyətlərdən məhrum, etikanı, mənəvi dəyərlərini itirmiş, əxlaq normalarını pozan varlıqlar kimi təqdim edirlər.

Əsərdə "oğru", "bandit", "əliəyri" və s. kimi mənfi keyfiyyətli azərbaycanlı obrazlar yaradılıb. Məsələn, kiçicik bir nümunə göstərim, azərbaycanlı ana öz öldürülmüş oğlunun haqqında deyir ki, "nə etməli, peşəsi bu idi - bandit". Və ya azərbaycanlı ata öz oğlunun ünvanına deyir ki, "Axı bu uşaq da bu kitabların arasında böyüyüb, bəs niyə böyüyüb barbar olub?". Yaxud, qonşusunun evinə göz dikən, oğru, yalançı başqa bir azərbaycanlı obraz canlandırılır.

Ara-sıra isə guya müsbət obrazda azərbaycanlı təsvir olunur, amma əslində onların da mahiyyəti fərqli deyil.

Bu kimi nümunələr çoxdur. Qısaca onu deyim, bütün ssenarinin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, ermənilər "sonuncu romalılar" kimi təqdim edilir, azərbaycanlıları isə Romanı dağıdan, viran qoyan barbarlar - yəni, tarixdən məlum olan vəhşi, dağıdıcı tayfalar kimi təqdim edilir. Elə filmin adı - "Sonuncu romalılar" ifadəsi də məhz ermənilərə aid edilir, özü sözün yaxşı mənasında. Guya ki, ermənilər bəşəriyyətin ən yüksək dəyərlərini daşıyan insanlar kimi tarixə düşüblər. Onları incidən, "Romanı dağıdan" qüvvələr isə azərbaycanlılardır.

- Bu məsələ ilə bağlı bizim aktyorlarımızla müzakirələr apardınızmı?

- Bəli, əlbəttə, bu barədə söhbətlərimiz oldu. Bilirsiniz, ermənipərəst prodüserlərin hiyləgərliyi elə onda idi ki, aldatma yolu ilə azərbaycanlı aktyorların sınaq çəkilişərini - kastiniqi aparırdılar. Yəni, aktyorlarımızı aldadaraq, filmin bütöv ssenarisini onlara təqdim etmədən, ordakı bir-iki loyal, neytral görünən cümlələri göstərib, guya ssenari bu imiş kimi, çəkiliş aparırmışlar. Aktyorlarımızı ssenarinin guya neytral, Azərbaycana qarşı loyal məzmundan ibarət olduğuna inandırmağa çalışıblar.

Amma mən isə ssenarini tam bildiyim üçün Rus Dram Teatrının aktyoru, Azərbaycanın xalq artisti Yuri Baliyevə zəng vurdum - ona da həmin filmdə çəkilmək üçün rol təklif eləmişdilər. Ümumiyyətlə, kimə imkanım çatırdısa, hamısına zəng vurub filmin əsil məğzini izah etdim, həmkarlarıma bildirdim ki, siz bu vətəndə yaşayırsınız, bu dövlətin vətəndaşlarınız, belə bir təxribatçı filmin çəkilməsinə yol vermək olmaz. Hətta onlar mənə dedi ki, Fəxrəddin, bu söhbəti açmağına ehtiyac yoxdur, təbii ki, biz nəinki buna razılıq verəcəyik, hətta buna qarşı öz etirazımızı bildirəcəyik. Beləcə, hamı bir nəfər kimi buna qarşı çıxdı və heç kim razılıq vermədi. Onlar da məcburiyyət qarşısında qalıb artıq Azərbaycana heç bir müraciət eləməmişdilər, yoxa çıxmışdılar.

Bu yaxınlarda görkəmli şairimiz Rəsul Rzanın 100 illik yubileyi Moskvada qeyd olundu, mən də həmin tədbirdə iştirak edirdim. Yubiley tədbirindən sonra bizim səfir cənab Polad Bülbüloğlu ziyafət verdi və orada həmin film barədə bizim söhbətimiz oldu. Polad Bülbüloğlu mənə dedi ki, məsələni Rusiya dövləti, Mədəniyyət Nazirliyi ilə həll edib və bu işə xitam verilib.

- Bəs kimsə zəmanət verdimi ki, bu ssenari ümumiyyətlə heç vaxt çəkilməyəcək?

- Bunu heç vaxt deyə bilmərik. Hər halda zəmanə dəyişilə bilər. Ola bilər ki, əks tərəf filmin xətm olunmasına razılıq verib, sonradan heyət dəyişikliyi etsin və ssenarini başqasına həvalə etməklə məsləyə yenidən qayıtsınlar. Ona görə də bu barədə biz indidən qəti nəsə deyə bilmərik. Hər halda bu gün o filmin çəkilişinə icazə verilmir və siyasi bir səhv kimi qarşısı alınıb. Buna görə də biz cənab Polad Bülbüloğluna öz minnətdarlığımızı bildirməliyik. Hansı sahədə olursan ol, Vətəni qorumaq hər birimizin vətəndaşlıq borcudur, bundan vacib heç bir iş ola bilməz.

Ədalət.- 2010.- 6 avqust.- S. 4.