"KARVANIN SARVANI""

Stolumun üstündə bir kitab var. Tez-tez ona üz tuturam. Elə-belə vaxtı öldürmək üçün yox, oxumaq üçün, dünənə qayıtmaq üçün, xəyallara baş vurmaq üçün, dünəndən özümə baxmaq üçün, ən vacibi isə dünənlə bu günü üz-üzə qoymaq üçüng və hər dəfə də bu kitabdakı səhifələrin arasında çox qəribə duyğular yaşayıram. Səmimi deyəcəm, bəzən özümə, bu günümə şübhə ilə yanaşıram. İnana bilmirəm ki, bu kitabın səhifələrindən baxan, bu kitabla bərabər evlərə yenidən qayıdan, bizləri öz dünyalarına çəkib aparan neçə-neçə ağır sanballı, sözləri batman çəkili olan insanlardan uzaq düşmüşük. Daha doğrusu, onların bir qismi bizdən ayrılıb Tanrı dərgahına üz tutublar.

Öncə kitabın müəllifi barəsində... Mən İntiqam Mehdizadəni lap çoxdan tanıyıram. Dövlət radiosunun xalq yaradıcılığı "Bulaq" verilişi efirə yayımlanan zamandan onun imzasını eşidib, sorağına düşdüm. Öncə bir məktəbli kimi həmin verilişə məktublar yazdım. Özü də İntiqam müəllimi yalnız imzasını tanıya-tanıya. Sonra Bakı mühiti başladı. Tələbəlik illərimdə gözəl şairimiz, rəhmətlik Eldar Baxış məni radioya dəvət etdi. Məhz rəhmtəlik Eldar müəllimin təqdimatıyla üzbəüz tanışlığım başladı İntiqam Mehdizadə ilə. Özümün kimliyimi, ona yazdığım məktubları xatırlatdım. Və hər dəfə "Bulaq"ın sonunda rəhmətlik böyük sənət kolifeyləri olan Səməndər Rzayevlə, Məhqulə Sadıqova verilişin araya-ərsəyə gəlməsində haqqı olanları xatırladanda redaksiyaya məktub ünvanlamış şəxslərin arasında mənim də adımın çəkdiyini yada saldı. İntiqam müəllim özünəməxsus təbəssümlə yarızarafat, yarıciddi dedi:

- Əvvəl məktubların gəlirdi, indi də özün gəlibsən. Əməkdaşlıq eləməyə hazırıq - dedi.

Bu səmimiyyət və Eldar Baxışın təqdimatı məni bir növü ürəkləndirdi, qol-qanad verdi mənə. Başladım "Bulaq" verilişi ilə, daha doğrusu İntiqam Mehdizadə ilə əməkdaşlıq etməyə. Məhz onun sayəsində radiodan əməlli-başlı qonorar da alırdım. Sonralar bu əməkdaşlıq səmimi münasibətə, doğmalığa, dostluğa çevrildi. Və bu gün də davam etməkdədi.

İntiqam Mehdizadənin əksər kitablarını oxumuşam və onların bir qismini də müəllif özü mənə aftoqrafla bağışlayıb. "Karvanın sarvanı" kitabının ilk nüsxəsini redaksiyamıza gətirəndə onun baxışlarındakı qeyri-adi ifadələri bir nəfəsə oxuya bilmədim. Çünki əlindəki kitaba çox qəribə bir yanaşması var idi. Sanki onun ilk kitabı idi. Düzü, bunun səbəbini soruşmağa da utandım, amma yaxşı ki də soruşmamışam

"Karvanın Sarvanı" kitabını üz qabığından oxumağa başladım. Bu sözlərimə bəlkə də inanmırsınız, şübhə edirsiniz. Amma həqiqətən mən bu kitabı üz qabığından oxumağa başladım. Çünki kitabın hər iki üzündə Azərbaycan xalqının sözün həqiqi mənasında, ədəbi, bədii, mədəni, elmi simaları təsvir olunmuşdu. Şəkillərə baxdıqca Azərbaycanın dünya elminə, ədəbiyyatına, poeziyasına, teatrına, kinosuna, siyasətinə, bir sözlə insanı düşündürən, yaşadan, ona qol-qanad verən simalarını gördüm. Və istər Məmməd Əmin Rəsulzadənin, istər Ulu Öndərimiz Heydə Əliyevin, istər sözünün bütövlüyü ilə yanaşı, tarix elmimizə olan xidmətləri ilə hər kəsin əsl qəhrəman kimi sevdiyi Ziya Bünyadovu, istər gözəl yazıçı, səmimi insan Mir Cəlal Paşayevi, istər səsi ilə ruhumuzu oxşayan Flora xanımı, Rübabə xanımı, istər poeziyası ilə bizi qanadlandıran Rəsul Rzanı, Əli Kərimi, Xəlil Rzanı, Vaqif Səmədoğlunu, istər səhnə ustalığı ilə qanımızı coşduran Nəsibə xanım Zeynalovanı, Səməndər Rzayevi, Hamlet Xanızadəni, nəsiri ilə, ədəbi- ictimai xidmətləri ilə bu gün də öz şəxsiyyətini, mövqeyini uca tutan Elçin Əfəndiyevi, Ramiz Rövşəni, bütövlükdə adlarını çəkmədiyim neçə-neçə böyük ədəbi simaları yenidən tanıdım, yenidən kəşf etdim.

Həqiqətən bu karvan çox böyük fiqurları, çox böyük şəxsiyyətləri, çox böyük simaları İntiqam Mehdizadə qələmi ilə böyük bir yola çıxarıb, böyük bir mənzilin yolçusu edibdi. Mən kitabdakı fəsilləri də, ayrı-ayrı yazı başlıqlarını da diqqətə çatdıra bilərəm, amma buna lüzum görmürəm. Çünki bu kitabda mənim oxuduqlarımın demək olar ki, çox böyük hissəsini Azərbaycan oxucuları bilmir. Çünki İntiqam müəllim bu yazıların böyük əksəriyyətini şəxsi təmaslarında yaddaşına, ürəyinə köçürüb. Həmsöhbət olanda, müsahibə götürəndə, özü üçün ayrıca yığıb saxlayıb. Məhz həmin o saxlancında olan, mücrüsündə saxladığını yenidən kitab halında bizlərə hədiyyə edibdi.

Şəxsən mən bu kitabda Seyran Səxavətlə, Nüsrət Kəsəmənli ilə, gözəl aktyorumuz Əliağa Ağayevlə, Sabir Rüstəmxanlı ilə, Şəmşad Rza ilə, Kamil Vəli Nərimanoğlu ilə və daha neçə-neçə söz, sənət adamı ilə İntiqam müəllimin doğma, sıcaq münasibətləri olduğunu görüb, duydum və içimdə müəyyən səmimi bir qısqanclıq da baş qaldırdı. Zarafat deyil, İntiqam müəllim Məmməd Araz, Əkrəm Əylisli, Qədir Rüstəmov, Bəhram Mənsurov, Nəbi Xəzri, İlyas Əfəndiyev, Zəki Müren, Xudu Məmmədov və daha neçə-neçə sözün, sənətin ustadları ilə təmasda olub.

Bu yerdə yadıma "Mimino" filmi də düşür. Orda qəribə bir məqam var. Təqribən belədir ki, əgər biri hər gün məhşurları görürsə, onlarla təmasda olursa, o özü də məşhur olur. İndi mənim səmimi qısqanclığımın yozumunu yəqin ki, anladınız.

Son olaraq, səmimi bir aftoqrafla yazılmış ("Məni duyan və mənim duyduğum duyğulu şair Əbülfət Mədətoğluna hədiyyə olsun") bu kitabın hər səhifəsini, hər bir yazısını tələsmədən böyük maraq və zövqlə oxuyuram. Bu karvana qoşulub mən də gedirəm və yol boyu da ürəyimdən İntiqam Mehdizadəyə xüsusi təşəkkürlər qanadlanır. Uğur olsun, qardaş! Karvanın yolda qalmasın.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.- 2010.- 3 mart.- S. 7.