AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR
UNİVERSİTETİ AQRAR TƏHSİL VƏ ELM OCAĞI
1918-ci ilin may ayında şərqdə ilk müstəqil müsəlman respublikası olan Azərbaycan Demokratik Respublikasının yarandığı gündən kənd təsərrüfatının inkişafına, ölkənin aqrar bölümü üçün mütəxəssislərin hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirilirdi.
1920-ci il noyabrın 14-də görkəmli dövlət xadimi Nəriman Nərimanovun təşəbbüsü ilə Azərbaycan İnqilab Komitəsinin qərarına əsasən Bakı Politexnik Məktəbinin bazasında Əzizbəyov adına Azərbay-can Politexnik İnstitutu təsis edildi. Həmin il dekabrın 14-də bu İnstitutun nəzdində 5 fakültə, o cümlədən kənd təsərrüfatı fakültəsi də yaradıldı.
1922-ci ildə kənd təsərrüfatı fakültəsinə keçmiş şəhər məktəbinin binası verilir və burada tez bir zamanda botanika, zoologiya, kənd təsərrüfatı maşınları, kənd təsərrüfatı heyvan-larının anatomiyası və fiziologiyası, meteorologiya, torpaq-şünaslıq və ümumi əkinçilik kafedraları yaradılır.
1929-cu il mayın 15-də Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti kənd təsərrüfatı fakültəsini Azərbaycan Politexnik İnstitutunun tərkibindən ayırıb Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu təşkil etmək və bu institutu Xalq Maarif Komissariatının tabeliyindən Xalq Torpaq Komissariatının tabeliyinə vermək haqqında qərar (protokol ¹ 10, 35-ci bənd) çıxarır.
Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 23 avqust 1929-cu il tarixli (protokol ¹ 22, 5-ci bənd) qərarı ilə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun Əsasnaməsi təsdiq edilir.
Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu 1931-ci ildə Bakıdan Gəncəyə köçürülüb.
Yeni yaradılmış institutun (AKTİ) tərkibinə bitkiçilik, heyvandarlıq, pambıqçılıq və balıqçılıq təsərrüfatı fakültələri daxil idi. Bitkiçilik fakültəsinin tərkibində meyvəçilik, subtropik və texniki bitki, üzümçülük və şərabçılıq, meşəçilik və tərəvəzçilik, heyvandarlıq fakültəsinin tərkibində isə qaramal, süd təsərrüfatı, atçılıq, qoyunçuluq, inəkçilik və heyvandarlığın xırda sahələrinə məxsus şöbələr yaradıldı.
İnstitut Gəncəyə köçürüldükdən sonra onun fəaliyyəti və inkişafı üçün yeni perspektivlər açılır. Respublikada şəbəkəsi genişlənən kənd təsərrüfatı elmi tədqiqat müəssisələri burada cəmləşməyə başlayır və qədim Gəncə Respublikamızda kənd təsərrüfatı elmi fikrinin mərkəzinə çevrilir. Bu elmi müəssisə-lərin AKTİ ilə sıx əlaqəsi onun fəaliyyətinə müsbət təsir göstərirdi.
Azərbaycan Dövlət Himninin müəllifi, görkəmli istiqlal şairi Əhməd Cavad Axundzadənin adı hazırkı ADAU-nun salnaməsinə qızıl hərflərlə yazılmışdır. Onun ədəbi-ictimai fəaliyyətinin müəyyən bir dövrü - 1931-1934-cü illər bu qocaman təhsil ocağı ilə bağlı olmuşdur. Ə.Cavad əvvəllər dilçilik kafedrasının dosenti olmuş, sonralar kafedraya rəhbər-lik etmiş və ilk professor olmuşdur. Hazırda ADAU-nun dillər kafedrası onun adını daşıyır.
Dünya şöhrətli alimlər Yusif Məmmədəliyev, Çingiz Cuvarlı, Əlisöhbət Sumbatzadə və Aleksandr Qrossheym bu Universitetdə çalışmış, mütəxəssis hazırlığında böyük xidmət göstərmişlər. Sonralar Y.Məmmədəliyev Azərbaycan Elmlər Akademiyasının prezidenti olmuş, Ç.Cuvarlı SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüş, Ə.Sumbatzadə, Y.Hacıyev Azərbaycan Elmlər Akademiyasının, A.Qrossheym isə SSRİ Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir.
Milli kadrların yetişdirilməsində sonralar yeni uğurlar əldə edildi. AKTİ-nin yetirmələri, akademiklər Həsən Əliyev, Validə Tutayuk, İmam Mustafayev, İlyas Abdullayev, Firuz Məlikov, Məmmədtağı Qəniyev, Cəbrayıl Hüseynov, Ələkbər Quliyev və başqaları yüksək ixtisaslı kənd təsərrüfatı mütəxəssislərinin hazırlığında böyük rol oynamışlar.
1941-1945-ci illərin müharibəsi təbii ki, İnstitutun fəaliyyətinə xeyli mənfi təsir göstərmişdi. Tədris prosesində gərgin vəziyyət yaranmışdı. Elmi tədqiqatlar çox zəif aparılırdı və ya heç aparılmırdı. Ağır müharibə illəri bu ali aqrar elm ocağının işinə zərbə vursa da, onun professor-müəllim heyəti və bütün kollektivi çətin və taleyüklü sınaqlardan çıxmaq üçün yollar axtarırdı. Müharibə çoxlu problemlər yaratmışdı. Bütün bunlar üçün kollektiv ciddi səylər göstərirdi. Sonralar yeni kafedra və laboratoriyalar yaradıldı və bir sıra əsaslı dəyişikliklər aparıldı.
2008-ci il noyabr ayının 26-da Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinə yeni rəhbərliyin təqdim olunmasından sonra universitetdə ilk öncə yeni düşüncə tərzi ilə idarəetmə həyata keçirilməyə başladı, uzun illər kollektivi narahat edən problemlər araşdırıldı və onların həlli istiqamətində tədbirlər həyata keçirildi.
Tədris prosesinin təkmilləşdirilməsi, elmi tədqiqat işlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində xeyli işlər görüldü.
Boloniya Bəyannaməsinin tələbləri baxımından təhsilin məzmununun müasirləşdirilməsi məqsədilə alimlərimizdən bir qrupu təcrübə mübadiləsi üçün Oklahoma Dövlət Universitetinə (ABŞ), Serbiya Kruçevaç Yem Bitkiləri İnstitutuna, Belqrad Torpaqşünaslıq İnstitutuna, K.A.Timiryazev adına Rusiya Dövlət Aqrar Universitetinə, Sankt-Peterburq Dövlət Aqrar Universitetinə və Dövlət Baytarlıq Akademiyasına, Belorus Dövlət Aqrar Universitetinə, İstanbul Universitetinə, Qrayfsvald Universitetinə ezam edildilər.
2009/2010-cu tədris ilindən
Universitetin bütün ixtisaslarının I kurslarında tədris
prosesi kredit sistemi ilə həyata keçirilir.
Azərbaycan Respublikası
Nazirlər Kabinetinin 12 yanvar 2009-cu il tarixli 8 nömrəli qərarı
ilə təsdiq edilmiş "Ali təhsilin bakalavr pilləsi
ixtisaslarının (proqramlarının) Siyahısına"
müvafiq olaraq "torpaqşünaslıq və
aqrokimya", "aqronomluq", "zootexniklik",
"baytarlıq", "yerquruluşu, torpaq və şəhər
kadastrı", "aqromühəndislik", "meşəçilik",
"balıqçılıq və balıqçılıq
təsərrüfatı işi" ixtisasları
üçün Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq
olunmuş yeni nəsil Dövlət Təhsil
Standartlarının əsasında tədris planları
hazırlandı.
2009-cu ildə Universitetə
tələbə qəbulunda da xeyli irəliləyiş oldu, qəbul
planı 27 ixtisas üzrə 1035 nəfərə qarşı
97 % təşkil etdi.
Mütəxəssis
hazırlığına dair dünya təcrübəsinin
öyrənilməsi məqsədilə 2009-cu il mayın 14-16
tarixlərində Universitetdə "Kənd təsərrüfatı
mütəxəssislərinin hazırlanması problemləri:
müasir vəziyyət, beynəlxalq təcrübə və
yeni aqrar təhsilin modeli" mövzusunda beynəlxalq
elmi-praktik konfrans keçirildi. Konfransa 6 xarici ölkədən,
o cümlədən Türkiyə, Gürcüstan, Almaniya,
İran, ABŞ və Norveçdən elm xadimləri
iştirak etdi.
2009-cu ildə Universitetdə
imtahanların keçirilməsi ilə bağlı rektorluq
konkret tədbirlər həyata keçirdi. Qış və
yay imtahan sessiyalarında obyektivliyi təmin etmək məqsədilə
"Qaynar xətt", tədris-nəzarət və monitorinq
komissiyası yaradıldı, bu qurumlara Universitetin nüfuzlu
alimləri, mətbuat və ictimai təşkilatların
nümayəndələri cəlb edildi, "Qaynar xətt"in
səmərəli fəaliyyətinin təşkili məqsədilə
Universitetin inzibati binasında və bütün tədris
korpuslarında xüsusi otaqlar ayrıldı, əlaqə
telefonları, rektorun elektron ünvanı, "Qaynar xətt"
haqqında ictimaiyyətə məlumat verildi, yarana biləcək
neqativ halların aradan qaldırılması məqsədilə
tələbə və valideynlər üçün tam şərait
yaradıldı, valideynlərə imtahanlarda iştirak etməyə
icazə verildi.
"2009-2013-cü illərdə
Azərbaycan Respublikasının ali təhsil sistemində
islahatlar üzrə Dövlət Proqramı"ndan irəli gələn
müddəaların icrası ilə bağlı Universitetdə
əsaslı struktur dəyişiklikləri aparıldı, bir
neçə kafedra ləğv olundu, bir yeni fakültə
yaradıldı.
Rektorun müşaviri və
tədris işləri üzrə köməkçisi vəzifələri
təsis edildi, yeni şöbələr - "elm şöbəsi",
"beynəlxalq əlaqələr şöbəsi",
"informasiya və kommunikasiya texnologiyaları mərkəzi",
"tələbə şöbəsi", "təcrübə
və işədüzəltmə şöbəsi",
"distant və əlavə təhsil mərkəzi",
"magistr hazırlığı mərkəzi"
yaradıldı, bu qurumlara bacarıqlı və perspektivli gənclər
rəhbər təyin edildi.
2009-cu ilin may ayında Universitetin
tələbələri "Tələbələr Azad
Sahibkarlıq Fəaliyyətində" (SIFE) adı
altında keçirilən respublika çempionatında 12 ali
məktəb arasında yarışın qalibi olmuş,
2009-cu il oktyabrın 2-dən 9-dək həmin komanda
Almaniyanın
Məzunların işlə
təminatına dair problemlərin həlli məqsədilə
2009-cu il iyunun 2-də Universitetdə ilk dəfə "Məzun-2009"
yarmarkası keçirildi, aqrar mütəxəssislərə
olan ehtiyac öyrənildi, 300-dən artıq məzunumuz
ixtisaslarına uyğun müvafiq işlərlə təmin
edildi.
2009-cu il iyunun 12-də
xüsusi proqram çərçivəsində məzun
buraxılışına həsr olunan "Məzun
günü" keçirildi.
2009-cu ilin iyun ayında Azərbaycan
Dövlət Aqrar Universitetinin yeni Nizamnaməsi təsdiq
olundu.
Universitetin rəsmi
websaytı yaradıldı.
Son 20 ildə Universitetdə
heç bir tikinti-quraşdırma və abadlıq işləri
aparılmadığından on doqquzuncu əsrin
axırlarında, iyirminci əsrin əvvəllərində və
ortalarında inşa edilmiş tədris binaları, bu binalardakı
auditoriyalar və laboratoriyalar yararsız hala
düşmüş, tədris prosesinin normal gedişini təmin
etmək məqsədilə texniki vəsait və
avadanlıqlar alınmamışdı.
Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin dəstəyi
ilə Universitetdə əsaslı təmir-tikinti və
abadlıq işlərinin aparılması məqsədilə
Respublika hökuməti tərəfindən 2009-2010-cu illərdə
maliyyə vəsaiti ayrıldı.
Bu vəsait hesabına aqrar
mühəndislik, zoobaytarlıq və əmtəəşünaslıq,
aqronomluq, inzibati binada, tələbə qızlar yataqxanasında
əsaslı təmir-tikinti və abadlıq işləri
aparıldı. Qızlar yataqxanası "Süleyman" kəndli
fermer təsərrüfatının hesabına müasir mebel
dəstləri ilə təchiz olundu. Bütün binalarda
qazanxanalarla birlikdə istilik sistemləri də
quraşdırıldı.
Cəmi bir neçə kompüteri
olan Universitetin bütün dekanlıqları, kafedraları,
laboratoriyaları, şöbə və bölmələri
müasir kompüter texnikası ilə təchiz edildi. Tədris
prosesinin səmərəli təşkili məqsədilə
ehtiyacı olan kafedralar üçün zəruri cihaz və
avadanlıqlar alındı.
İnzibati binanın foyesində
və iclas salonunda Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin
büstləri qoyuldu, foye və Heydər Əliyev muzeyi vaxtilə
onun xüsusi xidmət orqanlarında, Naxçıvanın, Azərbaycanın
və keçmiş SSRİ rəhbərliyində fəaliyyəti,
həmçinin 1980-ci il dekabrın 16-da bu ali təhsil müəssisəsinə
"Şərəf nişanı" ordeninin təqdim edilməsi
ilə bağlı zəngin fotoşəkillərlə bəzədildi.
Heydər Əliyev məktəbinin
işi daha da canlandırıldı, bu gün həmin məktəbdə
Ümummilli liderimizin həyat və fəaliyyəti ilə
bağlı müntəzəm tədbirlər keçirilir.
İctimai rəy
sorğularının nəticələrinə görə
"İlin ən yaxşı müəllimi" və
"İlin ən yaxşı laborantı" müəyyənləşdirilərək
onlara hədiyyələr verildi ki, bu da pedaqoji və tədris-köməkçi
heyətdə daha yaxşı işləmək həvəsini
xeyli artırdı.
2009-cu il mayın 25-də Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin Gəncəyə
gəlişi zamanı Universitetin inzibati binasının
önündə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyəti
ilə bağlı lövhənin
açılışında iştirakı bütün
professor-müəllim heyətinin, tələbələrin
böyük sevincinə və ruh yüksəkliyinə səbəb
oldu.
Tələbə
yataqxanalarında məskunlaşan Kəlbəcər rayon məcburi
köçkünlərinə diqqət və qayğı
xeyli artırıldı, onların məişət şəraitinin
yaxşılaşdırılması üçün
müvafiq tədbirlər görüldü.
Şəhərdə SOS
Uşaq Kəndinə, əlillər evinə, hərbi hissəyə,
hərbi hospitala, Universitetdə işləyən imkansız
ailələrə, tələbələrə maddi
yardımlar edildi.
2009-cu ilin iyul ayında Azərbaycan
Respublikasının Xarici İşlər Naziri Elmar Məmmədyarov
Azərbaycanın xarici ölkələrdəki səfirləri
ilə universitetimizdə oldular.
2009-cu ilin sentyabrında
Bakıda Heydər Əliyev adına İdman və Sərgi
Kompleksində keçirilmiş üçüncü Azərbaycan
Beynəlxalq Təhsil və Karyera Sərgi və
Konfransında ADAU ilk dəfə rektorumuz professor Mirdaməd
Sadıqovun rəhbərliyi ilə iştirak edərək Sərginin
ən böyük "Möhtəşəm debut"
mükafatı ilə təltif edildi.
2009-cu ilin oktyabrında
Bakıda keçirilmiş Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatı,
Ərzaq Emalı və Qablaşdırma Sərgi və
Konfransında ADAU ilk dəfə iştirak etməsinə baxmayaraq
yüksək səviyyədə təmsil olundu. Ən fərəhli
hal ondan ibarətdir ki, ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev
və Kənd Təsərrüfatı naziri cənab İsmət
Abasov həmin sərgidə ADAU-nun pavilyonunu ziyarət etdilər.
Bu gün Azərbaycan aqrar
elm alimlərinin çox hissəsinin cəmləşdiyi Azərbaycan
Dövlət Aqrar Universitetində 445 professor-müəllim heyəti,
o cümlədən 1 akademik, 1 AMEA-nın müxbir
üzvü, 29 elmlər doktoru, professor, 200-dən çox elmlər
namizədi, dosent 3000-dən artıq tələbənin təlim-tərbiyəsi
ilə məşğul olur.
Professor-müəllim heyətindən
3-ü Əməkdar Elm Xadimi, 3-ü Əməkdar Kənd Təsərrüfatı
İşçisidir.
"Azərbaycan Dövlət
Aqrar Universitetinin 80 illik yubileyinin keçirilməsi
haqqında" Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 28
sentyabr 2009-cu il tarixli 269 saylı əmrinə əsasən
yubileyin keçirilməsi ilə bağlı təsdiq
olunmuş tədbirlər planına əsasən rəngarəng
tədbirlər, o cümlədən, Gəncə şəhər
ali məktəb tələbələrinin xarici dillərdə
"Aqrar sahənin inkişafı və onun ekoloji aspektləri"
və "Qloballaşan Dünya və milli mənəvi dəyərlərimiz"
mövzularında elmi praktik konfranslar, "Heydər Əliyev
və aqrar sahənin inkişaf istiqamətləri"
mövzusunda "Dəyirmi Masa", Gəncə ali məktəb
tələbələrinin kross yarışı, kütləvi
qiraəti keçirilmişdir.
"Aqrar təhsil və elm
muzeyi"nin yaradılmışdır.
Yubileylə bağlı
monoqrafiya nəfis şəkildə nəşr olunmuşdur.
Bu gün universitetin
qarşısında həlli vacib olan xeyli vəzifələr
dayanır. Ümdə vəzifəmiz ölkəmiz
üçün mütəxəssis hazırlığı
keyfiyyətinin daha da yaxşılaşdırılması,
elmi tədqiqatların genişləndirilməsi və dərinləşdirilməsindən,
məhsul istehsalının artırılması
üçün aqrar bölməyə hərtərəfli
kömək göstərilməsindən ibarətdir.
Əminik ki, yaxın
zamanlarda Universitetimiz Qafqazın ən nüfuzlu ali məktəblərindən
birinə çevriləcəkdir. Bunun üçün
kollektivimiz əlindən gələni əsirgəməyəcəkdir.
Nüsrət Hüseynov
Ədalət.- 2010.- 22 may.- S. 17.