BAHAR DUYĞULU ŞEİRLƏR

İlin bütün fəsilləri gözəldir. Dünyanı dümağ qarına bələyən qışı da, dəli küləkləri, saralmış yarpaqları, həşəm olmuş çiçəkləri ilə könlünə qəmli duyğular kimi gələn payızı da, isti yayı da. Amma bir fəsil var ki, hər il onun gəlişini, dünyaya bir sevgi nəğməsi kimi yağmasını, sənin bütün varlığını, hiss və duyğularını gözəllik işığına qərq etməyini gözləyirsən. O da bahardır. Səməd Vurğunun bir misrası ilə desək: "Bahar, istəklimsən başdan-binadan".

Mən bir poeziya həvəskarı və tədqiqatçısı və həvəskarı kimi uzun illərin müşahidəsindən belə qərara gəlmişəm ki, Azərbaycan şairləri (istər klassik, istər müasir) ilin fəsilləri içərisində ən çox baharı tərənnüm ediblər. Sonrasa payızı. Nədir bunun sirri? Məncə, bu sirr deyil, insanın həmişə gəncləşmək, baharlaşmaq duyğusudur. Sən kimisə sevirsən, sevda yolunun yolçusu olursan, varlığını, ruhunu eşq alovları bürüyür, dünya gözəlləşir sənin üçün, hər bir pisliyi, yamanlığı unudursan, sevdiyin insanı bütün gözəllikləri ilə ruhuna hopan bahara bənzədirsən. İllər keçir, dünyanın neçə payızı, qışı, yayı gəlir, amma baharlı duyğular səni tərk etmir. Ömrün payızı gəlir, sən də ağacdakı bir yarpaq kimi saralırsan, xəzan küləkləri əsir ömründə, amma içindəki o baharlı duyğular səninlə yaşayır.

Nailə İbrahimovanın "Ürəklə söhbət" şeirlər kitabını oxuyanda da belə bir hiss keçirdim.

Bu, Azərbaycan Yazıçılar Birliyini üzvü olan Nailə xanımın ikinci kitabıdır. "Düşüncələr" isə yeddi il əvvəl işıq üzü görüb. Həmin o birinci kitabı vərəqləyirəm və oradakı bahar duyğulu şeirlərin içindən "İlk bahar"ı seçirəm:

Ağ buludlar göy üzündən

Çəkiliblər ətək-ətək.

Nə aydındır bu gün

səhər,

Mavi dəniz sularıtək.

Nailə xanım bu şeirdə baharın gəlişini təsvir edir. Mən bu şeiri niyə misal gətirdim? O səbəbdən ki, içində baharlı duyğular yaşatmaq üçün gərək onun gözəlliklərini də duyasan. "Gəl sinəmə sıxım səni, Ay bəzəkli yasəmənim" deyən bir ürəyin sahibi olmalısan ki, şeirlərində də sərt bir qayanın sinəsinə sığınıb tək bitən nərgiz, boynubükük bənövşə, sənə məhəbbət qədər sevimli qızılgül kimi zərif olasan, kövrək olasan.

Nailə İbrahimovanın şeirləri də kövrəkdir, zərifdir, amma bu kövrəkliyin, zərifliyin içində bəzən həyatın istisini-soyuğunu, fərəhini-qəmini yaşayan bir ananın qəlb döyüntülərini də hiss edirsən.O, təkcə doğmalarından, əzizlərindən, həyatında silinməz izlər buraxan insanlardan deyil, təbiətin gözəlliklərindən, güldən-çiçəkdən yazanda da ürəkdən yazır.

Doluxsunmuş gözə

bənzər,

Bir soluxmuş üzə bənzər.

Hər biri bir közə bənzər,

Nərgiz gülü.

Analar bütün ömürləri boyu ürəkləri ilə baş-başa veriblər. Dünyaya övlad gətirəndə, ailənin sevincini, qəmini yaşayanda da.. Deyərdim ki, ana ürəyini dünyanın balaca bir xəritəsinə oxşatmaq olar. O xəritədə minlərlə işarələr var: keçilən ömür yolunun bütün cizgiləri, xətləri orda işarələnib. Bəlkə bizim hamımızdan daha tez o ürək kainatda, dünyada, cəmiyyətdə baş verən hadisələri, olayları öz içində yaşadır. O ürək həmişə alovlanmaq istəyir. Deyir ki:

İkiniz bir yol seçin,

O beyin, o sən, ürək.

Beyin dözür zülmünə,

Sən nə ürəksən, ürək.

Bütün şairlərin taleyində TƏNHALIQ deyilən bir ada var. O ada yalnız şairlərin üz tutduğu bir məkandır. Elə bir məkan ki, doğmadır sənə. Tənhalıq gözəldir. İnsan hər gün yüzlərlə insanla qarşılaşır, amma o adaya kimsə yaxın düşə bilməz. Bənzərsiz şair Əli Kərim yazırdı ki, tənhalıq boşluq deyil, əgər bu dünyada səni gözləyən bir arzu varsa, onda tənhalıq gözəldir. Amma üzücü tənhalıq da var, o zaman ki, yaşadığın mühitdə səni anlamırlar, dərk etmirlər.

Nailə xanımın şeirlərində üzücü tənhalıq uzun sürmür, bahar dumanı kimi tez çəkilib gedir. Nikbinlik, həyata bağlılıq bu şeirlərdə bahar çiçəkləri kimi üzə gülür:

Gözəldir hər gördüyün,

Açıq dəniz, mavi göy.

Gözəldir əvvəlki tək,

Bu yer, bu səmavi göy.

Şair Musa Urud Nailə xanımın birinci kitabına yazdığı ön sözü belə adlandırıb: "Səmimiyyətin poeziyası". Məncə, Musa Urud Nailə xanımın şeirlərinin başlıca məziyyətini düzgün müəyyənləşdirib. Ancan mən bu SƏMİMİYYƏT sözünə TƏBİİLİK sözünü də əlavə edərdim. Səmimiyyət və təbiiliyi Nailə xanımın şeirlərinin həm formasında, həim də məzmununda görürəm. O, fikirlərini oxucularla açıq şəkildə bölüşür. Amma bu səmimiyyəti gərək təbii şəkildə ifadə edəsən. Oxucunu azdırmayasan, enişə-yoxuşa salmayasan. Nailə xanımın şeirlərində dilin sadəliyi, aydınlığı və çox məqamlarda obrazlılığı diqqəti cəlb edir və mən arzu edərdim ki, o, bundan sonra yazacağı bütün şeirlərində beləcə səmimi və təbii görünsün. Məsələn, "Ana" şeirində olduğu kimi:

Əzizdir kəlmən, sözün,

Nəfəsin çiçək ətri.

Kövrələndə gözünün

Yaşına qurban, ana.

Kitabda "Yuxularıma gələn kənd" adlı bir bölmə var və burada müəllifin öz doğma kəndi üçün həsrəti ifadə olunub. Zəngəzur mahalının Qafan şəhərinin Şəhərcik qəsəbəsində dünyaya göz açan müəllif indi o doğma ocağı yuxularında görür.Oradakı bənövşələri xatırlayır:

Səni dağdan, dərədən

Mən dərərdim, bənövşə.

Qoxlayardım ətrini,

Min sevinclə həmişə.

Hər zaman incə, xəfif,

Nə gözəl ətrin vardı.

Sənin sevdiyin fəsil

Əzəldən ilk bahardı.

İncə, zərif kolunu

Özümüzlə gətirdik.

İnanmıram o yurdu,

Həmişəlik itirdik.

Nailə xanımın Qarabağ həsrətiylə bağlı şeirlərini də oxudum. O, bir ana və bu yurdun bir vətəndaşı kimi işğal olunmuş torpaqlarımızın həsrətiylə yaşayır, o torpaqlarda bitən güllərin, çiçəklərin ətrini qoxulamaq istəyir. Biz də içimizdə ümid yaşadan insanlarıq və inanırıq ki, bir gün Zəngəzuru, Qarabağı yuxularda, röyalarda yox, həqiqətdə görəcəyik. O zaman Nailə xanım Zəngəzur həsrətiylə yazdığı bu misraları xatırlayacaq:

İndi də meşələrdən

Dolanıb axır çaylar.

Gözləyir yolumuzu,

Boylanıb baxır dağlar.

Yollar uzanıb gedir,

Əlləri bizə sarı.

Axı, ordan başlayıb,

Bizim ömür yolları.

Sonda Nailə xanımın içi məhəbbət dolu şeir kitabından bu misralara üz tuturam:

Nə müharibə olardı,

Nə dünya dağılardı.

Nə ölüm olardı,

nə həsrət,

Nə hicran olardı,

nə qürbət,

Nə əsir olardı, nə əsarət,

Nə kin olardı, nə nifrət.

Bu dünyada olardı

Yalnız, yalnız məhəbbət!

VAQİF YUSİFLİ

Ədalət.- 2010.- 20 noyabr.- S. 19.