MUNDİRİ TORPAQ ƏTİRLİ SƏRKƏRDƏ

Barıt qoxusunun dadını gözəl bilən KİŞİyə məktub

Hərdən mənə irad tuturlar. Bu iradın səbəblərindən biri də mənim keçmişə, xatirələrə daha tez-tez üz tutmağımdı. Amma mən həmin o irad tutanları heç cürə inandıra bilmirəm ki, mən keçmişlə nəfəs alıram, keçmişlə yaşayıram, keçmişin ətəyindən tutub yol gedirəm. Həmin yol da məni bütün dolanbaclardan keçirib? yenə həmin o keçmişə, ordakı şirin anlara, xoşbəxt məqamlara, düşündürən, sabaha çağıran gerçəkliklərə aparıb-çıxarır. Bütün bunlar isə bir toplum olaraq, yəni cəm şəkildə mənim həyat kredomun onurğa sütununu təşkil edir. Mənə elə gəlir ki, qayəsi, məramı, məqsədi, yolu-rizi məlum olan adamlar hansı dərdlərdən, hansı çətinliklərdən, hansı eniş-yoxuşlardan keçməsindən asılı olmayaraq, sonda yenə özləri qalib gəlirlər. Özü qalib olan isə sınmadığı kimi, əyilmədiyi kimi başqa bir kəsi də bilərəkdən düşünülmüş, qərəzli şəkildə sınıdırıb əymir. Kişi ilə kişi kimi, dostla dost kimi, düşmənlə düşmən kimi rəftar edir. Amma həmin o üç məqamın üçündə də bizi yaradanı, yəni Allahı yadından çıxarmır. Allahın himayəsində olanlar isə bəndələrin fitvalarından, böhtanlarından, məkrlərindən zədələnə bilərlər, yaralana bilərlər. Ancaq onlara ölüm yoxdur, zaval yoxdu. Çünki onların xilaskar mələkləri, onların qoruyucuları, onların sevənləri var. Bütün bunların başında isə Allah dayanır!..

Xatirələrin içimdə at oynatdığı, məni haldan çıxartdığı məqamlarda üz tuturam keçmişə. Bütün mənalarda xatirələr keçmişlə bağlıdır. Amma elə xatirələr var ki, onlar sırf sözün bütün mənalarında dünən deyil, xatirə deyil, onlar həm də sabahdı, hərəkətdə olan varlıqdı. O da sənə doğru elə sabahlardan yol gəlir, hərəkət edir hər gün qarşılaşırghər gün baş-başa, göz-gözə gəlirgsəni düşündürürg səni bir daha dünənə qaytarır. Mən də qayıdıram dünənə.

Əslində bu dünən deyil. Dünənin bu günüdü, mənim gerçəkliyim, mənim həqiqətimdi. İçimdə olduğu o həqiqətdən, o gerçəklikdən bir ipucu istəyirəm. Sözümü yerə salmır, yapışıram o ipucundan başlayıram çözələməyə. Çözələdikcə də söz sözə calanır, məqam məqama. Bax, elə bu yazıda olduğu kimi

Qarabağ müharibəsi özünün "daş dövrünü" yaşayırdı. Hələ nə kəndlər işğal olunmuşdu, nə də böyük-böyük rayon mərkəzləri, şəhərlər. Onda, indi özümüzə təsəlli üçün Xankəndi deyə adlandırdığımız, əslində isə hələ Stepanakert olan bir şəhərdə işləyirdim. Bir az da dəqiq desəm, bölgə müxbiri idim. Həmin bölgəyə Qarabağın aran hissəsinin həndəvəri də, Mil düzünün ən şanlı-şöhrətli ünvanlarından olan o vaxtkı Jdanov, indiki Beyləqan da daxil idi. Bu rayona hər gəlişimdə yeni-yeni dostlar, tanışlar qazanırdım. Onda Beyləqanın hərbi komissarı Məhəmməd müəllim idi. Mən bu komissarlığın işçiləri ilə də çörək kəsib, su içmişdim. Hər yerdə olduğu kimi, burda da qonağı böyük hörmətlə qarşılayırdılar. O qarşılanma mərasimlərinin birində qarayanız, qartal baxışlı və bir az da təkəbbürlü bir baş leytenantla tanış oldum. Baxışlarından tökülən o təkəbbürlük, o inadkarlıq, bir az da hər şeyə qarşı maraq hissi nədənsə məni özünə çəkir, onun barəsində düşünməyə məcbur edirdi. Sonra həyat elə gətirdi ki, mən bu baş leytenantla səngərlərdə görüşdüm. Doğrusu, səngərləri xatırlayanda hərdən özümü yaşadığıma görə qınayıram. Çünki gözümün önündə elə oğullar, elə igidlər şəhid olub, param-parça edilib ki, onlardan danışanda, onlardan yazanda özüm də o duruma düşürəm. "Qrad", top mərmilərinin, tanklardan açılan atəşlərin, piyadaların döyüş maşının tırtıllarının zəhmi də, səsi də, dağıtdığı, parçaladığı bütün canlı-cansız hər şey mənim üstümə gəlir, məni təzədən çəkib aparır bu gün atəşkəs imzalanmış, əslində isə atəşi kəsilməmiş səngərlərə Füzuli ərazisini tanıyanlar yəqin ki, xatırlayır. Bu rayonun dördyol deyilən bir ərazisi var. Həmin o dördyoldan Horadiz, Füzuli istiqamətinə də getmək olar, Əhmədbəyli, Kürdmahmudlu, Alxanlı, Qaraxanbəyli, Merdinli, Füzuli istiqamətinə də, Əhmədbəylidən Araz qırağına da, Əhmədbəylidən üzü geri - Daşburuna da. Dayanmışam həmin o dördyol ayrıcında. Söykənmişəm maşina. Adamların təlaşını, gediş-gəlişini, narahatlığını hiss edirəm. Hər baxışda, hər yanımdan keçənin sifətində, hətta yerişində belə, bir nigarançılıq, bir vahimə, bir ümidsizlik, bir sahibsizlik əməlli-başlı oxunur.

1993-cü ilin yanvar ayıdı. Dayandığım yerdən bir az öndə balaca bir təpə var. O təpədə daxili qoşunların qərargahı yerləşir. Həyatda ilk dəfə üzbəüz dayandığım, nəfəsini duyduğum daxili qoşunların komandanı general Ramiz Məmmədovu da bax, orda tanıdım. Dayandığım yerdən sağ tərəfə, Kürdmahmudlu istiqamətinə gedən yolun 3-4 kilometrliyində, Əhmədbəyli kəndinin sonunda, böyük Mil kanalının 5-10 addımlığında bir qərargah da var. Bu qərargahın da sahibini hamı çox gözəl tanıyır. Amma nədənsə komandirin adından daha çox 777 rəqəmi dillər əzbəridi. Adamlar 777 rəqəmini sanki bir ümid kimi, doğma bir varlıq kimi, xilaskar kimi dilə gətirirlər. Bu da səbəbsiz deyil. Çünki 777 ermənilərin Beyləqan istiqamətində hücumunun qarşısını almaq üçün Ağdam istiqamətindən götürülərək qısa müddət ərzində bu əraziyə yerləşdirildi və bütün cəbhə boyu hücuma keçən düşmən dərhal geri oturduldu. Bu döyüşlərdə 777 nömrəli hərbi hissə xüsusi ilə fərqləndi. Onun komandiri isə həmin o, bir vaxtlar tanıdığım və sonralar dəfələrlə təmasda olduğum, qəhrəmanlıqlarını, komandirlik məharətini izlədiyim Rövşən Əkbərov idi!..

Bəli, dayandığım yerdən hara gedəcəyimi götür-qoy edərkən birdən sanki məni kimsə Əhmədbəylidəki qərargaha doğru getməyə məcbur etdi. Qərargahın qarşısında dayanan növbətçi əsgər məni tanıdığından heç nə soruşmadan içəri keçməyimə icazə verdi. Amma astaca bir söz də dedi:

- Müəllim, komandir yaman əsəbidi..

Bunun nə demək olduğunu qərargahda hiss etdim, anladım. Doğrudan da komandir çox əsəbi bir durumda idi. Otaqda var-gəl edir, tez-tez hava rabitəsi vasitəsi ilə kimlərəsə sərt mesajlarını göndərir, tapşırıqlarını verirdi. Elə telefonla danışa-danışa ona doğru uzatdığım əlimi sıxıb dedi:

- Müəllim, bu dəqiqələrdə çox güclü döyüş olacaq. Düşmən qərargahımızın yerini bilir. Buranı da vura bilərlər. Yaxşısı budur gedəsən...

Dayanıb onun üzünə baxdım. Əslində baxmadım, gözlərimlə dedim ki, səndən və burdakılardan nəyim artıqdır? Niyə onlar qalmalıdır, mən getməliyəm. Amma həm də bilirdim ki, bu mənasız etirazdı. Çünki onlar burda olmalı idi, əmr, tapşırıq belə idi. Lakin mən də bir vətəndaş tapşırığı, bir vətəndaş borcu yerinə yetirirdim. Dayandığımı görüb, yenə komandir özü dilləndi:

- Yaxşı, özün bilərsən. Amma ehtiyatlı ol...

Doğrudan da bir azdan yer-göy titrədi, aləm bir-birinə qarışdı. Düşmən tərəfdən atılan mərmilər, qərargahın sağına, soluna dolu kimi yağdı. Kənddə bir neçə evi yerlə-yeksan etdi. Mən komandiri izləyirdim. O, adi bir halda, amma sifəti bir az da ciddiləşmiş şəkildə qəflətən səsinin tonunu dəyişərək əmr verdi:

- Sağ, sol cinahlar, koordinatları dəqiq atəşə tutun! Bunların...

Ardını yazmağa zənnimcə ehtiyac yoxdu. Bir dəqiqədən sonra artıq bizim tankların, topların, qradların səsi ətrafı bürümüşdü. Mən hiss edirdim ki, telefonda olan komandir ona edilən məruzələrdən rahatlanır, dincəlir. Bir azdan əvvəlki görkəminə qayıdan Rövşən Əkbərov özünəməxsus şəkildə dedi:

- Hə, müəllim, düşmənin iki tankını, bir PDM-ni uşaqlar məhv etdi. Aqil Abbasa deyib, sevindirə bilərsən...

Xatırladım ki, o vaxtlar "Ədalət" qəzeti düşmən tankını məhv edən hər bir əsgərə pul mükafat verirdi. Həmin mükafatı da o vaxtlar cəbhə xəttinə çatdırmaq mənə həvalə olunmuşdu...g

Bu xatirə mənə başqa bir məqamı da xatırlatdı. Rövşən müəllim üçün də, mənim üçün də, bütün beyləqanlılar üçün də əziz olan, unudulmaz, bəlkə də əvəzedilməz Arzunun şəhid olduğu gün. Hər dəfə o məqamı xatırlayanda, o mərasimi gözümün önünə gətirəndə mən az qala özüm özümdən çıxıb gedirəm, özüm özümü unuduram. Arzu üçün bütün zabitlərin, xüsusilə Rövşən Əkbərovun necə ağladığını, necə göynədiyini unuda bilmirəm. Əslində hər bir zabit ordu üçün qiymətlidi. Arzu isə 777 üçün, onun komandiri Rövşən Əkbərov üçün əlavə bir güc, əlavə bir nəfəs, əlavə bir dayaq idi. Ruhu şad olsun!..

Mən deyəsən xatirələrə çox baş vurdum. Neyləyim, ayrıla bilmirəm. Amma bu gün də var axı. Gərək onun qapısını döyəm, açıb göstərəm bu günün iç-içalatını. Oxucu da, Azərbaycan insanı da bugünün general leytenantı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı və neçə-neçə orden və medalların halal sahibi Rövşən Əkbərovu bir də yaxından görüb, yaxından tanısın, sevsin.

Kimsə məni qınaya bilər, irad tutar. Mən bundan qorxmuram. Çünki hər birimizin başımızın üstündə Allah var. Mən sığındığım, pənah gətirdiyim Allahımın himyəsində Rövşən Əkbərovun Azərbaycan üçün, Azərbaycan ordusu üçün kim olduğunu çox gözəl bilirəm. Onun Ağdam, Füzuli cəbhə xəttindəki əməliyyatlarının əksəriyyətinin şahidi olmuşam. Necə döyüşdüyünü, əsgərlə, zabitlə necə rəftar etdiyini, şəhid ailələrinə necə yanaşdığını yaddaşıma yazmışam. Bax, buna görə də bu gün kimlərsə məni generala yarınmaqda qınasa da, bu məni heç də narahat etmir. Öncə bilirəm ki, bura Azərbaycandı və bu Azərbaycanda hərənin öz baxışı, öz marağı, öz layihəsi var. Hamı üçün yaxşı olmaq qeyri-mümkündü. Ancaq Azərbaycan üçün yaxşı olmaq, Vətən üçün oğul olmaq mümkündü. Bax, Rövşən Əkbərov da Vətənin oğul dediyi generallardan biridi.

Onun döyüş yolu, tərcümeyi-halı Müdafiə Nazirliyi sistemində tutduğu mərtəbə, mövqe mənim üçün bəllidi və mən bununla yalnız fəxr edirəm. Çox yaxşı da bilirəm ki, generalın tərifə, təqdimata ehtiyacı yoxdu. O tərifini də, təqdimatını da öz xidməti ilə xalqına, Ali Baş Komandana sədaqəti ilə çoxdan təsdiq edibdi. Onun sədaqəti birmənalı, bütöv və dəyişməzdi. Bu cür oğullar əyilmirlər. Onları yalnız ölümlə cərgədən götürmək mümkündü. Rövşən Əkbərov isə kürəyini düşmən gülləsinə çevirənlərdən deyil. O hər kəslə üz-üzə, göz-gözə dayanmağı sevir. Deməli, bu Azərbaycan generalı dostları sevindirir, düşmənin yuxusunu qatır, yerinə su calayır. Ona görə də onun Şəmkir korpusuna gəlməsi düşmənlərin içərisində müharibə xofunu yaradıb. Düşmən etiraf edib ki, Rövşən ön xəttə gəlirsə, deməli, döyüş olacaq, müharibə olacaq. Amma düşmən unudub ki, Rövşən Ali Baş Komandanın əmri ilə döyüşən, vuruşan, qəhrəmanlıqlar göstərən əsl Azərbaycan sərkərdəsidi. Onun inamı və güvənci Ali Baş Komandanadı.

Bəli, bu yazını ürəyimin diktəsi ilə bilgisayara köçürə-köçürə neçə-neçə döyüş səhnələrini, hadisələri gözümün önünə gətirdim. İstədim ki, generalın portretini yaradım. Amma xatirələr, duyğular imkan vermədi. Bir də Rövşən Əkbərovun bugünkü mövqeyi məni dayanmağa məcbur etdi. Düşündüm ki, onun cizgilərini təqdim etməyim əleyhdarlarına da, düşmənlərimizə də müəyyən mənada kömək etmiş olar. Bax, onun üçün də susmağa, dayanmağa üstünlük verdim...

Bilirəm ki, bu yazını oxuyanlar, (xüsusilə general-leytenant Rövşən Əkbərov bu yazı ilə tanış olsa - Ə.M) özləri çox mətləbləri yada salacaqlar. Ancaq bu mətləblərin hamısının qayəsi torpaqların azad edilməsidir. Elə general-leytenant Rövşən Əkbərovun da, bütövlükdə Azərbaycan ordusunun da çiynində daşıdığı işğal olunmuş torpaqların yüküdü. Bu yükdən azad olmağın bir yolu var. Bu yol isə işğal olunmuş torpaqların geri qaytarılması, Şuşaya, Xankəndinə, dövlət sərhədlərinə Azərbaycan bayraqlarının sancılmasıdır. Barıt qoxusunu, səngər havasını, əsgər şorbasını, bütövlükdə hərbi həyatı damla-damla, qıram-qıram canına-qanına hopduran, döyüşən general, döyüşdən qalib çıxan sərkərdə Rövşən Əkbərov həmişə olduğu kimi bu gün də əmr gözləyir. Təbii ki, Ali Baş Komandandan!!!

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Əməkdar jurnalist

Ədalət.- 2011.- 23 iyul.- S.5.