TANINMIŞ ZİYALI

Qarşımda bir kitab var":Daşdan su çıxan kimi..."(Xatirələrim, düşüncələrim...). Kitabın müəllifi, sözün əsl mənasında, böyük insan, təcrübəli dövlət qulluqçusu, yorulmaz folklorşünas və etnoqraf, tanınmış ziyalı Hikmət Əbdülhəlimovdur.

Hikmət müəllimi mən çoxdan, orta məktəb illərindən, Şəki şəhər Nizami adına 7 N-li orta məktəbdə oxuduğum illərdən tanıyıram. Başqa sözlə, bu tanışlığın əvvəli, az qala, yarım əsrdən əvvələ gedib çıxır. O zaman mən, səhv etmirimsə, orta məktəbin doqquzuncu sinfində oxuyur və məktəbin birləşmiş müəllim və şagird ilk komsomol təşkilatının katibi seçilmişdim.

Hikmət müəllim isə məktəbimizin lap yaxınlığında, keçmiş "Zavodlar" küçəsində (indiki Xan Xoyski küçəsi-İ.A.) yerləşən Nuxa (indiki Şəki-İ.A.) İpək Kombinatı komsomol komitəsinin katibi vəzifəsində işləyirdi. Həmin illərdə, səhv etmirəmsə, 1959-cu ildə keçmiş Sov.İKP Mərkəzi Komitəsinin "Məktəbin həyatla əlaqəsinin gücləndirilməsi barədə" məşhur Qərarı vardı. Həmin Qərara əsasən qanunvericilikdə ciddi dəyişikliklər aparılmışdı. Bunlardan da biri o idi ki, orta məktəblərdə istehsalat təlimi dərsləri keçirilirdi, başqa sözlə, orta məktəbi qurtaran məzunlar müəyyən ixtisasa sahib olurdular. Bununla əlaqədar, orta təhsil müddəti on bir il müəyyən edilmişdi. Lakin sonradan bu qayda ləğv edildi , ona görə də 1964-1965-ci tədris ilində onuncu və on birincilərin buraxılışı eyni vaxtda oldu və bizim sinif axırıncı on birincilər oldu.

Həmin dövrdə mənim oxuduğum Nizami adına Şəki şəhər 7 N-li orta məktəbin yuxarı sinif şagirdləri Nuxa İpək Kombinatında təhkim edilərək, burada onlar müvafiq ixtisaslara yiyələnirdilər. Belə bir şəraitdə Hikmət müəllim mənimlə görüşündə bildirdi":Bir halda ki, sizin oxuduğunuz məktəb İpək Kombinatına təhkim edilmişdir, yaxşı olar ki, komsomol komitələrini də birləşdirək". Mən Hikmət müəllimin bu təklifi ilə razılaşdım. Lakin, görünür, Hikmət müəllimin bu ideyası yuxarı instansiyalarda müdafiə olunmadı və ona görə də məktəb ilə kombinat komsomol təşkilatlarının birləşdirilməsi baş tutmadı. Buna baxmayaraq, Himət müəllimlə dostluğumuz əvvəlki səmimiyyətlə davam edirdi.

1962-1965-ci illərdə Hikmət müəllim Nuxa İpək Kombinatının komsomol komitəsinin katibi işləmiş, 1965-1969-cu illərdə Bakı Ali Partiya Məktəbində oxumuşdur. Bu ali təhsil müəssisəsi o zamanlar Zaqafqaziya respublikalarında yeganə ali məktəb idi, o isə həmin məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.

Hikmət müəllim 1969-1972-ci illərdə Azərbaycan LKGİ-nin Şəki şəhər komitəsinin birinci katibi işləmiş, həmin dövrdə "Rəşadətli əməyə görə" medalı ilə təltif edilmişdi. 1972-ci ildən 1980-ci ilin sentyabr ayına kimi Azərbaycan KP Şəki şəhər komitəsinin Təbliğat və təşviqat, Təşkilat şöbələrinin müdiri vəzifəsində işləmiş, həmin dövrdə, keçmiş Sovetlər dönəmində, hörmətli dövlət təltifi hesab olunan "Şərəf nişanı" və "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordenləri ilə təltif edilmişdir. O, 1980-ci ildən 1988-ci ilə qədər Şəki şəhər mədəniyyət şöbəsinin müdiri kimi səmərəli fəaliyyət göstərmişdir.

1988-ci ildən Sov.İKP buraxılana qədər Hikmət müəllim partiya işində-Azərbaycan İKP Şəki şəhər komitəsində yenə də Təşkilat-partiya şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləmiş, keçmiş Komunist Partiyası buraxıldıqdan sonra 1991-1992-ci illərdə Şəki şəhər icra hakimiyyətində ümumi şöbənin müdiri vəzifəsində işləmişdir. 1999-cu ildə isə Bakı Telefon Rabitəsi İstehsalat Birliyinin Kadrlar şöbəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilmiş və hazırda da həmin vəzifədə səmərəli fəaliyyət göstərir. Təsadüfi deyildir ki, o, 2011-ci ildə öz tarixi müstəqilliyini bərpa etmiş respublikamızın ali mükafatlarından biri olan "Şöhrət ordeni" ilə təltif edilmişdir.

Hikmət müəllimin istər Sovetlər dönəmində, istərsə də müstəqillik dövründə dövlətimizin ordenləri ilə təltif edilməsi ona dəlalət edir ki, o, işlədiyi dövr və şəraitdən asılı olmayaraq, tapşırılan sahədə işinə məsuliyyətlə, vicdanla yanaşmış, nəticə etibarilə, həmin sahələrdə səmərəli fəaliyyət göstərmişdir.

Hikmət müəllim xalq arasında namuslu, vicdanlı, obyektiv, işgüzar işçi kimi tanındığı kimi, o, eyni zamanda xalq yaradıcılığının yorulmaz tədqiqatçısı, böyük folklorşünas kimi də tanınır. Təsadüfi deyildir ki, 1987-ci ildə onun toplayıb tərtib etdiyi "Şəkinin gülüş çələngi" kitabı kütləvi tirajla çap olunmuşdur.

Adama elə gəlir ki, xalqın folklor yaradıcılığı ilə yalnız ədəbiyyatşünaslar məşğul olmalıdır. Lakin, əslində, belə deyildir. Folklor yaradıcılığının toplanması, öyrənilməsi, sistemləşdirilib çap edilməsi hər bir azərbaycanlı ziyalının mənəvi borcudur. Hikmət müəllimin fəaliyyətinin təhlili bu fikrin bir daha əsaslı olmasını təsdiq edir. O, folklor yaradıcılığının müxtəlif sahələrini əhatə edən on üç kitabın tərtibçisidir. Başqa sözlə, şifahi xalq yaradıcılğının, xüsusilə, boya-başa çatdığı və uzun illər səmərəli fəaliyyət göstərdiyi Şəkinin folklor nümunələri onun gərgin və yaradıcı əməyi sahəsində, bir növ, kitablarda maddiləşmişdir. Təsadüfi deyildir ki, o, 2002-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvidir. Hikmət müəllim müxtəlif səpkili məqalələrlə vaxtaşırı olaraq mətbuat səhifələrində çıxış edir, hər bir yazısı maraqla oxunmaqla, oxucular tərəfindən böyük razılıq hissi ilə qarşılanır. Onun bu sahədəki fəaliyyəti geniş və çoxcəhətlidir. O, bir neçə kitabın da redaktoru olmuşdur.

Bir sözlə, Hikmət müəllimin müəllifi olduğu bu kitabdan bizə məlum olur ki, o, istər orta məktəb, hərbi xidmət, komsomol, partiya işi və hazırda bir dövlət qulluqçusu kimi, harada fəaliyyət göstərməsindən asılı olmayaraq, yüksək intizam nümunəsi göstərmiş, çalışdığı sahənin incəliklərini öyrənmiş, nəticə etibarilə, səmərəli fəaliyyət göstərmişdir.

Hikmət müəllimin oxuculara təqdim olunan kitabında bir epizod var":Vaxtilə onunla partiya orqanında rəhbər partiya işində işləmiş şəxsin el arasında onu Şəkinin Suslovu adlandırmasını biz oxucular təbii və normal qarşılayırıq". Məlumat üçün bildirim ki, M.A.Suslov 1952-1982-ci illərdə keçmiş Sov. İKP Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun üzvi olmuş və fəaliyyəti dövründə əsasən ideoloji sahəyə rəhbərlik etmişdir. Lakin, bəlkə də, yeganə partiya işçisidir ki, o, nə memuar yazmış, yaxud yazılan memuarlarda onun barəsində lətifəsayaq faktlar əks olunmamışdır.

Hazırda kitab çap etdirmək, müəyyən mənada, çox asan olmuşdur və bu səbəbdən bioqrafik, həmçinin, avtobioqrafik kitablar geniş yayılmışdır. Lakin Hikmət müəllimin tərtib etdiyi bu kitabı oxuyarkən, belə qənaətə gəlirsən ki, bu kitab ictimaiyyət üçün, xüsusilə, gənclər üçün bir örnəkdir. Bəli, Hikmət müəllimin həyatı və fəaliyyəti, doğurdan da, gənclərimiz üçün bir nümunə ola bilər və olmalıdır.

Sonda mən bir məsələni xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Hikmət müəllim kitabını həyatdan nakam getmiş valideynlərinin əziz xatirəsinə ithaf etmişdir. Bu isə onun elinə, obasına, qohumlarına bağlılığı ilə bərabər, onun dünyada ən müqəddəs hesab etdiyi valideynlərinə olan böyük məhəbbətindən irəli gəlir.

Biz Hikmət müəllimin hazırda da ictimai həyatımızın bütün sahələrində səmərəli fəaliyyət göstərməsini xüsusi qeyd etməklə yanaşı, ona möhkəm cansağlığı, Qafqaz uzunömürlüyü, dövlət qulluğunda, bədii yaradıcılığında yeni-yeni nailiyyət və uğurlar, şəxsi həyatında isə böyük ailə səadəti arzu edirik.

İlham Abbasov,

Ədliyyə Nazirliyi Ədliyyə

Akademiyasının prorektoru -hüquq

üzrə fəlsəfə doktoruBaş ədliyyə müşaviri

prokurorluğun fəxri işçisi

Ədalət.-2012.-26 iyun.-S.7.