"...6 il sonra biz ailə qurduq"

Gəncəyə gedib bu şəhərin musiqi rəmzlərindən sayılan Şahnaz Haşımovayla görüşməmək günah olardı. Elə mən də bu günaha batmamaq üçün uzun axtarışlardan sonra xalq artistini tapmağa müvəffəq oldum. Zəng edirəm, Bakıdan gəldiyimi deyirəm. Gəncəlilərə məxsus tərzdə "qadan alım, sabah zəng vur görüşək" deyir. Amma mən hələ bilmirəm ki, çox yaxınlarda Şahnaz xanımın yubileyidir-55 yaşı tamam olur. Əvvəlcə gördüyü və görəcəyi işlərdən danışır.

"...eksklüziv olaraq sizə danışıram..."

- "Göygöl" Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblıyla Bakıya-Muğam Mərkəzində keçiriləcək konsertə hazırlaşırıq. Bakıda bir çox görkəmli sənətkarlarımız da bizimlə çıxış edəcəklər. İyunun 3-də Bakıya yola düşürük. Ayın 7-nə qədər televiziya çəkilişlərimiz, çıxışlarımız olacaq. İyunun 7-dən sonra Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin xəttiylə Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə keçirilən konsertlərdə çıxışlarımız nəzərdə tutulur. İyunun 19-da Budapeştdən qayıdıb iyulun 4-də İordaniya Haşimilər Krallığında keçiriləcək "Caraş" mədəniyyət və incəsənət festivalında iştirak edəcəyik.

- Deyəsən elə bunalara görə efirlərdə, mediada, mətbuatda görünmürsünüz.

- İndi mən işləyirəm də qadan alım. İordaniyadan gələndən sonra Türkmənistanda "Avaz" beynəlxalq festivalında iştirak edəcəyik. (Müsahibənin bu yerində Şahnaz xanım ayağa qalxıb səfərlər üçün hazırladıqları sənədləri göstəriri-İ.V)

- Bu qədər işlər görürsünüz. Bəs niyə gündəmdə, efirlərdə yoxsunuz?

- Necə yoxam?

- Yəni mən bura gəlməsəydim biləməyəcəkdim ki, iki ayın içərisində bir neçə ölkəyə qastrolunuz nəzərdə tutulur.

- Niyə bilməyəcəkdin? Ay sənin qadan alım, bəs bu internet nə işinə baxır?

- Deməli, internetdən xəbəriniz var...

- (zarafatyana) Sənətkara verdiyi suala bax. Mən çantamı götürüb getməyə yaxın deyəcəyəm ki, gedirəm.

- Deməli, mən həmkarlarımı qabaqlamışam.

- Hə, necə deyərlər eksklüziv olaraq sizə danışıram səfərlərim haqda.

- Belə başa düşdüm ki...

- (sözümü kəsir). Dayan görüm. Türkmənistandan gələn kimi dövlət başçımızın əmriylə dahi Nizami Gəncəvinin 870 illiyi keçiriləcək. Bütün dünya Gəncəyə, Azərbaycana gələcək. Hazırda o tədbirə də hazırlaşırıq.

"Saat 3-də zəng vur, Şahnaz xanım oyaqdır"

- Siz həm də Gəncə Dövlət Filarmoniyasının direktorusunuz.

- Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının direktoru vəzifəsini daşıyıram. Respublikanın xalq artistiyəm, 10 dəfə prezident mükafatçısıyam, iki oğul anasıyam, 4 nəvə nənəsiyəm, 30 ildir bir kişinin xanımıyam.

- Həm inzibati işlər, həm də yaradıcılıq. Bütün bunlara necə vaxt çatdırırsınız?

- Bəs gecələr nə işinə baxır? Saat 3-də zəng vur, Şahnaz xanım oyaqdır. Mən gecələr yatmıram.

- Bildiyimə görə, yaxşı da kabab çəkirsiniz. Deyəsən həmkarlarımızdan kiməsə kabab çəkmişdiniz. (Söhbətimizin bu hissəsi də zarafatsız ötüşmür)

- Hə, Zaur Baxşəliyevə.

- Zaura kabab, mənə çay?

- Zaur bilirsən nə vaxt gəlmişdi? Güllər, çiçəklər..

- Bəs indi qar yağıb?

- Zaur gələndə proqramlar belə üst-üstə deyildi. Oğlum, bu dəqiqə şəhərimizdə bir nəfər bekar adam tapa bilməzsən. Şəhərimizdə çox möhtəşəm işlər gedir. Görürsünüz nə qəşəng görünürəm (gülür). Çünki gördüyüm işlərdən zövq alıram. Mən də köhnə komsomolam, işdən yorulmuram. Hələ burda yerimiz çox rahat deyil. Köhnə filarmoniyada olanda müxbirlər məni axtarırdılar, gecə saat 12-də orda tapırdılar.

- Toylara necə vaxt tapıb gedirsiniz?

- Məclislərə getmirəm. Filarmoniyaya direktor keçəndən heç qonaq kimi də getmirəm. Çünki vaxtım olmur.

- Nə vaxtdan?

- 1997-ci ildən. Bəlkə 3-4 aydan bir bir məclisə gedəm. O da necə olur? Məsələn, sənin atanın toyunu mən oxumuşam, nənən də əhd eləyib ki, bunun bir oğlu olsun, onun da toyunu sən oxuyasan. Hə, bax elə olanda verdiyim sözü tuturam, gedib iştirak edirəm. Burda əhd var, əhdimə sadiq adamam. Heç əvvəllər də pulun xatirinə hər toya getməmişəm. Getdiyim toylar qohumlarımın, tanıdığım insanların olub.

- Tələbələriniz var?

- Əlbəttə. Gəncədə 4 nömrəli musiqi məktəbində dərs deyirəm. "Tanıdım səni" verilişindəki Xəyal Qasımov mənim tələbəm idi. Malik Həsənov, oğlum-əməkdar artist Tural Abdullayev, bacım Aybəniz Haşımova... Onu mən burda yetirdim və sonra Bakıya getdi. Bu 30-40 ildə o qədər tələbələrim olub ki.

- Səhnəmizdə bir neçə bacı duetləri var - Gülyaz, Gülyanaq Məmmədovalar, Fidan, Xuraman Qasımovalar və sair. Amma sizin Aybəniz xanımla hansısa duetinizi xatırlamıram. Olubsa da toylarda olub.

- (azacıq düşünür) Bir dənə var. Əvvəl burda keçirilən konsertlərdə həmin mahnını tez-tez oxuyurduq. Sonra Aybəniz xanım Bakıya köçdü. Nəsə yazmaq üçün bir yerdə olmalısan. Mənim vaxtım həmişə məhduddur. Ailə, ev, iş, tədbirlər. baxırsan müğənnilər deyirlər ki, mən ailəmi sənətə qurban verdim. Mən heç nəyi heç nəyə qurban vermək fikrində olmamışam. Mənimçün hər şey birinci yerdədir. Ailəm də, sənətim də, dövlət tapşırığı da bir-birindən üstündür. Dövlət hara çağırsa, qaça-qaça gedirəm.

- Ümumiyyətlə, planda belə bir şey var?

- Yarım ay əvvəl Bakıdaydım.

- Bəs niyə efirlərə çıxmadınız?

- Mənim vaxtım yoxdur. Gələn kimi işimin dalınca qaçıram, yenidən qayıdıram. Aybəniz xanım, Tural, sənətdəki nəvəm Aynişan və mən... Aybəniz xanımla söhbət edirdik. Dedi ki, Ay Şahnaz, belə bir şey fikrimə gəlib, bəlkə dördümüz nəsə yazdıraq. Dedim çox gözəl olar, hamı dinləyər.

"Öz işimdən danışdım, qaldı camaatın sözü?"

- Bir az əvvəl içəri girən oğlunuz idi?

- Hə, Tural Abdullayev. Respublikanın əməkdar artistidir, bir çox ölkələrdə konsertlərdə olub.

- Təzə oxuyanlardan ürəyinizə yatan, sizə maraqlı gələn, tarixdə qalacaq kimsə var?

- Xanımlar xanımı Mehriban Əliyevanın muğam layihəsinin bütün iştirakçıları ümidvericidir.

- Bəs orta oxuyanlar? Yəni nə muğam, nə estrada oxuyanları nəzərdə tuturam.

- Mən onlara elə də fikir vermirəm. Çünki estrada müğənnisi kimi Rəşid Behbudovu, Akif İslamzadəni, Flora Kərimovanı, Oqtay Ağayevi, Teymur Əmrahı tanıyıram. Amma əsasən muğam ifaçılarına fikir verirəm. Bax, həmin müsabiqədən çıxan uşaqların hamısı bizim gələcəyimizdir, tarixdə də qalacaqlar.

- Gənclər hansısa müsabiqədə tanınandan sonra yoxa çıxırlar. Ya toy dalınca qaçırlar...

- Neyləsinlər, dolanmaq istəyirlər də.

- Onlara haqq qazandırırsınız?

- Nə deyim, nə işim var xalxnan. Öz işimdən danışdım, qaldı camaatın sözü? Bəs nə cür dolansınlar? Bu sənət çox çətindir. 30-40 il bu sənətdə qalmaq özü bir qəhrəmanlıqdır.

- Neçə ölkədə olmusunuz?

- Çox. Türkiyəni qarış-qarış gəzmişəm. Avropada, sovet ölkələrində dəfələrlə olmuşam. Amma direktor keçəndən səfərlərim azalıb.

- Sənət adamları sonradan daha böyük vəzifələrə gedirlər. Məsələn, deputatlıq. Bu haqda düşünürsünüz?

- Yox, bura mənə bəsdir.

- Bu istəməməkdir, yoxsa risk etmək istəmirsiniz?

- Xalq seçsə də, seçməsə də sağ olsun. Qırx ildir səsimə sevə-sevə qulaq asırlar, hara gedirəmsə hörmət görürəm. Deputat seçməsələr nə olacaq ki? Ümumiyyətlə, belə bir fikrim yoxdur. Mən hər şeydən öncə sənətkaram. Mən burda niyə rəhbərəm? Çünki kollektivim xahiş elədi, dövlətim istədi. O vaxt müharibədən sonra filarmoniya da dağılmışdı, musiqiçilər çıxıb getmişdi. Dövlətimiz məsləhət gördü ki, buranın yetirməsi kimi insanları başıma yığıb filarmoniyanı saxlayım, qoruyum. Mən də indiyə kimi ürəklə, canla buranı qorudum saxladım.

- Səhnə adamlarının başına maraqlı əhvalatlar gəlir.

- Mən heç vaxt maraqlı olmağa çalışmamışam. Mənim sözümü kiminsə danışmasını sevmirəm. Ona görə gözümü yumub, başımı aşağı salıb mahnımı oxuyub səhnədən çıxmışam. Çalışmışam ki, heç bir sözümü heç kim danışmasın. Sənətə qulluq eləmişəm.

- Səsiniz yerindədir?

- Əlbəttə.

- Çox siyası cavab oldu. Mən əhvalat istəmişdim sizdən.

- Canım mənim, əhvalatım olmayıb axı. Mən 16 yaşında "Göygöl" ansamblına bədii rəhbər Fikrət Verdiyev tərəfindən dəvət olunmuşam. Mən bura gələndə gələcək həyat yoldaşım-əməkdar artist Eldar Abdullayev filarmoniyada kamança çalırdı. Filarmoniyaya gələndən 6 il sonra biz ailə qurduq. Yəni imkan verməyib ki, səhv edim, kimsə də mənim sözümü danışsın

- Bir ailədə bir xalq artisti, iki əməkdar artist.

- Aybəniz xanım da bizim ümumi ailənin üzvü sayılır. Bir ailədə dörd dövlət xadimi, dövləti, dövlətçiliyi dəstəkləyən, xalqını sevən insanlar var. Yəni demək istədiyim odur ki, 16 yaşımdan mənim başımın üstündə olub. Səhv edə bilməzdim.

- Söhbətimiz çox yaxşı məqama gəlib çatdı. Bir az həyat yoldaşınızla tanışlıq tarixçənizdən danışın.

- O burda kamança çalırdı, mən də gəldim başımı aşağı salıb kirimişcə oxudum.

-(zarafatyana) Yox, kirimişcə oxusaydınız axırı belə olmazdı.

- Kirimişcə gözlərimi yumub mahnımı oxuyurdum qadan alım. O da mənibaşıaşağılığıma, gözüyumululuğuma, sakit təbiətli olmağıma görə bəyənmişdi. 1980-ci ildə ailə qurduq. İki oğlumuz, dörd nəvəmiz var. İndiyə kimi də Allahın köməkliyi ilə bir yerdəyik, bir yerdə işləyirik. Qastrollara, səfərlərə, parka, hər yerə bir getmişik....

- Əgər 30 il bir kişinin xanımı olmaq, 40 il oxumaq mümkündürsə, indiki müğənnilərin ailəni sənətə, sənəti ailəyə qurban vermək kimi iddiaları bəhanədir?

- Hamı Şahnaz Haşımova deyil ki. Bir ailədəki 4-5 uşağın hamısı zəhmətkeş olmur ki... Çünki həmişə dilim ağzımda, gözüyumulu, başıaşağı işimlə məşğul olmuşam. Gözüm aladağda, qaradağda olmayıb. Əgər kişiylə ittifaq bağladınsa, ailə qurdunsa onun kişi ucalığına hörmət etməlisən. Əgər o deyirsə qatıq qaradır, deməli zil qaradır.

- Heç qatığın qara olduğu vaxtlar olub?

(zarafatyana) O nə vaxt ağ deyib ki, elə həmişə qara deyib də. Yəni mən bunu zarafatyana dedim. Bilirsiniz necədir? Ailələr niyə dağılır? Bu məsələyə geniş toxunmaq istəyirəm. Çünki evdə iki kişi olmaq istəyir. Kişi kişidir, qadın da kişi olmaq istəyir. Mən 11 ildir iki gəlini bir evdə saxlayıram, hələ bir dəfə dava-dalaşımız olmayıb. Bugünkü gündə bir evdə iki gəlin saxlamaq çox çətin işdir. Üzük qaşıyla tanınır. Bir qadının yanında hörmətli əri yoxdursa, o qadının özünün dünəndən hörməti yoxdur. Sadəcə bunlar onun fərqində deyillər. Qadın özünün hörmətli olmasını istəyirsə, birinci ərini hörmətli etməlidir. Ərini hörmətli olmağı üçün qadın küçədə, istimaiyyətdə, nəsildə elə hərəkət eləməlidir ki, onun kişisini də saysınlar. Qoy sənə nə deyir ərin desin, başqası deməsin. Qoy məni ərim döysün.

"Nəyimə lazımdır kim dalaşdı, kim barışdı?"

- Nə vaxtsa qəzəbə gəlmisiniz?

- Mən sözə qulaq asan adamam. Heç vaxt belə şey olmayıb. Yoldaşım mənə səcdə edir, döymək nədir? Mən kişiyə kişi kimi hörmət edirəm. Burda bir məqam da var. Mən niyə sənətdə qala bildim? Çünki o özü gözəl musiqiçidir. Bizim sənətimiz birdir. Səhər evdən bir çıxıb gəlirik məşqə, ordan getdik konsertə. Nə deyib mübahisə edək? Üstəlik, mən zəhmət çəkməyi sevirəm. Səhər tezdən işə gəlmişəm. Bütün günü ora-bura iş dalınca qaçıram. Hazırda filarmoniyaya yeni bina tikildiyindən ansambllarımız ayrı-ayrı binalardadır. Kamera orketstrim bir tərəfdə, xalq çalğı alətləri ansamblı bir tərəfdə, uşaq ansamblımız dövlət teatrında məşq edir. Mən də onlara nəzarət edirəm. Geyim dalınca, parça ardınca gedirəm.

- O işləri də özünüz görürsünüz?

- Mən gedib seçirəm, sonra özləri hazırlayırlar. Zəhmət çəkmək lazımdır.

- Şahnaz xanım, o vaxt da sənət aləmində bu cür didişmələr, çəkişmələr var idi?

- Heç maraqlanmamışam da. Kim dalaşır, kim barışır mənimçün heç maraqlı deyil. Bütün günü işimlə-gücümlə, mahnımla qəzəlimlə, ev-eşiyimlə, uşağımla məşğulam. Nəyimə lazımdır kim dalaşdı, kim barışdı? Bu mənim xasiyyətimdir. Yanımda kimsə kiminsə sözünü danışanda qulaq asmağa hövsələm çatmır. Deyirəm ayrı sözün varsa de, çıxım gedim. Əgər onlara vaxt sərf eləsəm bu işləri kim görəcəkdi? Gör nə qədər proqram hazırlamışam, hamısını da özüm eləmişəm. Bunun hamısı işdir. Mən onun-bunun qeybətinə qulaq assam bu işləri kim görəcək qadan alım? Bax nə qədər dəvətnamə var, hamısı xaricdən gəlib. (sənədləri yenidən göstərir-İ.V)

Müsahibənin sonunda Şahnaz xanım bizi-məni və onu tapmağımda yardımçım olmuş xanımı yola salmaq üçün həyət çıxır. Ayaqüstü bir az da "Eurovision"dan danışırıq. Deyir ki, bu çox böyük uğurdur, bütün dünyanı ayağımıza gətirməkdir. Xalq artisti söhbət edə-edə "ürəyimdə başqa sualım qalmadı" deyə öz-özümdən soruşuram. Əslində qaldı. Amma inşallah növbəti dəfə verəcəm o sualları. Bəlkə də növbəti yubileyində. 55 yaşınız mübarək, Şahnaz xanım!

İntiqam VALEHOĞLU

Ədalət.-2012.-30 may.-S.6.