CƏSARƏTLİ QƏLƏMİN İŞIĞI

Oxucuya doğru gedən yeni kitab

Bu günlərdə mənə yeni bir kitabın çapa hazırlanan səhifələrini oxumaq nəsib oldu. Doğrusu, hələ mətbəə yolunda olan bu vərəqləri oxumağa başlarkən ürəyimdən qəribə hisslər gəlib keçdi. O hisslərin bir ucu təbii ki, xatirələrə gedib bağlanırdı. O xatirələr ki, onun əlifbəsı doğulduğum el-obayla, üz tutduğum şəhərlə, əmək fəaliyyətimin müəyyən dövrü ilə sıx bağlı idi. Bu elə bir bağlılıq telləri idi ki, onun hər birinin öz ovqatı, öz pıçıltıları məni gah kövrəldir, gah da ümid üzərində kökləyirdi...g

Oqtay Əliyev mətbuat sahəsində çalışdığı ilk günlərdən özünü və sözünü saydırmağı bacarıbdı. Təbii ki, özünü və sözünü doğulduğun el-obada tanıdıb sevdirmək də hər insana nəsib olmur. Amma Tanrı Oqtay Əliyevin üzünə gülüb. Ona verdiyi istedad, ona açdığı qapı həyatın bütün dolanbaclarından keçə-keçə bütövləşib, kamilləşib və sahibini, aid olduğu ünvanı ictimailəşdirə bilibdi.

Mən onu Füzuli rayonunda çıxan "Araz" qəzetindəki imzasından, sonra həmin o qəzetin və digər çap məhsullarının hazırlandığı mətbəədən tanımışam, birlikdə işləmişik, dostlaşmışıq... hətta əmək kitabçamda onun imzası da var. Bütün bunları bilərəkdən yazıram. Çünki indi barəsində fikirlərimi bölüşəcəyim və oxuculara nə vaxtsa təqdim olunacaq gələcək kitab haqqında deyəcəklərim müəyyən qədər də haqqında bəhs etdiyim o uzaq keçmişlə, o arxada qalan günlərlə bağlıdır...

Bizim həyatdakı təmaslarımız, söz, fikir mübadilələrimiz səmimi olduğu qədər də təmənnasız idi. Ona görə də istənilən yazı barəsində fikirlərimizi bir-birimizə çox rahatlıqla, çəkinmədən söyləyirdik. "Araz" qəzetində yaranmış bu xoş və sağlam mühit özünü tanıtmaq üçün, özünü təqdim etmək üçün əsl bir təkan nöqtəsi idi. Bu nöqtədən başlayan yol isə uğurlara doğru, sabahlara doğru istiqamət götürürdü. Bax, həmin o "Araz" qəzetinin yaradıcı və səmimi mühitində biz bir-birimizi oxuyurduq, bir-birimizin iç dünyasına nüfuz edə bilirdik. Mən də Oqtay Əliyevin reportajlarını, müsahibələrini, məqalələrini, eləcə də özünəməxsus replikalarını qəzet səhifələrində oxuduqca onun qələmindəki işığı, fikirlərindəki qətiyyəti, dəqiqliyi duyur və öz-özümü düşünürdüm ki, bu qələmin sahibi görəsən niyə daha böyük ədəbi nümünələrə, janrlara üz tutmur? Amma bu düşündüklərimi ona demirdim. Daha doğrusu, sanki kimsə mənə bir az da gözlə, səbrli ol tapşırığını verirdi. Sonradan gözlədiyimə və səbrli olduğuma görə o ilahi gücə təşəkkür etdim. Çünki...

Bəli, Füzuli rayonu işğala məruz qaldı... biz pərən-pərən düşdük... iş yerlərimiz, evlərimiz təkcə itirilmədi, həm də yağmalandı, talandı... Biz itirdiklərimizin həsrəti ilə müxtəlif ünvanlarda qovrula-qovrula günləri aylara, illərə çevirdik. Və günlərin birində Oqay Əliyevlə qarşılaşanda çoxdan bəri sorağını aldığım kitabları münasibəti ilə onu təbrik etdim. Dövrü mətbuatın müxtəlif saylarında rast gəldiyim novellaları, esseləri, satirik yazıları barəsində düşüncələrimi onunla bölüşdüm və xahiş etdim ki, kitablarından mənə də bağışlasın.

Sonrakı görüşlərimizdə Oqtay müəllimin mənə gətirdiyi kitabları barəsində artıq rahatca söhbət edirdik. Xüsusilə onun Qarabağ bölgəsində böyük hörmət və ehtiramla anılan Seyid Əşrəf Ağa barəsindəki kitabı mənim üçün, eləcə də el-obamız üçün çox dəyərli bir hədiyyə idi. Bu söhbətlərimizin birində Oqtay müəllimin çapa yeni nəsr hazırlayıb-hazırlamadığını da soruşdum. O da yaxınlarda mənə yeni kitabın əlyazmasını təqdim edəcəyini və fikirlərimi bilmək istədiyini dedi.

Budur, həmin o yeni kitab əlimdədir. Bir neçə gündür ki, 3 bölümdən ibarət olan bu kitabı demək olar ki, son nöqtəsinə qədər gözdən keçirmişəm. Doğrudur, burada əvvəllər mətbuatdan oxuduğum tanış esselər də, satirik yazılar da var. Necə deyərlər, "köhnə tanışlarla" qarşılaşdığım məqamlar da az deyil. Amma toplum halında bu kitabda özünəməxsus bir nəfəs var. Çünki çox yığcam, konkret olan bu esselər, hekayələr, satirik yazılar, deyimlər, məqalələr adamı yormur. Sanki bir esse ilə ikincisinin, bir hekayə ilə növbətinin arasında dayanıb düşünməyə, dərindən nəfəs almağa müəllif oxucu üçün bir imkan yeri qoyubdu. Həmin o imkan da oxucunu daxilən rahatlayır, onun oxuduğu həmin o kiçik esse barəsində və yaxud hekayə barəsində öz-özü ilə danışmaq, öz-özü ilə sual-cavab etmək fürsətini verir.

Digər tərəfdən bütövlükdə bu kitabda bir gerçəklik var. Müəllifin bütün bədii təxəyyülünə baxmayaraq, adama elə gəlir ki, Oqtay Əliyevin təqdim etdiyi qəhrəmanlar, qurduğu süjet onun gözlərinin önündədi, onun tanıdığı insanlardı, onun müşahidə etdiyi mənzərədi. Bu da zənnimcə, yazı adamı üçün son dərəcə müsbət göstəricidi.

Yeni kitabda daha bir maraqlı məqam müəllifin dilidi. Şəxsən mən bu kitabın üzərində müəllifin adını görməsəm, kitabın anotasiyası ilə tanış olmasam, onun içərisindəki istənilən bir məqaləni, hekayəni, esseni oxumaqla burada Qarabağ ruhu tuta bilərəm və mübağiləsiz əsərin dilinin Qarabağ bölgəsindən qidalandığını birmənalı ifadə edə bilirəm.

Yeni kitabda oxuculara təqdim olunan hər bir essenin, hər bir satirik yazının arxasında həm də yaşadığımız bu gün var. Bu da müəllifin zamanını, dövrünü, cəmiyyətdə baş verən hadisələri görmək, onu çəkinmədən öz prizmasından təqdim etmək imkanını ortaya qoyur. Oxucu görür ki, müəllifin satirik qələmlə təqdim etdiyi və bir az da bədiiləşdirdiyi qəhrəmanlar, hadisələr bu günün, bu anın içərisindən çıxır. Kimlərsə onu görməsə də, kimlərsə də görüb deməkdən çəkinsə də, Oqtay Əliyev özü öz xarakterinə, öz üslubuna xəyanət etmədən gördüyünü, du yduğunu, yaşadığını bədii sözün imkanlarından istifadə etməklə oxucuya çatdırır.

Mən bu yeni kitabda gördüyüm işıqlı tərəflərin bəzilərini bu kiçik yazımda ifadə etməyə çalışdım. Özü də heç bir nümunə gətirmədən, heç bir essenin, hekayənin, satirik yazının adını çəkmədən. Çünki bu yazılar bir-biri ilə ruh bağlılığı, təması qurublar. Onları bir-birindən ayırmaq mənim üçün bir az insafsızlıq olardı. Ona görə də mən bütöv halında, bütöv gördüyüm bir kitabın oxucusu kimi Oqtay müəllimi təbrik edir, ona yeni kitabı ilə birlikdə yeni və daha böyük oxucu auditoriyası arzu edirəm. Tam əminliklə bildirirəm ki, bu kitab Oqtay Əliyev yaradıcılığının mükəmməl bir ifadəsidi.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.-2013.-16 aprel.-S.8.