İŞIĞI HAQDAN GƏLƏN...

Düşüncələrim

Mən onu ilk dəfə "Dəclə-Fərat sahillərində" kitabı ilə tanımışam. Onda dünyanın düz vaxtı idi. O mənada düz vaxtı deyirəm ki, biz hamımız bir imperiyanın vətəndaşıydıq və şair Mayakovskinin təbirincə desəm, hər yerdə Sovet vətəndaşıyam - deyib az qala at oynadıb meydan sulayırdıq. O cür imperiyanın vətəndaşı olmaq, loru dildə desək, dünyanın ikidə birindən çox hissəsində hökmranlıq edən, qılıncının dalı-qabağı kəsən, sözünün qabağında söz deyilməyən ağ adamların ən yaxşılarından sayılmaq demək idi. Və biz də bax beləcə dünyanın gözünə kül üfürə-üfürə elə özümüz də bu dünya ilə yol yoldaşlığı edirdik.

Mən lap erkən yaşlarından, yəni mütaliəyə könül verəndən xatirə janrında, düşüncələr üslubunda yazılan bədii əsərlərə həmişə bir özəl maraq göstərmişəm. İstər xalq şairi Nəbi Xəzrinin, istər çox dəyərli ədəbiyyatşünas yazarımız Manaf Süleymanovun, istər xatirəsini həmişə içimdə yaşatdığım Əzizə xanım Cəfərzadənin və digərlərinin, xüsusilə böyük Cəfər Cabbarlının xanımının xatirələrini sevə-sevə oxumuşam. Və hər mütaliəmdə həm özümüzü, həm ətrafımızı bir az da yaxından tanımağa, bir az da yaxından görməyə imkan əldə etmişəm.

Bu mənada professor, görkəmli alim, ədəbiyyatşünas-araşdırmaçı, Şərq dünyasını mükəmməl bilən, bədii yaradıcılığında fərqli nüanslar ortaya qoyan, ən vacibi isə özünə qarşı son dərəcə tələbkar, son dərəcə həssas və sadə bir insan olan, şəxsiyyətini hər şeydən üstün tutan Qəzənfər Paşayevin mütaliə etdiyim hər bir əsərində mənim üzümə yeni bir nəfəslik açılıb. Mən o nəfəslikdən dünyanın yeni naxışlarını, yeni cizgilərini görməyə fürsət qazanmışam.

Elə bu günlərdə böyük alimimizin son iki kitabı əlimə düşdü. Kitablardan biri Qəzənfər müəllimin yaradıcılığının "Biblioqrafiya"sından bəhs edirdi. Təkcə bu biblioqrafiyanı vərəqləməklə alimin sözə könül verdiyi gündən 75 yaşının tamamına qədər böyük ədəbiyyata, ədəbi ictimaiyyətə, Azərbaycan elmi düşüncəsinə nə boyda töhfələr verdiyini görmək mümkündür. Sadəcə burada bir istək olmalıdır. Səmimi bir istək. Həmin istəklə kitabı vərəqləyəndə görünür ki, Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev 1937-ci ilin avqust ayının 27-də Tovuz rayonunun Düzqırıxlı kəndində dünyaya gəlməklə təkcə doğulduğu kəndi, bölgəni deyil, həm də bütövlükdə Azərbaycanı öz qələmiylə, öz sözüylə, öz ziyasıyla işığa boyamaq missiyasını öz üzərinə götürüb. Şükürlər olsun ki, böyük alim bu ziyanı, bu işığı indi də coşquyla, sevgiylə məmləkətimizə paylayır.

Həmin kitabdakı fotoşəkillərə baxanda şəxsən mən bir azərbaycanlı kimi çox böyük qürur hissi keçirdim. Fotolarda Qəzənfər müəllim dünyanın, xüsusilə Türk dünyasının ən ünlü insanları ilə çiyin-çiyinə dayanıb, onlarla eyni masa arxasında əyləşib. Bax elə bu yerdə böyük alim Yaşar Qarayevin fikirlərini dilə gətirməyin zənnimcə əsl məqamıdır. Yaşar müəllim yazıb: "Bizim nəsil üçün İraq Füzulidən, Füzuli Kərbəladan başladığı kimi, Kərkük də Qəzənfər Paşayevdən başlayır".

Məncə, bu fikirlərə şərh verməyə nə ehtiyac var, nə də ondan mükəmməlini demək mümkün deyil.

Tanış olduğum ikinci kitabın adı "Kərkük sevdalı elm adamı"dı. Bu kitabda da millət vəkili, şair Sabir Rüstəmxanlının vurğuladığı kimi "Vətəndaş və alim vəzifəsini bütün ömrü boyu yorulmadan xalqına xidmət etməyə..." yönəltmiş Qəzənfər Paşayev barəsində dünyanın çox görkəmli alimlərinin, qələm sahiblərinin fikirləri yer alıbdır.

Bu kitab bir neçə bölümdən ibarətdir. Şəxsən mən bu kitabda Türk dünyasının, eləcə də yaxın-uzaq Şərqin bir-birindən dəyərli simalarının Qəzənfər müəllim barəsində fikirlərini qürur hissi ilə oxudum və sevindim ki, bütün fikirlər Qəzənfər müəllimin simasında həm də Azərbaycanın bütün ziyalılarına ünvanlanıbdır.

Ümumiyyətlə, hər iki kitab Azərbaycanın bir aydınını, bir alimini söz-söz tanımaq üçün, şəxsiyyətini dəyərləndirmək üçün, həyat fəaliyyətinə qiymət vermək üçün çox mötəbər mənbədir. Zənnimcə, içində Azərbaycan sevgisi olan hər kəs bu cür aydınların Azərbaycana aid olmasından yalnız qürur hissi keçirə bilər.

ƏBÜLFƏT MƏDƏTOĞLU

Ədalət.- 2013.- 10 iyul.- S. 4.