Axtarış

Hekayə

Sarpi qəsəbəsindəki turistlərlə dolu olan "Kameo" hotelinin vestibülündə sakitlik hökm sürürdü; yay səhərinin gözü açılmamışdı, alatoranlıq idi; arabir magistral yoldan ötən minik və yük maşınlarının səsi gəlirdi, amma bu, bütün günü yaxındakı çimərlikdə özünü günə verən, Qara dənizin şəffaf suları qoynunda doyunca çimən, gecələr isə gürcü mətbəxi və şərabının ləzzətindən yorğunluq çıxaran hotel sakinlərinin şirin yuxusuna mane olmurdu. Subtropik qəsəbənin ətirli və gurultulu havası bahalı, parlaq tünd mavi şüşəli açıq qapıdan içəri dolurdu. Vestibülün ayaq tərəfində İtaliya istehsalı olan üzü gön dərili, enli, süd rəngli divan və dörd kreslo qoyulmuşdu, kresloların arasındakı dairəvi şüşə stolun üstündə rəngli moda jurnalları vardı. Kreslolardan birində oturan yaşlı qapıçı yuxulu gözlərini ovuşdura-ovuşdura tez-tez həyətə baxırdı; üzündən yorğunluq tökülürdü, əsnəyirdi; o, nəsə mızıldadı, sonra sol əlinin barmaqlarını şüşə stolun üstünə taqqıldadaraq, sağ əli ilə cibindən çıxartdığı xırda pulları saymağa başladı.

Vestibülün baş tərəfində pardaqlanmış çəhrayı lövhənin üstündə "hotel inzibatçısı" sözləri yazılmışdı; üstü şüşəli enli arakəsmədən səliqə ilə daranmış qısa, şabalıdı qız saçları görünürdü; qızın başı aşağı əyilmişdi, o da nəsə hesablayır, yazıb-pozur, sonra gərgin və narahat halda başını qaldırıb qapıya tərəf, hotelin qabağındakı baxçada üstüörtülü çardaqda oturub dalğın-dalğın xəyallar quran nimdaş köynəkli oğlana göz qoyurdu; sonra başını yenə aşağı sallayıb kompüterdə nəsə yazırdı; adama elə gəlirdi ki, bu qız da yaşlı qapıçı və bayırdakı cavan oğlan kimi həyat adlı amansız mübarizə xəzinəsindən nəsə axtarır. Batumun hər hansı bir özəl hotelinə gələn adam bu qızın bitib-tükənməyən enerjisini, yüksək xidmət mədəniyyətini, namuslu əmək səyini görüb dərhal başa düşərdi ki, qıraqdan kimsə ona göz qoyur! Yox, yox, hotel sahibinin otağında müasir monitorlar olsa da, gözqoyan sahibkar deyildi! Bütün gecəni dirigözlü açan, gah vestibülə girib qızla laqqırtı vuran, sonra deyingən qapıçının təkidiylə çölə çıxıb rütubətli gecə havasını udan, gah hotelin qarşısındakı bahalı minik maşınlarına söykənən, gah da gedib yenidən çardağa mıxlanan cavan oğlan idi!

Dənizdən əsən meh üzündə uşaq məsumluğu oynayan cavan oğlanın qara tellərini xəfif-xəfif yellədirdi. O da qayğılı və yuxulu görünürdü, müəlliminin çətin sualına cavab vermək zorunda qalan məktəblini xatırladırdı. Oğlan qəflətən ayağa durdu, hotelin nəmli pilləkənlərinə tərəf yeridi, içəriyə girmədi, qıza əli ilə işarə elədi, sonra hotelin əlli metrliyində uzanan magistral yolun kənarına çıxdı; yolu keçib o biri tərəfə, dəniz sahilinə düşdü. Oğlan hoteldən təxminən yüz əlli-iki yüz metr aralıda yerləşən çimərlikdə soyunub suya girdi. Sahildə günəmuzd işləyən yerli cavanlar, tələbələr orda-burda gözə dəyirdi, sağ tərəfdəki qayalıqların dibində kimsə çimirdi; çimərlik xidmətçilərindən biri cərgə ilə düzülmüş, üst-üstə yığılmış stol-stulları təmizləyirdi. Cavan oğlan bir qədər üzüb sudan çıxdı, daşlı-çınqıllı tərtəmiz sahildə durub günəşi qarşılamaq üçün üfüqlərə baxdı. Uzaqdan yalnız qaraltılar görünürdü. Daşlı sahillərə çırpılan ləpələrə qulaq verdi, sonra geriyə, hotelə sarı boylandı; duzlu su onun yuxusunu qovmuşdu, amma narahatlığı hələ də üzündən tökülürdü. Cins şalvarının cibindən qol saatını çıxartdı, vaxt getmirdi, səhər də açılmırdı ki, açılmırdı.

Qızın ilk iş günüydü; demək olar ki, üç aylıq sınaq müddətindən sonra qızı işə götürdülər. Özü də belə bir mötəbər hoteldə! Hər ikisi sevindi, hər ikisi məmnun oldu; hotel sahibi Nodar Canidze dünən dedi ki, bu gecə növbədə Manana qalacaq; növbə səhər saat səkkizə kimi olurdu; səkkizdə növbəni başqa inzibatçı təhvil alırdı. Nodar Canidze oğlanı qızın yanında, özü də əyin-başı pis kökdə görəndə əvvəlcə üz-gözünü turşutdu, yəqin düşündü ki, bu subay oğlan lap mitil yorğan kimidi; biləndə ki, xarici gökəmləri tərs mütənasib olan iki gənc sevgilidi, bir qədər təəccüb elədi, nəsə demək üçün ətli dodaqlarını qabağa uzatmışdı ki, qız aman vermədi, dedi:

- Biz Tokayla nişanlı kimiyik! Bir az pul toplayan kimi toyumuzu edəcəyik!

Tokay utana-utana gözlərini aşağı dikdi, Nodar Canidze oğlanı bir də başdan-ayağa süzüb "hımmm" elədi, sonra nə düşündüsə:

- Nə işlə məşğulsan? - soruşdu.

- Üzürəm!

- Üzürsən? - Nodar oğlanın arıq vücuduna baxıb təəccüb elədi.

- Hə, hə, o, yaxşı üzür! - Manana elə vəchlə söylədi ki, elə bil təzə bir şey kəşf eləyirdi, - Dalğıclara kömək edir bütün günü. Az-maz pul da verirlər! Amma fərli iş axtarır!

- Hımmm. - Nodar Canidze yenə ətli dodaqlarını kipləşdirdi. - Axtaran tapır... Əsas odur ki itirməyəsən... - deyə əlavə etdi, sonra heç nə olmayıbmış kimi iri cüssəli bədənini döndərib kabinetinə açılan qapıya tərəf yeridi; birdən yenə nə fikirləşdisə, dərhal geri dönüb üzünü oğlana tutdu:

- Acarsan?

- Yox, azərbaycanlıyam! Sarpidə yaşayıram... SOKAR-ın arxasındakı qalanın yanında...

- Hmmm... Deyirəm axı, qəribə adın var! Bizlərdə belə ad yoxdu!

- Türk adıdır, rəhmətlik babam qoyub. Zəngin və igid deməkdir! - bunu elə qürurla söylədi ki, Nodar Canidzenin üzünə ilıq bir təbəssüm qondu, sahibkar iri gözlərini oğlanın düz solğun bənizinə tuşlayıb hökmlü, lakin bir qədər kinayəli tərzdə dilləndi:

- Bura bax, zəngin və igid oğlan, bəlkə sən mənə lazım oldun! Sabah axşamüstü yanıma gəl, bir şey fikirləşərəm...

Manana növbəyə başlayandan Tokay bir yerdə qərar tuta bilmədi; evə getdi, tez də qayıdıb gəldi; gah sahilə baş çəkir, gah hotelin böyründə durur, gəlib-gedən turistlərə baxır, gah da qızın müştərilərlə necə mehriban və nəzakətlə davranmasına tamaşa edir, bu möhtəşəm hoteldə bir gün o da işləyə biləcəyinə, sevgilisi ilə bərabər pul qazanacağına, xoşbəxt günlər yaşayacaqlarına inanıb xəyallar qururdu. Bayaq ikiotaqlı darısqal mənzillərinə baş çəkib anası Dilrubəyə Manananın işə başladığını, daha sonra Nodarla söhbətin ucundan-qulağından danışdı; dedi ki, Manananın yanında olacaq, evə gəlməyəcək...

Səhər səkkizə iyirmi dəqiqə qalmış hotelin qabağında taksi dayandı; maşından bir qadın, iki uşaq düşdü, xaricdən gəlmişdilər. Manana onların gələcəyini bilirdi, beşinci mərtəbədəki 19 nömrəli otaq onlar üçün hazırlanmışdı. Qız taksidən düşən xariciləri görən kimi qapıçıya səsləndi:

- Aşot əmi, almanlar gəldi, bayıra çıxın...

Aşot elə bil yuxudaydı, kreslodan dik atılıb qapıya sarı cumdu. Qadın taksidən düşəndə Tokay artıq sahildən qayıtmış, yenə gəlib çardaqda bitmişdi. O, ayağa durub taksiyə yaxınlaşanda qadın onun arıq vücuduna, nimdaş əyin-başına baxıb istehzayla gülümsədi, sonra uşaqlara nəsə pıçıldadı. Tokay bunu duydu, bir qədər üzüldü; Aşot özünü yetirib irişə-irişə canfəşanlıq göstərəndə Tokay dinməzcə kənara çəkildi. Qapıçı qadının təkərli çamadanlarını götürüb hıqqana-hıqqana pilləkənləri qalxdı, liftin qabağına qədər sürüdü. Vestibüldə Manana ilə almaniyalı qadın üz-üzə qarşılaşdı, ikisi də gülümsədi. Manana alman dilində xanım Şraynerə dedi ki, onların hər ikisinin eyni adı daşımalarını biləndə çox sevinib.

Qonaq təbəssümlə cavab verdi, nə barədəsə bir qədər danışdılar; qız qaimə kağızlarını printerdən çıxartdı, qadına verdi, əlavə bir sənəd də uzatdı, qadın hər iki sənədi imazalayandan sonra uşaqları ilə bərabər (uşaqlardan biri qız, o biri oğlan idi) ətrafı maraqla seyr etməyə başladı.

Xanım Şraynerin təxminən qırx-qırx beş yaşı olardı; o, iyirmi beş il bundan qabaq qoyub getdiyi Gürcüstanı tanıya bilmirdi; günəş şəfəqlərinin oxşadığı tünd-mavi hotel şüşələrindən görünən dənizin mürgülü sularına, ətrafdakı dağ-dəniz mənzərələrinə heyrətlə tamaşa edirdi; bir tərəfi dəniz, bir tərəfi zümrüd meşəli dağlar, təpəliklər, güllər, çiçəklər, şam ağacları, limon, portağal, narıngi bağları, cır meyvəliklər, qayalıqların üstündəki restoran və istirahət guşələri, dağətəyi çəmənliklər, bir qədər yuxarılarda gözoxşayan qırmızı, sarı, çəhrayı, yaşıl örtüklü yaşayış evləri, kotteclər, şüşə kimi asfalt magistral yollar, səliqə-səhman... Burda möcüzələr yaratmışdılar! "Gürcü xalqı axır ki ağ günə çıxdı!" Qadın düşündü. "Çimərliklər qaynaşır! Gör nə qədər adam var? Hələ saat səkkiz deyil!"

Xanım Şrayner o tərəf bu tərəfə yüyürən, möhtəşəm təbiət mənzərələrindən vəcdə gəlib almanca bir-birlərinə ucadan nəsə qışqıran, sonra da əlləri ilə artıq adamla dolu çimərliyi göstərən uşaqlarına qayğısız-qayğısız nəzər yetirirdi. Qadın otağın açarını alanda barmağındakı iri qaşlı üzük Manananın diqqətindən yayınmadı. Üzüyün üstünə düşən gün işığı qızın gözlərini qamaşdırdı. "Kaş mənim də belə bir üzüyüm olaydı!" deyə ürəyindən keçirtdi. Bu, təbii qadın arzusu idi! Amma belə bir üzüyü almaq üçün o, gərək əlli il fasiləsiz işləyəydi və heç nə yeməyəydi! Əlbəttə, qız burasını bilmirdi.

Xanım Şrayner şəstlə liftin düyməsini basdı və uşaqlarla birgə beşinci mərtəbəyə qalxdı.

Manananı əvəz edəcək növbəti inzibatçı qız gəlmişdi, qızlar bir-birlərinə gürcü dilində nəyisə başa saldılar. Bir azdan Manana hoteldən çıxdı və Tokayla bərabər sahil boyunca evə yollandı.

- Sən bütün gecəni yatmadın! - Manana dedi. - Keşik çəkirdin?

- Əlbəttə! Səni qoruyurdum da... - Tokay güldü.

- Nədən qoruyursan məni, ay dəli?

- Qurd-quşdan... Sən axı qorxaq pişiksən...

- Mən qorxaq deyiləm... Sənsən qorxaq. Qorxursan ki... - Manana bir qədər susdu, sözünün dalını deyə bilmədi.

- Nəsə demək istəyirsən, amma demirsən... Mənsə, sənin ürəyindən keçənləri bilirəm.

- Nə bilirsən?

- Deyim?

- De!

- Demirəm!

- Yaxşı da, Tokay! De görüm mənim ürəyimdən nə keçir?

- Nişan üzüyü!

...İkisi də susdu. Tokay davam etdi:

- Mən pul yığıram, səninçün mütləq üzük alacam. Yüz əlli larim var. Anama demişəm ki, bu pullara dəyməyin... Hotelə işə girsəm bəlkə də tez alaram. Bu dalğıclar xəsis şeydilər. Günə beş lari verirlər... Görəsən Nodar məni işə götürəcək? Lap Aşot kimi qapıçı da olmağa razıyam. Təki bir yerdə işləyək...

- Tokay!..

Oğlan qıza baxdı, baxışları toqquşdu. Manana o baxışların alovuna tab gətirə bilmədi, gözlərini daşlı-çınqıllı sahilə dikdi. Yenə susdu.

- Tokay, sən məni... qısqanırsan? - soruşdu.

- Bu nə sözdür? Hardan ağlına gəldi?

- Elə bil məni qısqanırsan. Nəsə ürəyimə damıb. Yoxsa bütün gecəni yuxusuz..

- Dəlisən, nədir? - oğlan qızın sözünü kəsdi, - sən özün də yuxusuz qaldın... Bir halda ki, sən yatmırsan, işləyirsən... mən nə üçün yatmalıydım, hə?

Qız susdu. Gözünə düşən açıq şabalıdı tellərini əliylə geri itələdi, dalğın-dalğın dənizi seyr etdi, sanki orda əsrarlı, nazlı gözləriylə nəyisə axtarırdı; birdən mövzunu dəyişmək qərarına gəldi.

- Bilirsən bayaq gələn o qadın kim idi? Frankfurtda yaşayan gürcü qadın. İyirmi beş ildi köçüb ora, almana ərə gedib. Deyir, bu iyirmi beş ildə birinci dəfədi gəlir buralara. Gözlərinə inanmır. Hər şey dəyişib. Adı da Mananadır. Almanca danışır...

- Bəlkə heç gürcü dilini bilmir?

- Soruşdum, bilir. Özü danışmır. Deyir, Yurgenlə Klara gürcü dilində danışa bilmirlər. Ona görə də məcburdu almanca danışsın... On günlük istirahətə gəliblər.

- Nə əcəb ərsiz gəlib?

- Soruşmaq ayıbdı! Sən də ki, əməlli-başlı qısqancsanmış! Nəyinə lazımdır axı, ərsiz, ya ərli gəlib! Bir də ki, onlarda bunun əhəmiyyəti bir o qədər yoxdur. Ər də, arvad da ayrı-ayrı istirahət edir. Ruslar da belədir də! Amma siz... Allah eləməsin... Qoyma, vay, birdən yeyərlər! Kişilər arvadlarını, arvadlar da kişilərini gözlərindən qırağa qoymurlar!

- Bu pisdi ki?

- Pisdi, əlbəttə! İndi hansı dövrdü? Mən bax, dünən gecə Nodarın yanında biabır oldum! Bunu sənə demədim! Axı o, nə fikirləşər, hə?

- Heç nə!

- Necə yəni heç nə! Hələ o, bilsə ki, sən səhərədək hotelin qabağında keşik çəkmisən, nə düşünər? Aşot əmi xəbərləməsə yaxşıdı!

- Xəbərləsin də! Uzaqbaşı məni bu gün qəbul etməyəcək, vəssalam! Mən də yaxşı iş tapan kimi səni ordan...

- Nə? Nə dedin? - qız püskürdü, - Tokay, bu nə sözdür danışırsan? Səni tanıya bilmirəm!

- Zarafat edirəm, əzizim! - Tokay ucadan güldü. - Qaşqabağını sallama!

- Necə yəni zarafat edirsən! Belə də zarafat olar? Heç bir gün deyil işləyirəm! Axı mən də işləməliyəm! Toyumuza pul yığmalıyam... Belə çıxır ki, sən mənə inanmırsan, hə?

- İnanıram, əzizim, inanıram! Neyləyim, ürəyimi dəyişə bilmərəm ki!

- Ürəyini yox, düşüncəni dəyişməlisən...

- Düşüncəmə nə olub görəsən?

(Ardı var)

Kamran NƏZİRLİ

Ədalət.-2013.-29 mart.-S.6.