ADİLİYİN VƏ QEYRİ-ADİLİYİN MODERNİZMİ

Tanınmış publisist Məzahir Əhmədoğlunu 35 ildən çoxdur tanıyırıq. 90-cı illərdən sonra nadir hallarda olsa da rastlaşır və bəzi uzun-qısa söhbətlərimiz də baş tutur. Bu söhbətlərin nüvəsində bəzən "mübhəm ziddiyyət", bəzən normal ədəbi diskussiya, bəzən də dostlar və özümüzlə bağlı ironik məqamlar toplanmış olur. O, bütün bunları elə qurur ki, "təhlükəli" heç nə baş vermir.

Bəli, gözlənilməz saçmalar, duyulan, eyni zamanda baş çatladan ironik müəmmalar müxtəlif mövzulu sahələrdə çoxbilmişliyin gözlənilməz nümunələri, ədəbiyyat, kino və idman sahəsində unikal fikir və məlumat imperatorluğu, məzmunlu və bəzən də qeyd olunması mümkün olmayan sarkazm zarafatlar və söylədiyi "real" macəralar, bunlar bir yana, jurnalist yazılarında seçilmək ehtirasının vüsətli oyanışları və Əli Kərim adına poeziya klubuna rəhbərlik edərkən orijinal və yenilikçi kimi görünmək istəyini gizlətməyəcək romantik deyimləri olan şeirlər yazması. Zənnimcə, bütün bunlar onun üzdə görünən tərəfləri idi. Bakıda - filarmoniyanın arxasındakı Zülfünün çayxanasında məşhur adamlardan eşitdiyi siyasi söhbətlər, səhv etmirəmsə, 70-ci illərin əvvəllərinə aiddir, bizə qəribə və yekəxana görünərdi. Hər halda onu dinləyər və "bizdən irəlidədir" - deyə düşünərdik.

Nəhayət 90-cı illərin olayları. Doktorluq mövzusu götürməkdən vaz keçdik, dönüb oldum həmin olayların öncüllərindən biri. Göyçaylı şəhidlər haqqındakı kitabımdan sonra, "ikinci doğuluş"umun, "Aşıq şeirinin poetikası"nın nəşrləri və Göyçayın tarixi haqqında yazdığım "Göyçay-nə bilirik" təqdimatımın əlyazmasına istinadən ictimai kanalda çıxışım. Elə həmin olaylarda özü mənə dedi ki, "Ədalət" qəzetində çıxışını tənqid etmişəm. Mənim yaradıcılıq fəaliyyətimə onun tənqidi münasibətinin koordinatı hələ 1976-cı ildən cızılmışdı; ilk mətbu şeirimə irad tutmuşdu - "Yeni həyat"da. Əslində birinci tənqidə cavab üçün arqumentim vardı, çünki şeirin deyim məzmununun 1-2 elementini H.Heynidən "çırpışdırmışdım". İkinciyə isə müəyyən səbəbə görə susmadım, "Ziyalı" qəzetində iradlara etirazımı bildirdim. Hər iki münasibət aramızda sərinlik yaratmadı. Son illər çox seyrək görüşümüz və atüstü saçmalarımız olub, vəssalam. Ona görə ki, mən onu daima rəhbər işçilərin, çinli məmurların yanında ağayana dayanmış görərdim. Bu cür görüntülərlə salamlaşmaq mənlik deyildi. Elə indi də beləyəm.

Hə, indi də keçək Məzahir bəyin (o, mənə professor deyə bilər, mən ona bəy deyə bilmərəm?) tamam özünə.

Məzahir Əhmədoğlu ötənlərin ən gənc rəhbər komsomol işçisi olub, sonralarsa mətbuat, kino, ədəbiyyat adamı kimi çoxlarının yaddaşında həm də öz qəribəlikləri ilə dərin izlər buraxıb. O, qəfil görünüb, qəfil yoxa çıxmağı, sevgisini və nifrətini birbaşa "təqdim etməyi" ilə də fərqlənib. Heç bilsəniz Məzahiri göründüyü kimi, olduğu kimi tanıyıb başa çıxmaq necə çətin və mücərrəd bir məsələdir?

Bəli, ilk gənclik illərindən həmişə dəbə uyğun yüksək zövqlə geyinən, ətrafında daima çoxlu dostları olan, bəzilərinə təkəbbürlü və bəlkə də yekəxana görünən indiki modernist publisistikanın mogiqantı əslində qeyri-adi səmimiliyi ilə çox şey qazanıb və eyni zamanda çox şey də itirib.

Mətləbə çatmamış çox uzunçuluq etdik. Belə davam etsək qorxuram "...çox əzizi xar olar". İndi isə vəziyyət belədir. Qarşımda xeyli vaxtdır onun "Uembli arayışı" dayanıb, 260 səhifədən bir qədər artıq. Nəhayət oxudum, gördüm ki, bu bəy əfəndinin yarısından çoxu yerin altındaymış. "Ədalət"də gedən bir neçə məqalə və köşəsi ilə tanışlığım olmuş və xoşuma gəlmişdi, vəssalam. Amma "Uembli arayışı" isə... Burada tanıdığım Məzahir müəllimi yox, bədii publisistikanın diqqətçəkən bir modern nümunəsini gördüm. Bütün hallarda səmimi və ya ironik bir gülüş və ictimai tənqidlə müşayiət olunan "Uembli arayışı"ndakı yazıların görünməyən tərəfində cəmiyyətə və kimlərəsə mehriban bir dəvə kini var. İntuizmim bunu mənə diqtə edir. Mənim üçün maraqlıdır ki, bu kin mayasını haradan götürüb? Bizim bilmədiyimiz çox şeylər var, ən yaxşısını onun özü bilir.

- Əzizim, sənin belə işlərin də varmış, düzü, bu səviyyədə gözləmirdim.

- Bəs necə, mən beləyəm də. Hələ 250 il yaşasan da "bu beləyəm oğlanı" kəşf edə bilməzsən.

- Yenə qəribəliyin, eqoizmin buynuz göstərir...

- Professor, sənə səhv etməyi yaraşdırmıram. Sən mətnlərə bax, mənimlə işin olmasın. Dara düşsən, Aqil Abbas demişkən, kitabı təkrar oxuyarsan.

Aqil müəllim Məzahirin fərdi yaradıcılıq simasını, üslubunu təyin edə bilmək üçün öz yazısında doğurdan belə bir məsləhət edib. Ancaq həm də etiraf edir ki, bəzi məqamlarda onun nə demək istədiyini tapa bilmirsən.

Mən elə indidən, yəni əvvəlcədən demək istəyirəm: qənaətim belədir ki, "Uembli arayışı" kitabındakı yazı ədası publisistikamızda yeni hadisədir, bəlkə də mərhələdir. Buradakı modernizm özünün bədii tektonikasının dəyişkən variasiyalarında, dil qatlarının çoxçeşidli metafozik təbiətində, şeyriyyəti və şirinliyindədir. Məzahirlə tanışlıq kitabdakı yazıların ruhundan, qanından, canından, qolundan, budağından, yarpağından, bir əsim titrəyişli ləçəyindən, yazağzı yağmurların yeknəsəkliyindən, nəhayət bunların dərinliklərə işləyən kök saçaqlarından başlayır.

"Uembli arayışı" - sən necə olan nəsnəsən? - sadə, çevik, cari və dəyişkən, fantastik səmimiyyət, düşünən və düşündürən coşqun, təlatümlü və incə simli məlumat bankları, terminlər bolluğunun ictimai-fəlsəfi düşüncə və poetikaya uyğunlaşdırılmış təzə-tər estetik sistemi, "oxu məni, oxu məni" realistik səsi - köşələr silsiləsi. Bu silsilədə sadəlövh variasiyalar özünə yer alıb - çox hallarda özünün həyatıyla bağlı xatirələr işığında, paralelliklərin, paradoksallıqların məntiqi əsaslarla qaynaqlaşmasında, özü də necə semantik dil qatlarıyla. Erudisiyalı bilgi axarları mətnlərdə sərrastlıqla öz çuxurunu tapıb və belə məqamlarda göz çəkən dil faktlarındakı simmetrik pozuntuları belə veycə gətirmək istəmirsən. Bir sözlə, kiçik mətnlərdə çoxçalarlı süjetlərin, fikirlərin məntiqi bağlılığının təmin olunması, orijinal görümlü, müasir bədii publisistikamızın öndərlərindən biri olan Məzahir Əhmədoğlunun fərdi üslubunu qarşıya qoyur, daxili aləmini oxuculara tanıdır.

Məzahir Əhmədoğlu deyir ki, köşə publisistikanın ən son yaranan qoludur. Onun xisləti, cövhəri fərdi üslubla bağlıdır. Məni publisistikada təəccübləndirmək mümkün deyil. Bununla belə etiraf etməliyəm ki, müasir publisistikamızın zirvəsi İradə Tuncaydır. Məni təəccübləndirə bilən təkcə odur.

Nə isə... Qayıdaq "Uembli arayışı" barəsində düşündüklərimizə. M.Əhmədoğlunun modernizminin estetikliyi "qaydasız döyüş" üzərində qurulub və bu "döyüş" iştirakçılararası gözlənilməz xətlərin, situasiyaların məlumat banklarının arasında qan qohumluğu qədər bağlılığı olur. Bu da onun məqalə və köşələrinin bədii kompozisiyası strukturunun mahiyyəti deməkdir, köşə yazarının yaradıcılıq üslubudur. Hətta bu üslubun özündə br qəribəlik var. Belə ki, müəllifin şirin təsir bağışlayan sadəlövh şıltaqlığı üzə durur; təbii düşüncə tərzindən, yaşamtısından irəli gələn keçmişdə olmuş və olacağı gözlənilən nostalji replika, yaxud saçmalar, P.S.-vari sonuclar hansısa bir tənqidi bağlılıqla məzmun tamlığını bərpa edir, həm də özünü oxucuya xoşluqla tanıtdırır, sevdirir. Məzahir müəllimin orijinallığı, bənzərsiz görünmək estetikası məhz bununla bağlıdır. Bəzən bu qəribəlik ifrata varır. Müəllif sanki qəsdən oxucularını özünün "sürüşkən" və "dəyişkən" metoforik müəmmaları ilə sınağa çəkir, məzəli imtahanvermə aurası yaradır. Bu imtahanda onun öz səsini də sanki eşitməli olursan: Hə, necədir, döşünə yatır, başını işlət, gör nə deyirəm.

Təbii ki, Məzahir müəllimin oxunaqlığını və bu yolla da məşhurlaşmasını, medianın fövqünə ucalmasını şərtləndirən onun yazı ədasına, cari nostaljisinə xas digər nüanslar da var. Haqqında yazanlar da bunu qeyd edrilər. Kitabın müzakirəsini təqdim edən icmalların bir neçə yerində, xüsusən də Aqil Abbasın ön sözündə, Əli Kərim yurdunun poetik nəfəsini Əli Kərimə yaraşan səviyyədə saxlayan Mahir Qarayevin yazısında, eyni zamanda Əflatun Amaşovun "525"dəki çıxışında həmin nüanslar diqqətə çəkilmişdir.

"M.Əhmədoğlu böyük ədəbi və incəsənət şəxsiyyətlərini bu və ya digər münasibətlə misal çəkərkən, şərh edərkən hamının görə bilmədiyi tərəflərdən o insanları açır... Bu yazılarda bəlkə də heç həmin şəxsiyyətlərin özlərinin ağlına gələ bilmədiyini o tutur" fikrindəki Aqil israrlığı yetərincə qəbulediləndir, Məzahir publisistikasının möhür daşı kimi gerçəkdir.

Aqil Abbas onu Azərbaycan mediasına, Yazarlar Birliyinə tanıtmaq istəyini "Məzahir Əhmədoğlu Rəsul Rzanın vətənində, Əli Kərimin vətənində, Anarın vətənində doğulub. Həmin insanlar Göyçayı çiyinlərinə qaldırıb, dünyaya tanıdıblar. Məzahir də çiynini həmin ağırlığın altına verib" kimi təqdimi doğrudur.

Məzahirin röyalar aləmini xatırladan kəsik-kəsik xatirələrin məhrəm, eyni zamanda "anlaşılmaz" düzümünün vüsəti, dünya təcrübəsinə əsaslanan bilgilərinin həm epizmi, əsasən də lirizmi Vaqif Vəkilovun bir-birinə calanmış "hokkularını" yada salır. Bununla demək istəyirəm ki, onun köşələrindəki bədiilik qəribə bir şeyriyyət ovqatı ilə müşayiət olunur. Əlamətdardır ki, kitabda Ramiz Rövşəndən, Vaqif Bayatlı Odərdən, Mahir Qarayevdən, Nazim Hikmətdən, Məmməd Arazdan, Rəsul Rzadan kitaba köç salmış şer nümunələri Məzahirin ictimai-fəlsəfi baxışlarını, arzu və ideyalarını məhrəm bir hissiyatla, dialektik qanunauyğunluqla qapayır, tamamlayır, yaxud da onlarla üst-üstə düşür.

M.Əhmədoğlunun qəribəliyi bütün yazılarının ruhunda boy göstərir: "Dahi bir nostalji" köşəsində Əhməd Ələsgərovun Azərbaycan futbolu üçün kimliyi və eyni zamanda vətəndən uzaqlarda yaşamasının qınağa çəkilməsi məhrəm hissiyyatla müşayiət olunur. Bu sıralanmada dahi bir nostaljidən əsər-əlamət yoxdur, heç buna işarə də edilmir. Fəqət, mətnə bərkidilən P.S. ...Onun özünəməxsus nostaljisi də, modernist görüntüsü də, publisistikasının poetik ovqatı və lirizmi də bu mətndə sanki komanda kimi görünür: P.S. "Ancaq günlərin birində sən bir bəyaz yuxuya düşüb, bəyaz bir gəmiyə minib Qara dənizdən mavi Xəzərə üzərsən, doğma Bakıya çatarsan. Limandan Sabunçu, Suraxanı tərəflərə tələsərsən. Alatoranda uşaqlıq illərini xatırlayarsan, qarşıdakı o təpəyə qalxarsan. Bir zamanlar o yerlərə dağ da deyirdilər. Ordan dənizi də, şəhəri də yaxşı görərsən. Heç Bakının bu qədər dəyişməsinin, göylərə ucalmasının fərqində də olmayacaqsan. Çünki bütün futbol meydançaları, uşaqlıq və gənclik xatirələri aşağıda yerdədir, torpaqdadır, o illərdən qalan tək-tük məhəllələrdədir. Hələ bir Oqtay Ağayevin də səsini eşidəcəksən... Sən bütün bunları təkrar yaşamaqdan qorxub lap Odissey kimi özünü gəminin dor ağacına kəndirlətsən də xeyri yoxdur. O mələk səni o sehrli adaya çəkib aparacaqdır. Çünki o, bizim hamımızı ovsunlayan dahi bir nostaljidir." (Necə deyərlər "uzaq, yaşıl, mavi ada...) Yaxud keçmiş dostların xatirələrinin anılması aktına nəzər salaq. Söhbət "Şıltağın ram edilməsi"ndən gedir. Obyekt "əsgər məktubları", açarı - Ədalət Əsgəroğlu. Təbii başlanğıc - "Ağlınıza dahi Şekspir, Çelentano - filan gəlməsin...". Sonra Əbülfət Mədətoğlu axtarılır və Əlahəzrət Məzahir bəylə üz-üzə gəlir. Uzun müddət rastlaşmayan keçmiş dostlar görüşürlər.Mətnə də arxivindən seçilib götürülmüş Ədalətin əsgərlik şəkli daxil edilib. Əsgər məktublarının saxlanılması etirafı və indiki zamanda insanların tünd, boz uzaqlığı. Bu, qəribəlik deyilmi? Hələ arada "tənhalığın sahibi Mahir Qarayev işıqlı bir kölgə kimi görünüb yox olur, sonra da "kriminalist" araşdırmaların saf keçmişi, 34 il öncə "törədilən cinayət", etirafa dəvət fonunda Ədalətin gənclik illərinin portreti cızılır - "Nə, davakar? Ədalət, sən bir xuliqan idin. Uşaqlar səni sakitləşdirmək, "razborkalardan" aralamaq üçün həmişə məni axtarırdılar, məni köməyə çağırırdılar. Sən yalnız məni görəndə sakitləşib məsum bir görkəm alırdın, ətrafdakıları beləcə təəccübləndirirdin... Bu adam öz yolunu dəqiq müəyyənləşdirə bilmirdi. Şairmi olsun, filoloq, biznesmen, yoxsa ki, Rembo".

Belə bir tipik mətnin oxşarından daha bir nümunə: "Onun (Pəri bibinin- "Orda bir kənd var uzaqlarda" (yadıma 2002-ci ildə çap olunmuş "2-ci doğuluşumdakı siyasi epiqrafiyam düşdü) türkəçarələri həm də bir övliya təsiri göstərirdi. Həyətdə o nəslin ocaq dediyi bir innab ağacı vardı və mən o ağacdan çəkinib qorxurdum da. Hətta gecələr mən həmin o innab ağacını divara söykənib təmbəki çəkən hirsli bir qocaya oxşadırdım". Təşbeh o qədər mükəmməl, o qədər poetikdir ki, mənalıdır ki, deyərsən bəs püxtələşmiş kitablar müəllifi olan peşəkar bir yazıçı duyumudur. Halbuki mətndən də göründüyü kimi Məzahir bəy bu qorxulu poetik fiquru düşüncəsində yaradanda cəmi-cümlətanı 10-12 yaşı olardı. Belə çıxır ki, bəyəfəndimizə Tanrı tərəfindən hələ kiçik yaşlarından fitrətən istedad verilibmiş. Yazının nəfəsi də istidir, hərarətlidir, məhrəm duyğuludur, hər kəsə təmiz, "mifik" keçmişini xatırladır. Dil-üslub kövrəkliyi, şirinliyi də öz yerində; necə deyərlər mətndəki keçidlər əsl folklor yönümlü deyim tərzini xatırladır. Maraqlıdır ki, bu cür dil tərzi, mətndaxili obrazlarda zaman və məkan, situasiya dəyişkənliyi bəyəfəndinin - Məzahir müəllimin bir çox yazılarında açıq hiss olunacaq səviyyədə görünməkdədir.

M.Əhmədoğlunun maraqlı, dərində görünən bədii təhlil və duyum qabiliyyəti fərdi publisistik üslubundan sonra öndə dayanan sərvətidir. O, həm də bizim sərvətimiz idi. Əli Kərim adına poeziya klubuna rəhbərlik edəndə bizlər - Səfəralı Sarvan, Sabir Adil, Adil Məmməd, Ətraf Alməmmədoğlu (Sərraf), Südabə Sərvi, ağdamlı həmkarı Mövsüm Hüseynov və mən bəndəniz o zaman bu sərvəti duya bilmirdik. (Bizim kimi şeirlər yazırdı - Ə.Ə) Əksinə əsəbləşərək "ən yaxşı deyimimi qayçılayıb" - deyə qəzəblənərdik. İndi görürəm ki, belə olmalıymış - hamımızın şeir kitabları çap olunur. Rəhmətlik Sabir, Mahir, Ətraf Yazıçılar Birliyinin üzvləridir. Onun ötkəmliyini klubun rəhbəri kimi 2 faktla əsaslandıracam. Birincisi, onun Aydın Məmmədov və Nadir Cabbarovla dostluğu. Bu adamlarla bərabər hüquqda ədəbi proses barədə söhbətdaş olub dostluq etmək... Elə onun ötkəmliyinə bu bəs edirdi. Axı, Məzahir də yerində saymırdı, zəhmətsevərlik və mütaliə, müşahidə qabiliyyətini daim iti saxlamaq, çevik hazırcavablara yüksək hazırlıq nümunəsi. Bunu A.Abbas da ön sözdə vurğulayıb. İkinci, konkret bir fakt olacaq. "Qaqat" - deyə müraciət etdiyi, qeyri-adi deyimləri ilə Məzahir müəllimin özünün də etirafı olaraq bizləri müəmma qarşısında qoyan Sabir Adil barədə olduqca poetik və sərrast fikir söyləyib - Vaqif Yusiflinin Sabirin kitabına yazdığı ön sözün ruhunu, o, yığcam və poetik bir şəkildə ifadə edib: "O, az bir müddət ərzində tamam ayrı bir anaxoret üslubun təməlini qoyan (və ya yeniləşdirən) əzabkeş istedad kimi qəlblərə yol tapırdı. O, yalnız özündən, öz içində boy atan kədərli ovqatından yazanda tərki-dünya olurdu. Sabirin təkliyi, tənhalığı dərindən diqqət yetirdikdə xanəşinlik də deyildi. Çünki onun şeirlərində başdan-başa qurumuş bir ağacın da yaşıl nəğməsini eşidirdin". Sabir Adil haqqında bənzərsiz poetik düşüncə Məzahirdən məhz bu ovqatda boy göstərir.

M.Əhmədoğlu Folknerdən, Kamyudan, N.Hikmətdən, V.Rasputindən, R.Rzadan, Ə.Kərimdən, Ramiz Rövşəndən, Vaqif Bayatlıdan bu və digər münasibətli məsələlərdə misallar çəkəndə, yaxud onlar anılanda bunlar bizə əsl ədəbiyyat adamının, professional ədəbi mühit nümayəndəsinin diqqət çəkən fikir və mülahizələrini xatırladır. Halbuki mən onun bütöv halda mərkəzdə bir dənə də olsun ədəbiyyatşünaslıqla bağlı yazısına təsadüf etməmişəm. Bəlkə də olub...

Respublikada 10-15 köşə yazarından o, bilmirəm neçəncisidir. Hiss etdiyim odur ki, jurnalistika sənətkarlığı, nəzəriyyəsi haqqındakı biliyi yetərincədir, bu sahənin xüsusilə modern yazarı kimi özünü dördüncü hakimiyyət mühitinə layiqincə diqtə edə bilib. Ədəbi mühitlə təmasını da buraya gəlsək özünün dediyi kimi heç də az oxucu qazanmayıb.

Yenə qayıdaq Məzahir Əhmədoğlunun publisistika haqqında görüşlərinə: "Publisistika necə də cazibədardır. Həm də çoxçalarlı və oynaq janrdır. Yüksək dünyagörüş, intellekt, ədəbi və siyasi məntiq, sensualizm burada ən vacib şərtlərdir. Bunlarsız publisistikanın bir janr kimi mövcudluğu fantaziyadır, idillik düşüncə toplusudur. Şübhə yoxdur ki, ədəbiyyatda və publisistikada pastarolluq müasir oxucu üçün artıq gülməli əhvalat təsirini bağışlayır". İntellektual hazırlığına istinadən, zənn edirəm ki, İradə Tuncay haqqında danışmaq, yaxud yazmaq üçün qabaqcadan nəzəri bir gediş müasirdir, yenilikçilikdir, həm də məsuliyyəti etiraf etməyin gizlin ifadəsidir. Buna görə də təqdimat olduqca ciddi və sanballı bir gerçəkliklə üzə durur: "İradə Tuncay yaradıcılığı haqqında danışmaq çox çətin söhbətdir. Hətta ağır söhbətdir... Ağıl, zəka və gerçəkliyin söhbətidir". Bu təqdimatda hələ ki, Məzahirə məxsus nostalji gediş yoxdur. Niyə? Çünki əslində İradə Tuncay məhz bu görkəmdə əsilləşən yazar olmalıdır.

İ.Tuncayın yazar simasının dəyəri, əhatə bütövlüyü Məzahir duyğusallığında yenə də meridianlar aşmalı olur: "Duyğusallıq psixolojinin çox məqamlarında yaşanır. Çe Gevaranı oxuyarkən, ilk əvvəl, "Əlvida silah"ı xatırladım. Ancaq burada Hemenquey o qədər də əl vermədi. Birdən Etel Lilian Voyniç! Artur-Cemma-Ovod. Yox, neyləsən də padre bu fəlsəfəyə birbaşa daxil ola bilmir. Zavallı Montarelli! Faciəyə qədərki həyat tamam başqadır. Və çox qəribədir ki, mən burada yəni guya ki, uzaq Çe Gevara əhvalatında müəllifi məhz Ovod əsəri ilə obrazlaşdırıram. Doğrudur, bir qədər çətin məsələdir. Müəllif mənim üçün burada həm Etel Liliandır, həm Arturdur, həm Cemmadır, həm də Arturun özüdür - Ovoddur. Bir yazıçını və üç obrazı eyni vaxtda (müəyyən şərtiliklərlə, təbii ki) özündə - bir canda, bir ruhda birləşdirmək faciədir, yoxsa ki, fantastika? Bütün bunları mənə kim açıqlayar ki?" Birmənalı cavab - İradə Tuncay, onun mənəviyyat böyüklüyü, zərif həssaslığı, zənginliyi, ümumiyyətlə, polifonik erudisiyası.

Bütün bunlar qarşımızda jurnalistikamızın ağır artilleriyası kimi səciyyələnə bilinən, professional yenilikçinin rəssam fırçasından çıxmış simasını canlandırır.

Çox güman ki, əgər bizim publisist əfəndi yazıçı olsaydı, yəqin ki, onu unitar yaradıcı adam kimi başqa rakursda tədqiq edərdik. Elə aşağıdakı mətndə yazıçı yazarla publisist yazarın qoşa qanad kimi bir-birini necə tamamladığını görməmək haqsızlıq olardı.

Çox yorğunam, məni gözləmə, kaptan!

Səfər dəftərini sən özün yazsan.

Qübbəli, çinarlı mavi bir liman,

Məni o limana, çıxaramazsan.

...Ancaq Onun dost nəvazişi Allahın lütfü qədər sehrlidir, məni o mavi limanlara çəkəcək yəqin. Hər dəfə fərqli və özünəməxsus tərzdə yazmağa çalışan və əsasən də buna nail olan jurnalistin hər hansı bir səbəbdən qələm götürə bilməməsi faciədir.

Sitat gətirilən həmin mətndən ("Qapalı sınıq məlhəm"i) digər parçaya da nəzər yetirək.

"Əziz dost! ...Sən bilirsən, yaxşı bilirsən ki, mən peşəmizin səltənətini həmişə qızıl kərpiclərlə ucaltmağa çalışan fədakarlardanam. Bir az da fanatikcəsinə. Mən heç kəsin oxumaq istəmədiyi mənasız və primitiv məqalələr yazmağı nə özümə, nə də özünə hörmət qoyan heç bir yazara rəva bilmərəm. Ancaq nə yazıqlar ki, pislər, savadsızlar, satqınlar, pusquda durub yaxşıları sırtından vuranlar, hər iki cinsə aid qədim peşə sahibləri və onlara qucaq açanlar bizim bu jurnalist səltənətimizə dürtülüb hər gün bünövrəsindən 1-2 kərpic çəkirlər. Hətta bəxşiş və müvəqqəti taxt-tac sahibi də olurlar. O taxt-taclarda nə qədər gülməli və zavallı görünsələr də! Taxtda oturub ayaqları yerə çatmayan liliputlar kimi...

...İndi burax məni arkadaş. Bu sonbaharı birtəhər yaşayım, ayaqlarım xəzəlləri xışıldatsın, üz-gözümü çiskinlər iynələsin - qayıdacağam...

İstəyirsən lap gedib həkimlərimə də çatdır: indən belə pulum olanda bahalı şərab da içəcəyəm, siqaret də çəkəcəyəm!" Bu isə əsl publisist yaşantısı, düşüncəsi və məsləkidir. Eyni səpkili publisistik ustalıq "Yağış və külək pəncərəmi döyəcləyəndə..." yazısında da var.

Qəribə paradoksallıq, qəribə başlıq (əksər mətn başlıqları belədir) serialları, sujet xətlərinin qəribə aşnalığı, qohumluğu və məntiqi bağlılığı, bunların fonunda dövr və zaman haqqında ictimai rəy işartıları eyni ustalıq və bənzərsizliklə "Vampyrum" məqaləsində özəlliklə oturaqlaşıb.

Nəhayət, Məzahir Əhmədoğlunun P.S-ləri - yerinə düşərlidirlər və Məzahirin üslubunun özünəməxsusluq əlaməti kimi maraqlıdırlar. Vəssalam.

Kitabda dost yazarların qəzetlərdə onun haqqında söylədiklərinin səmimiyyətinə inanıram. Bunlar kitab müəllifinin eyni zamanda populyarlığını təsdiq edən danılmaz faktor kimi maraqlıdır, xüsusən Aqil Abbas və Mahir Qarayevin yazıları.

Əkbər Əlioğlu,

filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

"525-ci qəzet"

Ədalət.-2013.-10 sentyabr.-S.4.