Mənim lüğətimdə xəyanət sözü yoxdu

Bugünkü müsahibim gənc yaşlarından bir çox filmlərə çəkilmiş və yaddaşımıza "Ölsəm bağışla" filmindəki Gülya obrazı ilə həmişəlik həkk olunmuş aktrisa Gülzar Qurbanovadır.

- Gülzar xanım, bir az aktrisalıq sənətini seçiminizdən, gənclik illərinizdən danışardınız.

- Əslində bu haqda özüm də həmişə düşünmüşəm. Uşaq vaxtı çox dəcəl qız olmuşam. Oğlansayağı, dəlisov, arıq qız idim. Bu da ən çox baxdığım o vaxtkı sovet filmlərindən və çox enerjili bir uşaq olmağımdan irəli gəlirdi. Axşam baxdığım filmdəki hadisələri səhər uşaqları başıma yığıb həyata keçirməyə çalışırdım. Həmişə də başçı mən olurdum. Bəzən o qədər dəcəlliklər edirdim ki, valideynlərim bezirdilər. Təsəvvür edirsiniz, od vurub evi yandırmaqdan tutmuş, isti havalarda soyuducuya girib yatmaq kimi ərköyün istəklərim vardı.

Sonra musiqi məktəbinə getdim. Yeddi illik pianino sinfini bitirmişəm. Musiqi mənim zövqümün formalaşmasında çox mühüm rol oynayıb. Çünki, mən hər nə edirdimsə, musiqi ilə edirdim. İndinin özündə də bir iş görəndə, kitab oxuyanda xüsusi seçdiyim musiqilərin müşayiəti ilə edirəm. Hərdən deyirəm ki, bu dünyanı sevgi və musiqi xilas edəcək...

Yeniyetməlik çağlarımda isə artıq mən Akademik Milli Dram teatrının səhnəsində qoyulan bütün tamaşalara gedib baxmağa başladım. O vaxt fikirləşmirdim ki, mən haçansa, aktrisa olacam. Bu sadəcə olaraq mənim içimdən gələn bir istək idi. Bəzən elə olurdu ki, mən bir gündə iki tamaşaya gedib baxırdım. Belə-belə daxilimdəki enerji və musiqiyə, teatra olan sevgim məni bu sənətə gətirdi.

- Çox gənc yaşlarınızdan filmlərə çəkilmisiniz. Kinoyla bağlılığınız necə başlandı?

- Onuncu sinifdə oxuyanda Ümumittifaq Kinomatoqrafiya İnstitutuna qəbulun başlandığını eşitdim. Valideynlərimin xəbəri olmadan gedib yazıldım. Birinci tura gedəndə bir şeir əzbərləyib getdim. Rasim Ocaqov rəhmətlik məni görəndən sonra dedi ki: "Bu qızda nəsə var, gəlin bu qızı saxlayaq". İkinci turda da Şəfiqə Məmmədova eyni ilə Rasim Ocaqovun dediyi sözləri deyib, məni saxlamağı məsləhət bildi. Mən də arıq, qarayanız, oğlansayağı bir qız idim. Elə gözəlliyim-filan da yox idi. Turda da üç yüz əlli nəfərə qədər adam var idi. Məşhur insanların övladları da çox idilər. Artıq üçüncü, dördüncü turda Moskvanın özündən gəlmiş nümayəndə heyəti vardı. Hətta o vaxtı Aleksey Batalov da gəlmişdi. Və həmin turlarda o adamların hamısı kəsildi. Cəmi altı nəfər qaldıq ki, onlardan biri də mən oldum. Bizi Azərbaycan yığması kimi Moskvaya dördillik oxumağa apardılar.

- Sonra Bakıya qayıtdınız...

- Sonra İnstitutu bitirib ən ağır vaxtda, 1990-cı ildə Bakıya qayıtdım. İyirmi yaşım vardı. Gələn kimi də Vaqif İbrahimoğlunun "Yuğ" teatrına getdim. İndi də hesab edirəm ki, mənim bəxtim onda gətirdi ki, gələn kimi Vaqif İbrahimoğlunun teatrına getmişəm. O vaxtdan bu günə qədər də iyirmi üç ildi ki, fasiləsiz olaraq "Yuğ" teatrında işləyirəm.

- Tamaşaçıların yaddaşında həmişəlik oturuşmuş "Ölsəm Bağışla" filminə çəkilməyiniz necə oldu?

- Hələ Moskvada oxuya-oxuya filmlərə çəkilirdim. "Qəm pəncərəsi", "İmtahan", "Aeroportda hadisə" filmlərinə çəkilmişdim. İkinci kursun sonunda Bakıda festival keçirilidi. Həmin festivalda nümayiş olunan "Əziz Yelena Sergeyevna" tamaşasında Yelena Sergeyevnanın oynayırdım. İş elə gətirdi ki, Rasim Ocaqov məni həmin tamaşada görüb "Ölsəm bağışla" filminə dəvət elədi. Rasim müəllim məni görən kimi demişdi ki "mən qəhrəmanımı tapdım". Çünki, o, elə bir rejissor idi ki, film çəkilməmişdən əvvəl artıq öz filmini görürdü.

- Gülzar xanım yaradıcı qadının azadlığına münasibətiniz necədi?

- Mən bayaq dediyim kimi çox azad uşaqlıq və gənclik həyatı keçirmişəm. İndi yadıma salıram gənc yaşlarımda məktəbə həmişə velosipedlə gedib gələrdim. Sonra çox maraqlı bir vərdişim də vardı, lap məktəb illərimdən qalmışdı. Harda pilləkan görürdümsə onun sürahisindən sürüşməyi çox sevirdim. Çünki, evimiz beşinci mərtəbədə yerləşirdi. Həmişə evdən birinci mərtəbəyə elə düşürdüm.

Hesab edirəm ki, bu günə qədər də içimdə qoruyub saxladığım o uşaq səmimiliyim, azadlığım mənim bu gün sənətdə də, yaradıcılıqda da azad olmağıma, imkan yaradır. Hərdən fikirləşirəm ki, cəmiyyətin basqısı olmasa, mən o içimdə qalan, uşaqlıqda edə bilmədiyim hərəkətlərimi təkrar edərdim. Çünki, mən burda heç bir qəbahət görmürəm. Özüm olmaq, özümü yaşamaq istəyirəm. Məncə individuallıq, fərqlilik burdan yaranır. Baxmayaraq ki, cəmiyyət qınağı ilə tez-tez üzləşirsən, amma özün olursan. Bu çox gözəl hisslərdi...

- Vaqif İbrahimoğlu boşluğu yəqin hər bir tələbəsi kimi sizi də çox incidir?

- Haqlısınız. O elə bir insan, müəllim idi ki, onun yerinin heç kim doldura bilməz. Mən onu özümə həmişə mənəvi ata hesab etmişəm. Sağlığında da, elə bu gün də. Çox gözəl insan idi. Bizim hansı birimizin bir dərdi-sərimiz, ruh düşkünlüyümüz olanda o, bunu bizim baxışlarımızdan oxuyardı. Çağırardı otağına, ordan-burdan bizimlə söhbət edərdi. Biz ondan ayrılanda artıq tam gümrah formada olardıq. Birdə ki, Vaqif müəllim bizə ətrafda baş verən hadisələrə təbəssümlə, yumorla yanaşmağı öyrətmişdi. Mən hərdən deyirəm ki, mən öləcəm heç kim inanmayacaq. Çünki, bəzən xəstələnəndə, ağrıyanda təbəssüm edirəm, artıq mənə heç kim inanmır. Yəni bu xasiyyət məhz Vaqif müəllimdən qalmadır. Mən indi xatırlayıram o hər tamaşadan əvvəl də, sonra da oturub bizimlə saatlarla elə söhbətlər edərdi ki, biz gecə saat on ikidə özümüzü güclə metroya çatdırıb evə gedərdik. Həmin söhbətlər bizi kamilliyə, şəxsiyyət olmağa doğru aparan anlar idi. İndi o günlər, söhbətlər üçün o qədər çox darıxıram ki... Mən demirəm ki, bu gün biz nəhəng rollar oynamış aktyorlarıq. Amma biz Vaqif İbrahimoğlu məktəbindən çıxmış şəxsiyyət kimi yetişdik. Mən də özümü bu teatrda tapdım. Və mənim lüğətimdə xəyanət sözü yoxdu. Mən buranı yalnız onun xeyir-duası ilə tərk edə bilərdim. Amma hara getsəydim də yenə bura qayıdardım. Çünki, ocağım Yuğ teatrıdı. İndi çox sevinirəm ki, o, özündən sonra neçə nəsil yetişdirib getdi.

- Gülzar xanım, həyat yoldaşınız Elxan Cəfərovla necə tanış olmusunuz?

- Biz Elxanla bir məktəbdə oxumuşduq. O, məndən üç sinif yuxarıda oxuyub. Mən onda onu artıq filmlərdən tanıyırdım. Amma ağlıma da gəlməzdi nə vaxtsa onunla ailə quraram. O, orta məktəbi bitirdikdən sonra Moskvada mən oxuyacağım İnstituta məndən bir neçə il əvvəl tək qəbul olunmuşdu. Sonra o, əsgərliyə getdi. Qayıdanda isə mənim oxuduğum kursa düşdü. Biz çox yaxşı dost olduq. Mən yaxşı dost olmağı bacarıram. Dördüncü kursda oxuyanda artıq bizim münasibətlərimiz vardı. Elə dostluğun da sonu gəldi çıxdı sevgiyə və biz ailə qurduq. (gülür)

- "Dolu" filmində şəhid anası rolunuz barədə nə deyə bilərsiniz...

- Çox ağrılı rol idi... Bir ana nə qədər desə də ki, "mən oğlumu vətən uğrunda qurban verirəm", yenə də bu sözlər şəhid anasının daxilinəki əzabı dindirmir... Çünki, ananın canından canı, onun bədənin bir parçası ondan qopub torpağa qovuşur. Filmdəki ana da ərini itirmiş, oğlu müharibədə olan tənha ana olur. Sonunda oğlunu da faciəli şəkildə itirir.

İndi bugünkü şəhid analarımıza da heç bir təskinlik verə bilmərik. Ancaq torpaqlarımızın alınması onların ürəyini sərinlədə bilər.

- Yeni filmlərə çəkilirsiniz. Bu günün rejissorları ilə işləmək necədi?

- Mənim cavanlarla işləmək daha çox xoşuma gəlir. Cavanlar qulaq asmağı bacarırlar. Mən xoşlamıram ki, rejissor nə desə mən onu etməliyəm. Əsla! Mən də yaradıcı bir insanam. Və öz üzərimdə yaxşı işləməyi bacaran insanam. Əgər rejissor məni inanırıb əsaslandırsa ki, o düz deyir, mən təbii ki, rejissorla razılaşıram. Amma görəndə ki, yox xarakter açılmır, ortada yalnışlıq var, o zaman məcbur oluram mən öz əsaslarımı irəli sürməyə. Ümumbəşəri mövzular çox olsa da, ancaq mən həyatda bir həqiqət tanıyıram, o da sevgidi!

- Yuğ teatrının tamaşaçıları barədə nə deyə bilərsiniz?

- Bilirsinizmi, bizim teatrımızın şəraiti, istilik sistemi yoxdur. Qış vaxtı çox soyuq olur. Tamaşa vaxtı görəndə ki, tamaşaçı yağışa, qara baxmadan, çovğunda gəlib oturub bizim tamaşalarımıza baxır, bu həqiqətən də aktyora olan sevginin əlamətir. Aktyor da çəkdiyi zəhməti həmin tamaşaçı ilə ürəkdən paylaşmasa, bu artıq günah olar.

Şükürlər olsun ki, "Yuğ"un artıq öz tamaşaçıları var. Çətin də olsa, bunu formalaşdırmağa nail olmuşuq.

- Dünya kinosundan hansı rejissorları, aktyorları izləyib sevirsiniz?

- Əslində çoxdurlar. Amma rejissor kimi Federiko Fellinini, Stiven Spilberqi çox sevirəm. Aktrisalardan Culetta Mazina, Anna Manyani mənə daha yaxındılar. Həyatda mənən qalib gələn, sınmayan insanları çox sevirəm. Həmin bu adlarını çəkdiyim qadınlar həyatın bir çox çətinliklərindən çıxdıqları üçün yəqin mənə daha yaxındılar. Aktyorlardan isə heç vaxt dəyişməyən üç kumirim var. Marlon Brando, Entoni Hopkins, Malkoviç. Mənim fikrimcə bunlarda üç amil birləşib. İnsanlıq, şəxsiyyət və aktyor olmaq sənəti. Çünki, insan var ki, dahidi, amma müəyyən situasiyada bir çamadan pula öz şəxsiyyətini itirər.

- Teatr aktrisası olmaqla yanaşı, həm də kino aktrisasınız. Kinomuzun gələcəyi barədə nə deyə bilərsiniz?

- Bilirsiniz, heç kimə demək olmaz ki, sənin gələcəyin yaxşı olmayacaq. Yəni hər şey irəliədi. Xüsusilə gənclərə demək olmaz belə söz. Məsələn, biz teatra maaş üçün gəlmirik ki. Sənətkar artıq öz işinin məcnunudur. Və sevdiyinə görə də məcbursan ki, gələcəyə doğru məcnun olub getməyə. Şablon səslənsə də "sonuncu ölən ümiddir". Bəlkə də kobud müqayisə olacaq. Amma mən həyatda bir çox ağır, ölümcül xəstəlikləri olan insanlarla rastlaşmışam. Həmin insanın ətrafında olan insanlar biliblər ki, bu insanın artıq sonudur. Amma o insanın son anda belə gözlərində yaşamaq üçün ümid işığı olub. Həmin insana heç vaxt demək olmaz ki, sən öləcəksən. Bax bilirsinizmi, sənət də bu cürdü. Bəlkə də biz özümüzü aldadırıq. Amma yenə də yaxşı mənada özümüzə pozitiv enerji ötürürük.

Bizdə kino sahəsində çox isteadlı insanlar var. Sadəcə olaraq bizdə bu işlər bir az asta gedir. Bunu üçün mütləq məktəb oxumaq lazımdır. Rejissorlar çoxlu işləməli, mütaliə, müşahidə etməlidirlər. Mütləq dünya kinosundan bəhrələnməlidirlər. İndi biz oturub gözləyə bilmərik axı kimsə bizi Moskvaya oxumağa göndərsin. Adicə mobil telefonla parkda əyləşib insanları çəkib sonra montaj etsələr, nə qədər maraqlı süjetlər, kadrlar əldə edə bilərlər. Yəni, istedadı, marağı olan insan zəhmət çəkib istədiyi filmi, əsəri yarada biləcək.

Samirə Əşrəf

ədalət.-2013.-12 sentyabr.-S.4.