Axirət

Bir səhər yuxudan durarsan, qardaş...

bilməzsən səhərdi, ya axşamçağı

Axar suların da, yolu dəyişib

Görərsən əriyib Himalay dağı

Yolların da sağı, solu dəyişib,

Suların altında qalıb qəbirlər

Sular da, qəbrinin üstündən axır

Ruhun da, göylərdən qəbrinə baxır.

Baxarsan, elə hey gözün axtarar

Amma görərsən ki, nə bir can qalıb

Nə bəla, nə xəta, nə də qan qalıb...

Sular da ovulub, əriyib hər şey

Nə səs, nə bir səda

Kiriyib hər şey...

Daşlar ağac olub, ağaclar da daş

Sən özün özündə batmısan, qardaş...

Nə nar ağacları, nə əncir, üzüm

Nə alma, nə püstə, nə badam qalıb.

Dünyanı su basıb

Dünya bir ada...

Bu kiçik adada tək Adəm qalıb.

Adanın köksündə sevgi çatları

Nə Həvva görünür, nə övladları...

Tabut

Alışdım tək daşımağa

Çiynimdə yük daşımağa

Yer yox bir tük daşımağa

Çiynimdə tabut gəzirəm.

Dolaşıram dağı-daşı,

Nə zər, nə yaqut gəzirəm

Düyün-düyün yollarımı

Aça-aça oxuyan bir

kökdən düşmüş ud gəzirəm.

Gəzirəm dörd bir tərəfi,

Bilmirəm yolum haradı?

Çəkir məni sirr tərəfi

Ölümü gördüm, deyəsən...

Görəsən olum haradı?..

Suyuna dodaq dəyməmiş

Köksünə ayaq dəyməmiş

Sinəsinə ox dəyməmiş

Gözdən uzaq yurd gəzirəm

Çiynimdə tabut gəzirəm.

Dörd yana meydan sulayan

Səsi ruhumu dalayan

"Axirət" deyib ulayan

yalqız qalmış qurd gəzirəm

Çiynimdə tabut gəzirəm.

Balalar göyçək doğulur

Gül doğulur balalar

Torpaqdan altun doğulur

Daşlardan yaqut doğulur

Nədənsə, şair doğulan

Çiynində tabut doğulur.

Çox göynətdi ürək məni

Dərdsiz ürəyə qurd düşər.

Silkələmə fələk, məni

Çiynimdəki tabut düşər.

Dünya, qayıt dünyamıza

Arxanca mən su atmışam,

Gözləməkdə haqlıymışam

Mən ki gedib qayıtmışam,

Dünya, qayıt düyamıza.

Bu bar ayrılıq barıdır,

Gözəllər erkən qarıdı

Yarıyan sənnən yarıdı,

Dünya qayıt dünyamıza.

Tale bizi yarıtmadı,

Yaramızı sarıtmadı,

Nəm gözləri qurutmadı,

Dünya, qayıt dünyamıza.

Daş da dönüb oğul olub,

Ərənlərin nağıl olub.

Körpələrə noğul doğub,

Dünya, qayıt dünyamıza.

Çəkdik hər çəkilən qəmi,

Bu ömür-gün boş yerəmi?

Götür Əslini, Kərəmi

Dünya qayıt düyamıza.

Torpağında ah göyərər,

Hər atılan ox göyərər.

Dönməsən günah göyərər

Dünya, qayıt dünyamıza.

Bir cüt uşaq əlləri

Anam, bu ağını oxuma, anam...

Məzardan boy atıb, bir dərd uzanıb.

Yapışıb çökəcək yaxama, anam.

Baş alıb gələcək yuxuma, anam.

Anam, bu ağını oxuma, anam,

Hələ qurumayıb gözümün yaşı.

Gözümün yaşına çöküb islanıb,

Hələ qurumayıb körpə başdaşı.

O ürəyim qardaş, o canım qardaş,

Çözələnmiş ümid-gümanım qardaş,

Gözümün yaşını gəlib aparar,

Mənim varım-yoxum bu son umuddan

Bircə təsəllidən gəlib qoparar.

Anam, bu ağını oxuma... anam!

Bu dərdə-bəlaya yazar qardaşım.

Şirin yuxusundan haram oyanıb,

Yol alar üstümə, qaçar üstümə,

Körpə əllərini açar üstümə.

Anam, bu ağını oxuma, anam,

Səsinə məzardan oyana bilər.

O körpə ürəyi, uşaq ürəyi

Qüssə harayına, qəm naləsinə.

Qorxudan döyüküb dayana bilər.

Top-top oynamağa gələr məzarda,

Qaranlıq qəbirdə topunu tapmaz,

Birdən əl uzadıb axtarar orda,

Hey gəzib vurnuxar, qapını tapmaz.

Anam, bu ağını oxuma, anam.

O soyuq qəbirdən, oyuq qəbirdən

Bir cüt uşaq əlləri göyərib qalxar...

Qarabağsız

(Mahir muğam ustadlarından

biri çadır şəhərciyində:

- Xoş gəldin elinə, obana, nə yaxşı... dedi

mənə və "Şuşanın dağları"nı oxudu...)

Dostlar, bağışlayın, əliboş gəldim,

Gəldim qapınıza mən, Qarabağsız.

Vallah, gözlərimdən çəkilib getmir

Duman Qarabağsız, çən Qarabağsız.

Ələ qələm aldım, əlim göynədi,

Hər adı gələndə dilim göynədi.

Çiçəyim göynədi, gülüm göynədi,

Bölündüm ortadan tən, Qarabağsız.

Sel də yox Saranı gəlib aparsın,

Bu dərdi, bəlanı bölüb aparsın.

Qoymayın sürüşüb, silib aparsın

Qara saçlarımı dən, Qarabağsız.

Könül sevdan vətən adlı bir bağa,

Göz aç, bir gör bağban kim oldu, qağa.

Dəmyə taleyinə min yağış yağa,

Bitirməz bir sünbül, dən, Qarabağsız.

"Qalmaz belə, qalmaz dünya" yazanda,

Ümid közərirdi könül sazında.

Zakir Fəxri hər üzünə yozanda,

Anasız yetimsən sən, Qarabağsız.

Dünyayla üz-üzə

Üzünə, közünə saçı dağılmış,

taxtı viran olmuş, tacı dağılmış

Qonur göz, qara qaş, bir qara oğlan

Dolaşar dünyanı, gəzər biçarə

axtarar, dərdlərə tapammaz çarə.

Cüyürün qaçarı, quşun uçarı...

Qara qaş, qonur köz, o qara oğlan

Əlindən, dilindən salıb itirər

Bir eşqin sirrinə düşən açarı.

Getdiyi yollar da dalınca qaçar,

Gəldiyi yollara könlünü açar.

Torpağında gəzər, göyündə uçar

Qara qaş, qonur göz, o qara oğlan.

Qonur gözlərində qara yaş gəzər,

Qara ciyərində qara daş gəzər

Bu varlı dünyada cibi boş gəzər

Qara qaş, qonur köz, o qara oğlan.

Gözəl sevdalardan sönük adamlar,

Dost üzündən üzü dönük adamlar

Qarğıyar o ki var, hey danar onu

Gəzdiyi torpağa,

uçduğu göyə

Getdiyi yollara qısqanar onu.

Beləcə, beləcə yaşar dünyada

Gözündən, sözündən, özündən daşar.

Külündən püskürüb, gözündən daşar

Dünyayla üz-üzə bir oğlan yaşar...

Zakir Fəxri

Ədalət.-2014.-5 aprel.-S.20.