BU TORPAQ

Dərəsi dərə deyil,

10000-100000 ölçülü

qaloşdu,

dağı dağ deyil,

papaqdı;

bu torpaq ki var

ayağımızın altında

bu torpaq zor torpaqdı!

Min ildi,

Milyon ildi,

gözümüzü dikmişik

bu torpaq ki var

ayağımızın altında

bu torpağın ayın-oyununa.

Biz heç,

biz adamıq, -

məni o yandırır ki,

bu torpaq ki var

ayağımızın altında

bu torpaq iti də,

pişiyi də mindirib boynuna.

Allahın iti,

allahın pişiyi

iki yox,

dörd ayağını dirəyib bir

başmağa,

başlayıb

bu torpağın üstündə

yeməyə, içməyə, gəzməyə -

əməlli-başlı yaşamağa.

Toyuğa tolamazdı atırlar, -

toyuğu tutmur,

dəyir bu torpağa.

Ağ atdı

qarnına arpa istəyəndə

ayağını döyür bu torpağa.

Bu torpağın üstündə

Gündoğan Günbatana,

Günbatan Gündoğana

qoşun gedir.

Bu torpağın üstündə

ot bitir,

traktor işləyir,

maşın gedir.

Dərəsi dərə deyil,

10000-100000 ölçülü

qaloşdu,

dağı dağ deyil,

papaqdı;

Torpaq haqqı,

bu torpaq ki, var

ayağımızın altında

bu torpaq

zor torpaqdı!

"Ocaq" kitabının müəllifi

Zori Balayana məktub

O nədir yazmısan, Zori Balayan,

Kür-Araz deyirsən-kəkələyirsən.

Xırda budaqların üstə oturub,

Böyük budaqları silkələyirsən.

Böyük budaqların böyük qolu var,

O qolun önündə qol dura bilməz.

Atandan, dədəndən, babandan soruş,

Hər adam hər daşı qaldıra bilməz.

Daş daşa söykənib, qaya qayaya,

Söz şerə bu daşdan, qayadan gəlir,

Azar var, adamın öz azarıdı,

Azar var, toxumdan, mayadan gəlir.

Tamam unutmusan vaxtı, zamanı

Bir də görmüsən ki, iş işdən keçib.

Bu azar tək sənin azarın deyil,

Bu azar hampadan, keşikdən keçib.

Nə isə,

Sənə bir qarmaq atıblar,

Nə isə

Sənə bir yanaşan olub,

Yazıq Araz çayı nə vaxtdan axı,

Erməni dilində danışan olub.

Suyun su dili var, adamın adam,

Tənək yaranıb ki, qora yaranıb.

Adamın ki dili, suyun dilindən,

Küləyin dilindən sonra yaranıb.

Hələ biz doğulub dil açmamışdan,

Ayaq açmamışdan, qol açmamışdan,

Xetlər dənizlərə, Hunlar dağlara,

Şumerlər düzlərə yol açmamışdan.

Ağaclar küləklə danışırdılar,

Arılar çiçəklə danışırdılar,

Durnalar lələklə danışırdılar,

Qartallar fələklə danışırdılar...

...O nədir yazmısan, Zori Balayan,

Kür-Araz deyirsən-kəkələyirsən.

Xırda budaqların üstə oturub,

Böyük budaqları silkələyirsən.

Böyük budaqları silkələməklə

Könlün istəyəni ala bilməzsən.

Bircə qanadımı bircə çöpümü,

Bircə yarpağımı sala bilməzsən.

Böyüyün dünyada böyük dərdi var,

Xırda gərək dura xırda yerində.

Dəniz gərək dura dəniz yerində,

Ada gərək dura ada yerində.

Dəniz qala-qala dənizliyində,

Adalar döyməyə döşünə gərək.

Heç vaxt qarışmaya xırda budaqlar

Böyük budaqların işinə gərək.

Böyük budaqların böyük işi var,

Bu dünya bu saat od içindədi,

Silah düzəldirlər silah dalınca,

Azot içindədi, yod içindədi.

Bu dünya bu saat hər həftəsinin,

Gününün, ayının dərdini çəkir,

Kökünün, soyunun dərdini çəkir,

Qışının,yayının dərdini çəkir,

Otunun,suyunun dərdini çəkir...

Dünya nə haydadı, sən nə haydasan,

A köhnə palazı sırıyan oğlan.

İrəvan dilində xoruzlanırsan,

Moskva dilində zarıyan oğlan.

Havayı axıtma göz yaşlarını,

Yaş görən adamlar yaşı tanıyır.

Moskva min ilin Moskvasıdır,

Səni də,mənidə yaxşı tanıyır.

Sən Zori Balayan,

Mən Eldar Baxış,

Baxıram eləcə zoğallayırsan,

Keşiş zurna çalır, səndə keşişin,

Qara zurnasını sığallayırsan,

Sığalla,sığalla-qara zurnalar,

Yastı balabanlar yatır sığala.

Deyəsən, bir azca qolun ağrıdı,

Allahın altında kərə yağ ola.

Günah məndədi ki,"Kiçiyim"-deyib,

Durub oynayıram hər havana mən,

Sevan söyləyirəm Göyçə gölünə,

Yerevan deyirəm İrəvana mən.

Qaxdan İrəvana,Qaxdan Qafana

Fındıq göndərirəm, qoz göndərirəm.

Mənim kəndlərim var odun yandırır,

Sənin kəndlərinə qaz göndərirəm.

Hələ yüzdən biri,mindən biridi

Bu mənim dərdimin, mənim sərimin,

Samvel Azərbaycan xalq şairidir,

Ancaq adı yoxdu Əli Kərimin.

Bax bir ürəyimin genişliyinə,

De kimə lazımdı bu haray-həşir?..

Sənin ürəyinə bir ovuc torpaq,

Mənim ürəyimə dünya yerləşir.

O nədir yazmısan Zori Balayan,

"Bala" da bizimdi.

"zor" da bizimdi.

Ölmək istəyirsən gəl Qarabağa,

Kəfən də bizimdir, gor da bizimdir.

Ordan apararam öz kəndimizə,

Tutub apararam göyə çıxasan,

Ancaq qorxuram ki,gedəsən ora

Mənim kəndimə də yiyə çıxasan.

Qələm

Olanım qələmdi vardan,dövlətdən

Dövlətdən uzağam, vardan uzağam.

Özüm öz nökərim, özüm öz bəyim,

Özüm öz qulluqçum,özüm öz ağam.

Qaşımı qaldırıb baxan deyiləm,

Dövlət sümürənə, var udana mən.

Yeməyə bir loxma çörək tapanda

Min şükür deyirəm yaradana mən.

Qızılla,gümüşlə,ipəklə, tüllə

Xurcunum, fərməşim basılı deyil.

Asılı deyiləm mən bir adamdan,

Bir adamda məndən asılı deyil.

Məni düz yolumdan döndərə bilməz

Beş adam,on adam, yüz adam canım.

Uçan bulud kimi, axan su kimi,

Əsən külək kimi azadam, canım.

Elə bu azadlıq bəsimdi mənim,

Neynirəm dövləti, neynirəm varı?

Neynirəm dilimi gödək eliyən

Qızılı,gümüşü, malı, davarı?

Bəsimdi, şeytana deməli sözü

Şeytanın üzünə şax deyirəmsə.

"Hə" deməli işə "hə" deyirəmsə,

"Yox"deməli işə "yox" deyirəmsə.

Mənə qələm verib bu azadlığı,

Elə bu əlimdə tutduğum qələm.

Hərdən qadın kimi,hərdən qız kimi

Dizinə baş qoyub, yatdığım qələm.

Qələmin dizində yata-yata mən

Yuxular görmüşəm, dürlü yuxular.

Köhnə qala kimi, qalaca kimi

Sehirli yuxular, sirrli yuxular.

Ruhum uçub mənim,ruhum qovuşub

Avara, Xəzərə, Huna, Oğuza.

Qələmə demişəm dərdim olubsa,

Qələmimdə açıb, deyib kağıza.

Qələmim olanda güclü oluram,

Çaşmayan adamı mən çaşdırıram;

Bu gidi dünyanın pişiyini mən

Ağaca,divara dirmaşdırıram.

Qələmim olanda qorxu bilmirəm,-

Niyə qorxmalıyam mən axı, niyə?

Olanım qələmdi vardan,dövlətdən,

Onunda qiyməti otuz qəpiyə.

Nə yaxşı ki, qələm otuz qəpikdi,

Nə yaxşı ki, deyil od qiymətinə.

Nə yaxşı ki, qələm bazarda getmir

Maşın qiymətinə, at qiymətinə.

Axı, otuz qəpik otuz min deyil,

Kiməsə borclu da qala bilərəm.

Bu yazdığım qələm əlimdən çıxsa,

Gedib ayrısını ala bilərəm.

BOY

Boyum çıxdı - günüm çıxdı,

lala qırmızı-qırmızı.

Anam mənə layla çaldı,

layla qırmızı-qırmızı.

Günüm çıxmadı gün kimi,

mənim günüm lala oldu.

Mən oldum,

bu dünya oldu,

anam deyən layla oldu.

Boyum çıxdı - günüm çıxdı,

düşdü bu dünyanın üstə.

Düşdü-düşdü yerin, göyün,

dənizin, dəryanın üstə.

Boyum çıxdı - günüm çıxdı,

çıxdı - gəldi qarşı dağdan.

İş öyrəndim, güc öyrəndim

mən arıdan, qarışqadan.

Otu gördüm ot daşıdım,

suyu gördüm su daşıdım.

Ağzım yaman havalıydı,

Yer bellədim, yavaşıdımg

RƏSUL RZANIN ÖLÜMÜ

1. Kürə şəklində dərdimiz

Dünya kürə şəklindədir,

kürə şəklindədir günəş,

ay kürə şəklindədir,

kürə şəklindədir ürəyimiz,

sevincimiz kürə şəklindədir -

sənin ölümündən sonra

yığıldı,

büküldü,

kürə şəklinə düşdü dərdimiz də.

2. Ölümün səndən qabaq

Gəldi Mərdəkana

Ölümün səndən qabaq çıxdı evdən,

ölümün səndən qabaq mindi maşına,

ölümün səndən qabaq yola düşdü,

ölümün səndən qabaq gəldi Mərdəkana.

Olacağın binanın yerini,

qalacağın otağın nömrəsini,

baxacağın pəncərənin səmtini

ölümün səndən qabaq bilirdi.

Ölümün səndən qabaq bilirdi

hansı cığırı seçəcəksən,

hansı ağacın altından keçəcəksəng

Sən bilmirdin,

ölümün bunların hamısını bilirdi,

hansı sözü yazacaqsan - bilirdi,

hansı sözü pozacaqsan - bilirdi.

Ölümün səndən qabaq gəldi Mərdəkana,

ölümündən sonrpa sən gəldin,

səndən sonra

ölümün gəldi yenəg

3. Ürək sən deyəni eşitmədi

Durma dedin,

İşlə dedin,

hara getmək olar

bu gedişlə dedin,

ürək sən deyəni eşitmədi.

Ürək sən deyəni eşitmədi

elə bildi yaxşı elədi, -

ürək sən deyəni eşitmədi,

əl ürək deyəni eşitmədi,

barmaq əl deyəni eşitmədi,

təkcə kağız dinmədi.

4. Son söz

Gedirəm, dostlar,

Gedirəm, Anar,

Gedirəm, gözümün işığı,

evimin böyüyü,

evimin uşağı.

Balığı yaradan

suyu da yaradıb -

balığı suya bağışlayın.

Arını yaradan

çiçəyi də yaradıb -

arını çiçəyə bağışlayın.

İnsanı yaradan

torpağı da yaradıb -

insanı torpağa bağışlayın,

sonrası ilə işiniz olmasın....

Ədalət.-2014.-12 iyul.-S.15.