Sənətə və sənətkara ehtiram ifadəsi

Aşıq Ağalar Mikayılovun 100 illiyi Kürdəmirdə qeyd olunmuşdur

Aşıq Ağalar Mikayılov... O, Azərbaycan aşıq sənətinin görkəmli nümayəndələrindən biri Şirvanlı aşıq Mirzə Bilalın ailəsində dünyaya gəldi. Ana südü ilə bahəm sazın səsi ilə, aşıq şeirlərinin qüdrəti ilə mayalandı. Ağalar dünyaya gələndə atası aşıq Mirzə Bilal sənətinin, istedadının coşub-qaynadığı, səsinin, sədasının eli-elatı başına götürdüyü çağlarında idi. Apardığı toylar, məclislər adla deyilirdi. Bu, o Mirzə Bilal idi ki, öz dəsti-xətti ilə Şirvan aşıq mühitində yeni bir məktəb açmış, ifaları ilə el şənliklərinin, məclislərin bəzəyi olmuşdur...

Belə bir ab-havada dünyaya göz açıb böyüyən, sazın-sözün sədaları altında pərvazlanan Ağaların qəlbində sənət sevgisi yaranmağa başladı. Ağlı kəsəndən eşitdiyi saz səsinin ahəngini tutmağa, eşitdiyi qoşmaların, şeirlərin mənasını dərk etməyə başladı, aşıq sənəti deyilən bir səmtə yönəldi. Ustad atasından sənət dərsi aldı, ona qoşulub toylara, məclislərə getdi, sənət meydanında ilkin addımlar atdı.

Mirzə Bilal övladında sənətə olan marağı görüb çox sevindi, onun timsalında sənətinin davamçısını hiss elədi, fərəhlənən ata oğluna artıq bir sənət yoldaşı, sənət dostu kimi yanaşmağa başladı. Ağalar ustad atasının xeyir-duası ilə əyninə aşıq libası geyib, əlinə saz götürdü, toylara, məclislərə getdi.

Amma bu sevinc uzun sürmədi. Günlərin bir günü aşıq Ağaların atası dahi sənətkar Mirzə Bilal ağrılı-acılı bir xəyanətə tuş gəldi, mənfur Stalin represiyasının qurbanına çevrildi, ona "xalq düşməni" damğası vuruldu. Aşıq Ağalar sevimli atasını deyil, həm də sənət dostunu, ustadını itirdi.

Nə idi aşıq Bilalın günahı? Günahı onda idi ki, el-oba, camaat arasında böyük hörməti vardı. Xalq onun sənətindən, istedadından, toyları, məclisləri aparmaq məharətindən böyük zövq alırdı... Günahı onda idi ki, xalqını, elini, obasını, vətənini çox sevirdi. Öz istedadı ilə, zəngin yaradıcılığı ilə Azərbaycan aşıq sənətinin inkişafına təkan vermişdi. Bütün bunlar isə o zamankı rejimi narahat edirdi...

Bəli, Ağaların bəlalara, şər və böhtanlara tuş gəlmiş atasını xilas etməyə, onu qaniçən cəlladların əlindən alıb, yaşatmağa gücü çatmadı... Son təsəllisi bu oldu və gücü ona çatdı ki, heç olmazsa atasının sənətini ölməyə qoymasın, atasının sənət yolu yarımçıq qalmasın.

Bu niyyətlə də aşıq Ağalar Böyük Vətən müharibəsindən qayıtdıqdan sonra aldığı yaralara baxmayaraq yenidən sənət meydanına atıldı, atasının sənət yolunu davam etdirdi, çalıb-oxumağa, yazıb-yaratmağa başladı.

...Aşıq Ağalar Bilal oğlu Mikayılov 1913-cü ilin yazında keçmiş Şamaxı qəzasının Qəşəd kəndində anadan olub. Dədə Bilaldan dərs alaraq muğamda ustad, aşıqlıq sənətində "Dədə" məqamına çatmışdır.

Aşıq Ağalar ötən əsrin 50-ci illərindən el şənlikləri ilə yanaşı, dövlət tədbirlərində də iştirak etmiş və həmişə də maraqla qarşılanmışdır. 1956-cı ildə "Xalq yaradıcılığı evi" 104 saylı qərarı ilə ona "Azərbaycan SSRİ-nin el aşığı" fəxri adını vermişdir. Aşıq Ağalar 1961-ci ildə aşıqların III qurultayının nümayəndəsi olmuşdur.

Aşıq Ağalar 75 illik ömrünün 30 ilini ulu sənətə həsr etmişdir. O, 1988-ci il oktyabr ayında 75 yaşında dünyasını dəyişmişdir.

Xalq şeirinin əksər formalarında yazıb-yaradan sənətkarın xeyli sayda qoşma, gəraylı, təcnis, deyişmə, qəzəl, bayatı və müxəmməsi vardır. Həmin şeirlərin bir çoxu toylarda, şənliklərdə oxunmaqla yanaşı, müxtəlif mətbu orqanlarda, almanax və aşıqlara həsr olunmuş kitablarda çap olunmuşdur.

Professor Seyfəddin Qəniyev ustad sənətkarın şəcərəsini, həyat və yaradıcılığını daha dərindən araşdırmış, təhlil etmiş, şeirlərinin bir qismini toplayıb çap etdirmişdir. Onun 2011-ci ildə nəşr etdirdiyi "Şirvanlı Aşıq Ağalar" monoqrafiyası el aşığı haqqında oxuculara müfəssəl bilgi verməklə yanaşı, aşığın şeirlərinin böyük bir qismi, qoşduğu dastanlardan biri, eləcə də sənətkar haqqında yazılanlar və xatirələr də dərc olunmuşdur.

Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Yaqut Bahadurqızının redaktorluğu və ön sözü ilə "Çaşıoğlu" nəşriyyatında yeni çapdan çıxmış şeirlər kitabında aşığın arxivindəki çap olunmamış şeirlərindən bir qismi və oxuduğu aşıq havalarından ibarət disk sənətkarın 100 illik yubileyinə hədiyyə edilmişdir.

Bir faktı da xüsusi minnətdarlıq hissi ilə qeyd etməliyik ki, görkəmli alim, professor Rafael Hüseynov müxtəlif illərdə Azərbaycan radiosunun "Axşam görüşləri" proqramında aşıq Ağalar Mikayılovun həm öz həyat və yaradıcılıq yolu, həm atası Mirzə Bilal, həm də digər saz və söz ustadları haqqında maraqlı verilişlər səsləndirmişdir.

Kürdəmir Rayon İcra Hakimiyyəti və AMEA N.Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin birgə təşkilatçılığı ilə mayın 24-də rayon mədəniyyət evində aşıq Ağalar Mikayılovun 100 illiyi münasibətilə geniş yubiley tədbiri keçirilmişdir.

Rayon Mədəniyyət evinin foyesində aşıq Mirzə Bilal və aşıq Ağaların kitablarından, onlara həsr olunmuş monoqrafiyalardan, keçirdiyi konsertlərin afişalarından ibarət sərgi təşkil olunmuşdu.

Mərasimi AMEA N.Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin Aran Regional Şöbəsinin müdiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Yaqut Bahadurqızı açmışdır. Sonra Kürdəmir rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Vəsilə Əsgərli giriş sözü ilə çıxış etmiş, rayon İcra Hakimiyyətinin Başçısı Ceyhun Cəfərovun adından məclis iştirakçılarını salamlamış və əlamətdar yubiley münasibətilə onları təbrik etmişdir.

Aşıq Ağaların Azərbaycan radiosunun qızıl fondundan götürülmüş səs yazısının müşayiəti ilə ustad sənətkara həsr olunmuş foto-çarx nümayiş etdirilmişdir.

Filologiya elmləri doktoru, professor Buludxan Xəlilov, folklorşünas alim, professor Seyfəddin Qəniyev, Folklor İnstitunun şöbə müdiri, filologiya elmləri namizədi, Əməkdar mədəniyyət işçisi Elxan Məmmədli, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədr müavini, "Ozan dünyası" jurnalının baş redaktoru Musa Nəbioğlu çıxış edərək ustad aşıq Ağaların yaradıcılıq xüsusiyyətlərindən, onun Azərbaycan aşıq sənətinin inkişafındakı rolundan danışmışlar.

Sonra söz respublikanın tanınmış aşıq və xanəndələrinə verilmişdir. Aşıq Əhliman Rəhimov, aşıq Yanvar Bədəlov, aşıq Ağamurad Mərzəngəli, aşıq-xanəndə Əvəzxan Xankişiyev ustad aşıq Ağalar Mikayılovun sözlərinə qoşulmuş havaları ifa etmişlər.

Aşıq Ağaların qəzəlini xüsusi məharətlə oxuyan xanəndə Teyyub Aslanovun çıxışı mərasim iştirakçıları tərəfindən böyük maraqla qarşılanmışdır.

Aşıqın qızı İradə xanım, nəvəsi Ağalar, nəticəsi Fərid, şəhər 3 saylı tam orta məktəbinin şagirdləri aşıq Ağaların şeirlərindən nümunələr söyləmişlər. Şair Abduləziz Xanəhmədoğlu aşıq Ağalara həsr etdiyi şeirini oxumuşdur.

Yubiley mərasimində çıxış edən aşıq Ağaların oğlu Rauf Mikayılov atasının sənətinə göstərdikləri hörmət və ehtirama görə ölkə başçısı cənab İlham Əliyevə, Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban Əliyevaya, eləcə də Kürdəmir rayon İcra Hakimiyyətinə və tədbirin təşəbbüsçüsü, təşkilatçısı N.Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin rəhbərliyinə və Aran Şöbəsinə, məclis içtirakçılarına aşıq Ağalar ailəsi adından dərin minətdarlıqlarını bildirmişdir.

Ədalət.-2014.-27 may.-S.6.