SÖZ KÜÇƏSİNDƏ DASTAN AXŞAMI...

Dünyanı çoxdan salınmış böyük bir şəhərə bənzətsək, onun birinci-baş küçəsinin söz küçəsi olduğunu görərik. Orada Məhəbbət küçəsi, Ayrılıq küçəsi, Qələbə, Məğlubiyyət, Ehtiram, Laqeydlik küçələriylə yanaşı Cənnət və Cəhənnəm küçələri də var.

Mən ilk dəfə bu dünyada-bu böyük "şəhərdə" Fərqanə Mediyeva ilə Söz küçəsində qarşılaşmışam. Onun özünnən söhbət etdiyim kimi Sözünnən də söhbət etmişəm. Onun yaradıcılığına böyük hörmət bəsləmişəm.

Allahlı olduğunu, sözü necə Allahlaşdırdığını bircə misrasından görmüşəm. Görmüşəm ki, necə də cəsarətlə, ərklə, səmimiyyətlə göylərə üz tutub deyir, deyə bilir:

Sən alın yazırsan, mən şeir, Allah!

O,bütün şeirlərini bu küçədə, Söz küçəsində yazıb. O, bu gün də həmin küçədə yaşayır. Həmin küçəni uzatmaqla məşğuldur.

Sevgiyə, məhəbbətə, qələmə, insana, Allaha doğru!

Və adam qalıb elə qalan ömrünü həmin küçədə yaşamaq isdəyir.

Həmin küçədə səhərləri qarşılamaq, axşamları yola salmaq istəyir.

Dastana bənzəyir bu küçə, Ömür dastanına. Bu küçədə addımladıqca özümün bir şeirimin bir misrası düşür yadıma: "Dastan axşamıdır bizdə bu axşam".

Bu dastana qulaq asmaq üçün həmin məclisə vara-vara tam əmin olmaq, inanmaq istəyir adam:

...Aşıq gəlməyəcək aşıq dalınca bu məclisə.Bu dastan gecəsinə ömrün özü, könlün özü gələcək. Aşıq olacaq bu gecə özü! Aşiq olacaq bu gecə özü! Və bu gecə uzanacaq, 40 gün, 40 gecə.

Ömür dastanını danışmağa ayrı aşıq çağırmazlar. Ömrün özü aşıqsa, ömrün özü aşiqsə... şairsə!

Şairə bacım Fərqanənin ömrü kimi könlü kimi.

Gördüm bu dastan gücəsində Fərqanə aşıq olub, aşiq olub "oxuyur", nə "oxuyur!"

Üzümə baxan kağızda,

Qələmdə sevgi səsi gəlir.

...hərdən mənə elə gəlir,

Ölümdə sevgi səsi var!

...Əyninə özgə don geyməyən anam,

Təndir tüstüsündən yüz don geyinib.

Başını hər kəsə əyməyən anam,

Təndirə çatanda min yol əyilib.

Özümü saxlaya bilmirəm. Qoy səndən bir-iki misra da, bir-iki "ağız"da mən oxuyum, deyirəm!

Özün olmayanda başa düşürəm,

Səsin gəlməyəndə dəli oluram!

...Sən varkən ümidim Allaha qalmaz.

Fərqanə, səni oxuduqca (sənin kimi oxuduqca!) şairin (sənətkarın!) adını (elə kitabının da!) "Aşıq ömrü" qoymaq istədim. Adam sənin yanında durmaq, səni gördükdə ananı görmək, ananı gördükdə səni gördüyünü zənn etmək istəyir.

Sən ancaq təndirə əyilən anana baxıb əyilmisən.

Adam sənə baxıb əyilmək istəyir!

Adam sənin bu şeirini bütün analara oxumaq istəyir.

Allahın alınlara yazdığı yazı kimi!?

Fərqanə, sən sözə şeir yazan kimi yox, əsl şair kimi yanaşırsan, bax, beləcə:

Atam ağacın

Həmisə sağ əli olub.

Sol qolunu kəsir,

Özünə əl ağacı

Düzəltmək üçün!

"İkimiz darıxsaq" kitabını oxuyanlar darıxmayacaqlar, Fərqanə! Sənin bir-birindən gözəl şeirlərini oxuyub da adam darıxarmı?

Ruhən, başdan-ayağa şair olanı axtarmazlar. O, öz ayağı ilə gəlib çıxır hər yerə, oxucusunun yanına, elə lap Söz küçəsinə, Dastan gecəsinə...

Yorulmadan şeir yazmaq üçün, səsi kəsilmədən çalmaq, "oxumaq" üçün... demək üçün:

Dönəcəm bir mürəkkəbə,

Kağıza hopub qalacam.

...Yerisəm qurtarmaz bu yol, bu küçə,

Qoşula bilmədim o gedən köçə.

Dindirsən kiriməz 40 gün, 40 gecə,

Qoyma danışdırım bu aşıq ömrü!

Bu məram dolu misraları yazan (yaradan!) şairəyə demək istəyirəm ki, səni axtaranlar heç vaxt çətinlik çəkməyəcəklər, ya Dastan gecəsində, ya da kağıza hopmuş mürəkkəbdə tapacaqlar, Qələmin yanında görəcəklər. Sözün yanında, Söz küçəsində görəcəklər...

Hər səhər günəş üfüqdən boylandığı kimi sən də mürəkkəbə hopduğun kağızdan (yeni-yeni kitablardan) boylanacaqsan.

Belə ömür haqda aşıq olub (aşiq olub) 40 gün, 40 gecə daha bir dastan başlamaq olar.

Fərqanə, sənin çoxlarının ağlına gəlmədiyi müşahidələrindən misal gətirməkdən ayrıca zövq alıram. "Kişilər ləngiyir çayxanalarda" şeiri belə bir müşahidədən yaranıbdı.

Nələr çəkdiyini özləri bilir,

Yaşayır, yaradır, doğulur, baxın.

Həyat dəryasından üzüb çıxanlar

Bircə stəkanda boğulur, baxın!

Onu da deyim ki, sənin İbrahim İlyaslıya yazdığın "O sözü mənə denən", Elbəyi Cəlaloğluna həsr etdiyin "Hardaydın əmioğlu?" kimi şeirlərin folklor nümunələri təsiri bağışlayır və bu, çox yaxsıdır. Dastan elementləri var bu şeirlərdə.

Səninlə razılaşdığım məqamlar çox olsa da, razılaşmadığım bir məqam da var. Sən deyəndə ki,

Girdiyim küncümdən çıxarın məni,

Siz məni qoymayın şeir yazmağa...

Kimdi buna baxan?! Çünki şeir içində, dediyin küncdə yazılır axı!

Çox mühüm bir məsələni də vurğulamaq istəyirəm. Sən ata-anasız qalsan da şeirlərin ata-analıdır! Valideynlərin haqda, xüsusən, anan haqda yazdığın şeirlər bəs edər ki, sənə gözəl şair deyək!

Bir dəli sevginin əlindən tutub,

Gedəsən dünyanın axırınacan.

Əlində bir kağız, qələm götürüb,

Gedəsən dünyanın axırınacan.

... alıb əllərinə bir daş...

Yox, bu olmadı!

Bu daş hardan çıxdı belə?!

Yox, bu misraya çatanda xeyli duruxmalı və düçünməli oldum. Dünyanın axırına sevginin əlindən tutub getmək mümkün olduğu halda, əlinə kağız-qələm götürdüyün halda, daş da götürəsən niyə?!

Lap tutaq ki, dünyanın sonuna getdin, çatdın. Bir əlində qələm, bir əlində daş indi neynəyəcəksən?

Bir daşa baxacaqsan, bir qələmə. Dünyanın başına daş salmaq istəyəndə sala bilməyəcəksən.

(Onu da Allah yaratdığına görə.)

Qayıdıb bir qələmə baxacaqsan, bir Yerə, bir Göyə... bir də ki, məni yaz, deyən kağıza!

Və daş əlindən yerə düşəcək!

P.S.

Bir gün balaca qız nəvəm ağarmış saçlarıma baxıb dedi:

-Bo-oy, babamın saçı necə qocalıb! Əslində ağarıb, deməliydi. (Ənənəyə uyğun olaraq) Lakin özündən asılı olmadan şair sözü demişdi deyəsən, balaca balam!?

...Təzə şeir kitabındakı məhəbbətlə, xüsusən Vətən, yurd, insan dərdiylə dolu misralarına-başındakı ağ tellərinə nəzər saldım. Hönkürdü ruhum!

Saçın nə yaman ağarıb, demək istədim, deyə bilmədim. Saçın nə yaman qocalıb, dedim bacım!

P.S.S.

Özümü bir oda atdım,

Ağlımın kəsən vaxtında!

Bu, şeir oduydu, söz oduydu, sənət oduydu. Sən düz eylədin, Sən özünü oda atmaqda səhv eyləmədin. Ağlın düz kəsdi sənin!

... 50 yaşının tamam olduğunu eşitdim.

Mübarək olsun!

İndi anladım ki, Söz küçəsindəki Dastan axşamının (gecəsinin) ömrü 40 gün, 40 gecə çəkə bilməzmiş.

50 ildir hələ ki, bu Dastanın ömrü!

Bu dəfə gecəyə bənzəyən qara saçlarındakı ağ tellərin timsalında Dan yerinin ağarmağa başladığını, Səhərin açıldığını gördüm.

Söz küçəsində açılan Səhər başqa cürə ola bilərdimi...

BARAT VÜSAL

Ədalət.-2014.-28 may.-S.6.