ONU HƏMİŞƏ XATIRLAYIRAM

O, aydınlarımızdan biri idi

Bu gün yaşımın elə bir məqamıdır ki, artıq xatirələrə üz tuturam. Daha çox xatirələrlə baş-başa qalmağa üstünlük verirəm. Bunun da səbəbini yarı yaşımdan sonra torpağın insanı daha çox özünə çəkməsi ilə bağlayıram. Ağıllı adamların dediyi kimi, torpağın altındakı dostların sayı artdıqca, torpağın üstündəki dostların sırası seyrəlir, yeri daralır. Bax, buna görə də çalışıram ki, həmin o sırası seyrələn dostlara azacıq da olsa borcumdan, yəni mənəvi borcumdan qaytarım. Çünki onların hamısı sözün, şəxsiyyətin, lap sadə desəm, ruhun özünün təqdimatçıları idi. Bu adamlarla bir yerdə olmaq həm istirahət idi, həm öyrənmək, həm də yaşamaqdan zövq almaq...

Onu hələ tələbəlik illərindən tanıyırdım. Lap dəqiq desəm, orta məktəbin 6-7-ci siniflərində oxuyanda "Azərbaycan" jurnalında şeirlərini oxumuşdum. O şeirlər öncə mənə çatmamışdı, onları qavraya bilməmişdim. Hətta bu şeirlərin niyə çap olunduğunu özüm-özümdən soruşmuşdum. Sonra bir az yaşım artdı, bir az söz adamları ilə təmas qurdum, xüsusilə ədəbiyyat müəllimimdən soruşdum... Və bütün bunların nəticəsində mənə məlum oldu ki, Ələkbər Salahzadə çox böyük şairdi!!! O həm də mükəmməl bir insan, dəyərli bir aydındı!

Bakıya gəldim... Ədəbi orqanlara gedib-gəlməyə, yazılarımı təqdim etməyə başladım. Və həmin o ədəbi orqanların birində Ələkbər Salahzadə ilə qarşılaşdım. İlk dəfə onu dəhlizdə görəndə üz-gözündən nur qarışıq bir yorğunluq tökülən bu insanın içində özəl bir dünyanın olduğunu duydum. Hiss etdim ki, Ələkbər müəllim cismən bizim yanımızda olsa da, ruhən bizdən xeyli qabaqdadı...

Bəli, Dağlıq Qarabağ hadisələri başlayanda Xankəndindən Bakıya gəlmişdim. "Ulduz" jurnalında çox hörmətli və mənə doğma olan Abbas Abdullanı Ələkbər müəllim əvəz etmişdi. İndiki "İçərişəhər" metrosunun qarşısındakı böyük binanın üst qatında yerləşirdi "Ulduz", "Azərbaycan" jurnalları. Onun otağına yaxınlaşanda qəflətən qapı açıldı. Ələkbər müəllim dəhlizə çıxdı. Barmağının arasında siqaret tüstülənirdi. Məni görəndə özünəməxsus təbəssümlə:

- Əbülfət, gəl görək, dəqiq xəbərlər səndə olar...

Onun ardınca otağa keçdim. Kəndimizdən, Dağlıq Qarabağdan, xüsusilə Xankəndində gördüyüm, şahidi olduğum, eşitdiyim bütün son xəbərləri ona söylədim. Vəziyyətin necə olduğunu dedim. Dərindən bir ah çəkdi. Siqaretin birini də yandırdı və dedi:

- Çox çətin məsələdi. Amma ümidsiz məsələ deyil!

Və sonra da əlavə etdi:

- Yazı-pozudan nə gətirmisən?

Qoltuğundakı papkanı ona tərəf uzatdım:

- Təzə şeirlərimi gətirmişəm Ələkbər müəllim...

Papkanı açdı, bir neçə şeiri oxudu və dedi:

- Qoy qalsın. Özüm seçib təqdim edərəm. - Və sözünü bitirməmiş də, başqa bir fikri ona caladı:

- Nahar vaxtıdı, sən də yol gəlmisən. Düşək bu yaxındakı kafelərin birinə.

Ələkbər müəllimlə çay içmişdim, amma çörək kəsməmişdim. Belə bir insanla süfrə arxasında əyləşib həmsöhbət olmaq, çörək kəsmək mənim heç xəyalıma da gəlməmişdi. Xəyalıma gəlməyəni o, mənim üçün reallaşdırdı. İndiki İqtisad Universitetindən üzü aşağı düşüb "Azərnəşr"in arxasındakı kafedə oturduq. Üzümə baxdı:

- Ürəyin nə istəyir sifariş ver...

Bugünün özündə də əlimi ürəyimin üstünə qoyub and içə bilərəm ki, mən həmin o kafeyə gələnə qədər öz-özümə qəti qərar vermişdim ki, naharın xərcini çəkəcəm. Çünki o vaxtkı əməkhaqqı və üstəlik ailə problemlərinin azlığı maddi durumumu kifayət qədər diqqətçəkən etmişdi. Bir sözlə, sıxıntım yox idi. Ona görə də Ələkbər müəllimin qarşısındakı menyuya baxıb özümün yeyəcəklərimi dilə gətirib onun nə istədiyini də soruşdum. Hərəkətlərim onu bir balaca gülməyə məcbur etdi. Hiss etdim ki, nə etmək istədiyimi göydə oxuyub. Büruzə vermək istəmir. Amma deyəsən həmişə səbri ilə seçilən Ələkbər müəllim bu dəfə dözmədi:

- Birinci mən yaşda səndən böyüyəm. İkinci sən qonaqsan. - Və sonra da gülüb əlavə etdi:

- Qardaş, indi hamı Qarabağ yardım edir. İcazə ver, mən də sənə yardım edim...

Bəli, Ələkbər müəllimin bu səmimiyyəti birdəfəlik yaddaşıma yazıldı. Biz xeylit söhbət etdik. İçindəki ağrısından da danışdı, həyatdakı problemlərindən də, Qarabağdan da, ən çox da ədəbi mühitdən, sözün necə ayağa düşdüyünü dilə gətirdi. O məclis mənim yadımda məhz bu detallarla, bu səmimiyyətlə yadımda qaldı. Gördüm ki, Ələkbər Salahzadə özünə qapılan insan deyil. Öz dünyası olsa da, o dünyanın qapısı sevincin də, kədərin də, dostların da üzünə açıqdı. Və o, büruzə vermədən bütün ağrıları öz ağrısı kimi yaşayır... Bütün sevincləri öz sevinci kimi bölüşə bilir.

Mən Ələkbər Salahzadə ilə məhz həmin gündən başlayan dostluğumu onun ömrünün sonuna qədər həyatda ən böyük qazancım kimi qürurla daşıdım. Bu gün də daşıyıram. O, "Ulduz" juranlından "Qobustan"a dəyişəndə də alnını qırışdırmadı. Sanki elə belə də olmalı idi və mən bir də onda gördüm ki, həqiqətən Ələkbər Salahzadə ətrafından, bizdən çox-çox qabaqdadı. Çünki o, Azərbaycanın aydınlarından biri idi. Aydınlar isə həmişə uzaqdan işıq saçırlar - Ələkbər Salahzadə kimi!

Əbülfət Mədətoğlu

Ədalət.- 2015.- 24 iyul.- S.3.