Başlanğıcı silmək olmaz...

Bu günkü müsahibim Gənc Tamaşaçılar teatrının aktyoru, əməkdar artist Elşən Rüstəmovdu.

-Elşən bəy, deyirlər aktyorluq elə bir sənətdir ki, insanın ömrünü qısaldır. Sizin ömrünüzə, həyatınıza necə təsir etdi peşəniz?

-Mənə elə gəlir ki, sənətin özü yox, sənətdən kənar məişət problemləri daha çox mənfi təsir edir. Çünki aktyorluq spesfik bir sənətdir. Onunla məşğul olan adam kərpiç haqqında, ev haqqında fikirləşməməlidi. Tutaq ki, əgər aktyorun evi yoxdursa, o, evlə təmin olunmalıdır. Bu işlə məşğul olan insanlar aktyoru evlə təmin etməlidilər. Lakin, həmin adamlar bu işlə məşğul olmurlar.

Belə məqamlar da aktyora səhnədə öz rolunu ifa etməyə mane olur. İşinə köklənməyə imkan vermir. Fikir hər zaman dağınıq olur. Bizim sənətdə isə dağınıqlıq yolverilməzdir.

-Bəs tutaq ki, bir il ərzində səhnədə beş rol ifa edirsinizsə, bu sizin mənəvi aləminizə necə təsir edir?

-Aktyor səhnədə beş rol ifa edə də bilər, etməyə də bilər. Amma əslində isə il ərzində beş rol olmamalıdı. İl ərzində iki rol da məncə kifayıt edər.

Bir roldan o biri rola keçid şəxsən məndə çox çətin alınır. Bəzən bir tamaşanın premyerasından sonra ertəsi gün başqa rolu həvalə edirlər. Bu isə düz deyil. Axı o biri obraz hələ mənim içərimdə yaşayır, onu tam bitirməmişəm. Bu səbəbdən müəyyən müddət keçməlidi, aktyor bir az özünə gəlməlidi. İfa etdiyi rolun təsirindən çıxandan sonra yeni rola hazırlaşmalıdır.

-Ehtiyat etmirsiniz ki, rejissorlar bu fikirlərinizi eşidib rollarınızı azaldarlar?

-Həmişə arzum olub ki, rollarımı azaltsınlar. İldə bir rol ifa edim, amma yaxşı rol olsun. Necə ki, alimlər elmi iş üzərində uzun müddət işləyirlər, aktyor da öz rolu üzərində elə işləməlidi. Nə qədər peşəkar və təcrübəli olsaq da, bu o demək deyil ki, ildə on rol ifa edə bilərik. Həm də ki, aktyor ifa etdiyi roldan ləzzət almalıdı. Yorula-yorula olmamalıdı.

-Sənətdə kimlərinsə köməyi olub sizə?

-Bu sənətdə nə kömək ola bilər? Əgər rejissor rol verirsə, onun etimad göstərməsi artıq özü bir köməkdi. İstedadlı adam işini görəcək. İstedadsız adam isə neyləsə də mütləq bir yerdə büdrəyib yıxılacaq. Təbii ki, universitet illərindən müəllimlərimizdən nələrsə öyrənmişik. Rejissorların da köməyi olur o mənada ki onlardan da öyrənirik. Hər bir rejissorun öz dəsti-xətti, yolu var. Bu da aktyoru püxtələşdirir.

-Filmlərə də çəklimisiniz. Özünüzü həm də kino aktyoru hesab edirsiniz? Yoxsa, mən sırf teatr aktyoruyam. Teatr başqa aləmdir deyirsiniz..

-Mən nədənsə kinoya çox çəkilən aktyor təəssüratı yaratmışam. Amma bir az fikirləşəndə çəkildiyim filmlər barmaqla sayılacaq qədərdir. Mənim ilk işim elə filmlə başlayıb. 1992-ci ildə tələbə olarkən iki filmə çəkilmişdim. Yəni teatra gələndə artıq iki filmim var idi. Amma son beş, altı ildi ki filmə çəkilmirəm. Yalnız qısametrajl filmlər və seriallar olub.

Film mənim üçün daha maraqlıdı. Bəlkə də ilk işim filmlə bağlı olduğu üçün belə fikirləşirəm. Amma hal-hazırda filmdə işləmək və müəyyən axtarışlarımı orda etmək istərdim. Amma təbii ki, teatrda aktyora lazım olan məkandır. Aktyor teatrda püxtələşir, loru dildə desək diri qalır.

-Bir çox aktyorlar onları məşhurlaşdıran rollar barədə olan sualları sevmirlər. Tamaşaçı da sizi daha çox "İtkin gəlin" serialındakı Elməddin obrazı ilə tanıyıb. Sizdə necə nisbətən zəif rollarla bağlı komplekslər olur?

Bəzən olur ki, mən özümdə tələbə vaxtı çəkildiyim filmlərə baxanda fikirləşirəm ki, bunu gərək belə edəydim, filan şey olmayaydı və.s. Amma bütün bunlara baxmayaraq, həmin rollar da aktyorun yaradıcılıq tarixinin başlanğıcıdı. Həmin rolları silmək, atmaq olmaz. Çünki ilk addım, ilk pillə ordan başlayıb. Bu səbəbdən də mən onların silinməsinin tərəfdarı deyiləm. Başlanğıcı silmək olmaz. Pis, yaxşı nə varsa qəbul etmək lazımdı.

"İtkin gəlin" serialı da o vaxtı texniki cəhətdən nə qədər qeyri-peşəkar olsa da, tamaşaçı tərəfindən sevilmişdi. Elməddin obrazı isə təbbi ki, mənə doğmadı. Çünki kütləvi tamaşaçı məni ilk o rolla tanıdı.

-Aktyorluq ailə həyatınıza və yaxud da ailə həyatı peşənizə mane olub zaman-zaman peşmançılıq yaratmır?

-Şükürlər olsun ki, peşmançılıq yaratmayıb. Yəni o qədər də şikayətlənməyə dəyməz. İki teatrda işləyirəm, seriallara çəkilirəm, bəzən dublajlara da gedirəm. Yəni dolanışııq baxımından yaşamaq olur. Düzdü xarici aktyorlar kimi güzəran keçirtməsək də, amma çulumuzu sudan çıxarda bilirik. Daha pis vəziyyətdə olanlara baxıb şükür edə bilirəm.

Ümumiyyətlə diqqət yetirəndə görürük ki, bütün dünyada vəziyyət yaxşılığa doğru getmir. Getdikcə halqa daralmağa başlayır.

-Aktyor tamaşaçısı üçün əlçatmaz olmalıdır fikri ilə razılaşırsınız?

-Bilirsiniz, indi onsuz da elə bir dövrdü ki, istəsək də bu mümkün olmur. Televiziya kanallarının çoxluğu, internet vasitələri buna imkan vermir. İndi hər şey əlçatandı. Tamaşaçı hər şeyi bilir və onu aldatmaq mümkün deyil. O əvvəlki dövr idi ki, aktyor əlçatmaz idi. Bu gün mümkün deyil. Və mən bundan qorxmuram. Tamaşaçılar bəzən məni küçədə görürlər yaxınlaşırlar, söhbət edirlər. Bunlar məndə narahatçılıq yaratmır. Əsas odur ki, səhnədə başqa cür olmağı bacarasan. Həyatda biz də hamı kimi insanıq.

-Fuad Poladov verlişlərin birində özündən sonra Hamlet rolunda sizi gördüyünü demişdi. Özünüzü hazır hiss edirsiniz Hamlet roluna?

-Fuad Poladov çox böyük sənətkardı. "Hamlet" tamaşasında da mən onunla tərəf müqabili olmuşam. Sonralar da başqa tamaşalarda. O, bizim uğurlarımıza uşaq kimi sevinən insandı. Yadıma gəlir ki, bir dəfə dubyajdan çıxıb dəhlizlə gedirdim. Fuad müəllim məni görüb yaxınlaşdı. Qucaqlayıb dedi ki- o günləri "İstanbul reysi" filminə baxdım və sənin həmin filmdəki ifan mənim çox xoşuma gəldi. Yəni bu insan təkcə mənim yox, bütün istedadlı insanların uğuruna sevinir.

O ki qaldı Hamlet obrazına. Sözün düzü Fuad Poladovdan sonra həmin rolu ifa etmək mənim üçün çətindir. Mənim əsas prinsipim budur ki, hansı rol olur, olsun onu ustalıqla ifa edim.

-Gənc Tamaşaçılar teatrında uşaqlar üçün hazırlanan tamaşalarda da iştirak edirsiniz. Uşaqları sevindirmək, onların sevincini görmək necə hissdi?

Bu yaxınlarda Nicat Kazımovun qurluşunda "Çirkin ördək balası" tamaşasını təhvil verdik. Çox gözəl hisdi inanın uşaqlarla təmasda olmaq. Əslində aktyor fantaziyası üçün də uşaq tamaşaları çox yaxşdı. Düzdü biz indi uşaq tamaşası deyirik. Amma orda faciə də olur. Tutaq ki, "Çirkin ördək balası" tamaşasında ördəyin ətrafdakılar tərəfindən qəbul olunmaması özü artıq faciədi. Və ən əsas məsələdə bunu uşaqlara hiss etdirə bilmək bacarığıdı.

Samirə Əşrəf

Ədalət.-2015.-9 iyun.-S.8.