OQTAY RZANIN "ƏBƏDİYYƏT" ŞEİRİ VƏ BİR MÜSABİQƏ HAQQINDA QEYDLƏRİM

Ramiz

Məmmədzadə

Milli poeziyamızın seçilib-sayılan, mübarək imzası mətbuat səhifələrindən düşməyən, kitabları vaxtaşırı nəşr edilən (göz dəyməsin!), özü telekanllarda görünən, səsi radio dalğalarından eşidilən, Natəvan klubunun ən fəal üzvü kimi çıxış edən, şairlərimizin ön sıralarında addımlayanlardan biridir Oqtay Rza, desəm, heç kəs təəccüblənməz.

Burası belədir və üstəlik Oqtay Rza dostumdur, baxmayaraq ki, o, Salyan tərəflərdə bu dünyaya təşrif gətirib, ümumi cəhətlərimiz yetərincədir... Yaş məsələsindəsə, Anar müəllim demişkən "obeddən ujinədək" fərqimiz var.

Əməyi qiymətləndirilməyib desəm, insafsızlıq olar.

Pedaqoji Universitetdəki səmərəli fəaliyyətinə Prezidentimizin Sərəncamı ilə "Əməkdar müəllim" fəzri adı ilə qiymət verilib, fəlsəfə doktorudur, dosentdir, hələ "Qızıl Qələm" diplomu indiki kimi bazara çıxarılıb əşya kimi satılan vaxtdan xeyli əvvəl o, bu mükafata (1972-ci ildə) layiq bilinib və qızıl suyuna çəkilmiş döş nişanını da hərdən pencəyinin yaxasında görürəm (və bəyənirəm!).

Cəfər Cabbarlı, Mikayıl Müşfiq, Rəzul Rza mükafatlarının sahibidir və s.

Digər təltifləri də var, məncə...

Oqtay müəllimin imzasını görüncə, təbii ki, yazdıqlarını oxuyuram.

"Ədəbiyyat" qəzetinin 27 avqust 2016-cı il tarixli nömrəsində onun bir səhifədə verilmiş şeirlərini həvəslə oxudum.

"Əbədiyyət" şeiri mükəmməl bir poetik nümunə kimi məni kövrəltdi. Qarabağ müharibəsi mövzusunda qələm adamları (şair və nasir olmayanlar da) saysız-hesabsız şeir, poema, hekayə... roman yazıb nəşr etdiriblər.

Oqtay müəllim çox maraqlı bir şeir formasında Qarabağ döyüşlərində həlak olmuş Haqverdi Fəxrəddin oğlu haqqında oxunaqlı bir şeir yarada bilmişdir. Füzuli tərəflərdə, Harami düzündə döyüşən Haqverdinin hünəri barədə Oqtay Rzaya mənim də şəxsən tanıdığım komandir, "Azərbaycan bayrağı" ordeni ilə təltif edilmiş Şahid Həbibullayev danışıb. Yeri gəlmişkən, onu da bildirim ki, Şahid rəhmətlik milli məişət əşyalarından: səhəng, güyüm, satıl, məcməyi, qazan, çılçıraq, çeşid-çeşid samovarlardan və s. və i.a ibarət unikal, bənzərsiz bir muzey də yaratmışdı. Sonralar eşitdim ki, o, bu əşyaların hamısını dövlət muzeylərinin birinə bağışlamışdır.

Şair yazır:

Misralar qəlbinin yaysın səsini

Yolları yozmağa hazıram yenə.

Şəhid Haqverdinin tarixçəsini

Şahid Həbibullah danışıb mənə.

Murdar ermənilərlə döyüşdə həlak olan Haqverdinin ölüm səhnəsini müəllif belə təsvir edir:

Bir anda qeyb olur mərd fədaimiz

Nə nəşi, nədə ki, yarağı qalır.

Yoxdur varlığından bir nişan, bir iz

Təkcə silahının çaxmağı qalır.

Sonra şair misraların dililə Haqverdiyə ağı söyləyir:

Bağda gül ağlasın,

Dağda bulaq, çay-deyir.

İndi Zərdab rayonunun Yuxarı Seyidlər kəndində cavan Haqverdi Fəxrəddin oğlunun uyuduğu bir məzar var, bu məzar ziyarət yeridir, pirdir.

Oqtay Rza hamını döyüşə, səngərə haraylayıb, bizləri həyəcanlandırır:

Haraya yetməmək insafa ziddir,

Ey ustad qələmi,

Rəssam fırçası!

Torpağın altında torpaq şəhiddir,

Şəhiddir Vətənin kiçik parçası!..

Haqverdi evlənməmişdi, subay idi, hələ "hərisi" alınmamışdı...

Elə bu məqamda tələbəlik illərindən tanıdığım və çox cavan çağlarında vəfat etmiş, Xızı tərəflərdə doğulmuş, dağlı balası şair Fikrət Cavadovun aşağıdakı misraları yadıma düşdü:

Bir qardaş itirmişəm "hərisi" alınmamış,

Bir beşik itirmişəm laylası çalınmamış...

Ruhun şad olsun, Fikrət!

Məncə, Oqtay Rzanın "Əbədiyyət" şeirini orta məktəb dərsliklərinə daxil etmək üçün "baş sındırmaq" gərk deyil, bu, mənim qənaətimdir.

Mən Oqtay müəllimə məsləhət gördüm ki, bu şeiri "Qayğı və himayə" adlanan fondun elan etdiyi müsabiqəyə təqdim etsin.

Oqtay müəllim isə bildirdi ki, "Əbədiyyət" şeirini müsabiqəyə təqdim edə bilməyəcəyəm, çünki mətbuatda dərc olunub (?)

Mən Fondun çox pinti bir dildə yazılmış elanını bir də oxudum və qeyri-məntiqi, sual doğuran, başadüşülməz bu mətn məni təəccübləndirdi.

Həmin mətnin bir əndərəbdi cümləsini diqqətinizə çatdırıram:

"Müsabiqəyə təqdim ediləcək şeirlər heç bir müsabiqədə mükafat almamalı (?), hər hansı bir mətbu orqanda dərc olunmamalıdır(?)"

Bu qeyri-dəqiq, məntiqdənkənar göstərişi kim və niyə "icad" edib, deyə bilmərəm, amma onu deməyə məcburam ki, nəşr olunmamış kitabı, çəkilməmiş tablonu, ifa edilməmiş musiqini (mahnını), tamaşaya qoyulmamış dram əsərini və s. müsabiqəyə (mükafata) necə, hansı şərtlərlə təqdim etmək olar, buyurub bizləri başa salsınlar...

Bir də ki, əsərin dərc olunmağının nəyi pisdir ki?... belə hal hansı qaydanı, prinsipi pozur ki?..

Mən Oqtay müəllimə məsləhət bildim ki, sən bu şeiri müsabiqəyə təqdim elə, belə müsabiqə şərtlərini "kəşf" eyləyənlərə isə ta nə sözüm ola bilər ki?..

Ədalət.-2016.-10 sentyabr.-S.11.