ƏLİNCƏYƏ GEDƏN YOL
Əbülfət
MƏDƏTOĞLU
Dördüncü yazı
Muzeydən çıxırıq. Bizi içəri
dəvət etmiş xanıma təşəkkür
edirəm və Bakıdan gəldiyimizi, jurnalist olduğumuzu söyləyirəm. Xanımın
çöhrəsindəki təbəssüm bir az da artır. İndi əvvəlkindən də səmimi bir şəkildə bizi salamlayır. Hiss
edirəm ki, qonaqların çoxluğı
onun ürəyincədi.
O da mənim nə demək istədiyimi anlayır və özü məlumat verir:
- Bugünkü qonaqlarımız
muxtar respublikanın su təsərrüfatı
işçiləridi. Adətən istirahət günləri müxtəlif təşkilatların,
qurumların nümayəndələri
bizə qonaq gəlir. Əksəriyyəti də qalaya
qalxırlar. Əgər siz
də qalxmaq istəsəniz, onda pilləkənlərlə qalxın.
Belə daha asan olar.
Ona təşəkkürümüzü
bildirib, pilləkənlərə
tərəf gedirik. Ətrafda qəribə
bir qoxu var. İlk bahar çiçəklərinin qoxusuna
bənzəyir. Xeyli diqqət
yetirəndən sonra kiçik sırğa qaşlı bənövşəyi
çiçəklər diqqətimizi
çəkir. Əyilib bir
budağını üzürəm.
İlahi,
dünyanın ən bahalı ətirlərini indiki anda gücüm
çatdıqca uzağa
atardım. Təki
bu çiçəyin
qoxusuna qarışmayaydı…
Pillələri yavaş-yavaş qalxırıq. Arxadan səslər
gəlir. Bayaq muzeydə
gördüyümüz adamlardı.
Qərara gəliblər ki,
onlar da qalaya qalxsınlar. Amma bəziləri tərəddüd
edir. Kimsə ortalığa söz atır:
- Bakıdan gələn yaşlı adam
qalaya qalxır, biz isə burdan bura qalxmaq istəmirik…
Elə bil bu söz onların
bütün fikirlərini
alt-üst etdi. Bir də
gördüm ki, arxadan gələn adamlar bir-bir bizi ötüb keçirlər. Bu anda
da mən düşündüm:
- Torpaq, doğulduğun yer güclü olur. Onlar buranın havasına,
şəraitinə uyğunlaşıblar.
Eybi yox, mən də
Şuşadan canımda
qalan havayla dırmaşacam qalaya.
Belə də edirik. Qalxdıqca sayırıq pillələri.
Çünki aşağıda muzeyin önündə gördüyümüz xanım
bildirmişdi ki, bu dağın dibindən qalaya qədər 1000 pilləkəndir.
Bu rəqəm yaddaşıma
yazıldığından mən
də pillələri
saya-saya qalxıram ki, görüm nə vaxt «ura!!!», «min!!!» deyəcəm. Amma hələ 300-cü pilləkəni
qalxmamışam. Ona görə
yoldan çəkilib pilləkənin kənarındakı
səkinin üstündə
əyləşirəm. Mütləq
nəfəs dərmək
lazımdı. Bu nəfəs dərmək işimizə çox yarayır. Birincisi ona görə
ki, hava çox gözəldir.
Yüksəkliyə qalxdıqca
onun yüngüllüyünü
daha çox hiss edirik. Eyni zamanda biz qalxdıqca
ətraf ayaqlarımızın
altında qalır, geniş bir ponorama açılır.
Onlara baxmaq, onları seyr etmək və sürücünün yolda
bizim üçün
aldığı sudan bircə qurtum içmək əlavə enerjidi. Bu pillələrdə, bu dağlıq ərazidə əlavə
enerji etiraf edim ki, bir
tutiyədi. Onu qorumaq
lazımdı, ondan səmərəli istifadə
etmək lazımdı.
Biz də çalışırıq
ki, dayandığımız
anı da boş ötürməyək.
Diqqətimizi çəkən nə varsa, lentə köçürək.
Yaxşı ki, müasir mobil telefonlar bu işdə
adamın karına
gəlir. Bircə enerji bloku adamın
əlini quru yerdə qoymaya…
Bu da 500-cü pilləkən. Hə, deməli,
yolu yarı etmişik. Burda elə 5 dəqiqə
də oturmaq olar. Əyləşirik. Bizə yaxınlaşıb yanımızdan ötüb
keçən su təsərrüfatı işçiləri
artıq bizimlə mehriban görüşürlər.
Görünür, muzey işçisinin
bizi təqdim etməsi onların diqqətində ilişib qalıb. Və qonaq olduğumuzu
nəzərə alıb
hamısı bizə öz ehtiramlarını bildirirlər. Onların arasında
orta yaşlı bir kişiylə atüstü söhbət
də edirəm.
Bildirir ki, özümü «təmirdən» yenicə çıxarmışam. İstəyirəm ürəyi burda
sınaqdan keçirəm.
Mən ona ehtiyatlı olmağı tövsiyə
edirəm. O da gülümsəyir. Bu yolda inşallah heç nə olmaz. Bura bilirsiniz də
haradı?! Onun bu işarəsi məni əməlli-başlı
dilləndirir:
Qurban olum torpağına, daşına,
Qaldır
məni Əlincənin
qaşına…
Qoy dolanım Vətən, sənin başına -
Deməsinlər pərvanəsi çatışmır!
Mərhum
tələbə yoldaşım
Cavanşir Eloğlunun
- Dərviş Eloğlunun
misralarıdı bu. Hələ
tələbəlikdən əvvəl
əzbər bilirəm…
Misraları söyləyib Cavanşirə
rəhmət oxumağım
həmsöhbətimi duyğulandırdı:
- Mən də tanıyırdım onu. Heyf! – söyləyib
yolunu davam etdi.
Biz də onun ardınca. Artıq pillələrin qalanın
qapısından içəri
hissəsindəyik. Burda dayanıb
məşhur filmimizin
burada necə çəkildiyini gözlərimiz
önündə canlandırmağa
çalışırq. Baxdığımız hər tərəfdə
tarixdən izlər axtarırıq. Elə buradaca
mütləq qeyd etməliyəm ki, Əlincə qalasında çox mükəmməl
bir yenidənqurma işləri, təmir-bərpa
aparılıbdı. İşıq, su xətləri çəkilib, pillələrin
kənarından dəmir
tutacaqlar işlənib.
Bu da qalaya qalxmaq istəyənlərin
işini nisbətən
asanlaşdırır…
Bəli, bu da Əlincə
qalası. Artıq 1000-ci pilləni qalxdıq.
Gözümüzün önündə dövlət bayrağımız
dalğalanır. O bayrağın
altında qürur hissi keçirməmək
qeyri-mümkündü. İnan ki,
orda dayanıb dünyanın hər yerini görmək mümkündü. Mənə elə
gəlir ki, mən ordan Şuşanı da görürəm və
hiss edirəm ki, bu bayraq mütləq
orda da dalğalanacaq.
Bayrağın altında şəkil
çəkdirmək istəyirəm.
Alınmır. Çünki telefonun enerji
bloku sönüb.
Birdən addım səsləri
eşidirik. Əlində kamera olan və
Naxçıvan televiziyasının
əməkdaşına məxsus
bir gödəkçədə
oğlan bizə yaxınlaşır. Tanış oluruq.
«Xəbərlər» proqramının gənc əməkdaşı İslam.
Mən də özümüzü
təqdim edirəm.
Əməlli-başlı dostlaşırıq. İslam deyir: - Əbülfət müəllim,
bu yüksəkliyə
Ali Məclisimizin sədri
Vasif müəllim də çıxıb.
Təəccüblə onun üzünə baxıram. Elə bilirəm ki,
məni imtahana çəkir, ya da sınayır. Amma yox. O, təbii bir şəkildə təkrar vurğulayır:
- Hörmətli sədrimiz özü Əlincə qalasının bu son yüksəkliyinə qədər
qalxıbdı.
Hə, mən
burada onu da öyrənirəm ki, Naxçıvanda tez-tez mədəniyyət,
tarixi yerlərin ziyarət günləri təşkil olunur və bu tədbirlərdə
hamı bir nəfər kimi iştirak edir. Vallah, bu,
birmənalı tarix sevgisidi, Vətən sevgisidi, torpaq sevgisidi. And olsun
Allaha ki, bu özünə, keçmişinə, gələcəyinə
ehtiram deməkdi.
Mən başqa heç nə deyə bilmərəm. Və
bir də…
Mən elə buradaca Əlincəylə
bağlı yazdığım
misraları mütləq
qeyd etməliyəm. Çünki
bu misraları mənə bu yüksəklik özü
pıçıldayır:
ƏLİNCƏ
Cığır-cığır, ləpir-ləpir
oxşayıb
Yaddaşını vərəqləyib, yoxlayıb
Mən tarixin sükutunu oxlayıb
Sehirləndim, qucağına gəlincə
-
Əlincə!
Pillə-pillə üzü göyə
qalxıram
Göy üzündən üzü
göyə baxıram
Gördüyümü gözlərimə
yığıram
Toxunuram
təmas incə, əl incə -
Əlincə!
Zaman burda ayaq üstə
diridi
Duyduğumu yazmalıyam, yeridi
Yurd həsrətim ümid tapdı - kiridi!
Əfsanəni, dözümünü bilincə -
Əlincə!
Burda başım göy üzünə dəysə
də
Nisgilim var – dilimdəki nəysədə!
Şuşa dərdim büküb
məni əysə də -
Dözəcəyəm düşmən
bağrı dəlincə!
Əlincə!
Əlincə qalasının zirvəsində
bir saata qədər Naxçıvanı,
göz işləyən
və görmək qüdrətində olduğumuz
bütün ətrafı
seyr etdik. Həmin vaxt
Naxçıvan televiziyasının
əməkdaşları da
bu qalanı gəzib qayıdıb getdilər.
Dostlaşdığımız operator İslam bizim xeyli sayda şəkillərimizi
lentə aldı. Yəni Əlincədən
əliboş qayıtmağımıza
imkan vermədi. Və bizi əmin etdi ki, otelə
çatana qədər
o, şəkillərin elektron
versiyasını ünvanımıza
göndərəcək. Biz onunla sağollaşdıq.
İndi qalxdığımız pilləkənləri
enməyə başlayırıq.
Aşağıda bizi yeni görüşlər, yeni
ünvanlar, xüsusilə
artıq darıxdığını
hiss etdiyimiz sürücü
gözləyir. Amma nə
qədər darıxır
darıxsın. Biz yolüstü Nəiminin də məqbərəsini
ziyarət edəcəyik.
Mən Əlincəyə qalxıb o zirvəni görənə qədər başqa bir dünyanın
adamı idim. Ordan üzü aşağı qayıdanda isə tamam başqa bir dünyanın. Həmin o
zirvədə bu şəraiti yaradanlara, bu tarixi yaşadanlara
içimdən bir dua
keçdi. Bir də Qarabağa qovuşmaq
duasını içimdən gətirdim. Bilirəm ki, Allah ikisini
də eşidir. Çünki
Əlincə Allaha yaxın məkandı!
Ədalət.-2016.-22 sentyabr.-S.4.